Muhalefet cephesi, AKP-MHP’nin hazırladığı seçim mevzuatı değişiklikleriyle gelecek seçimlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) sandalye çoğunluğu için “artık illerde hangi parti güçlüyse o partiye göre milletvekili aday listesi şekillenecek” görüşünü paylaşıyor.
Türkiye, eğer TBMM’de mevcut tabloda çoğunluğa sahip AKP-MHP’nin kararıyla seçim tarihi erkene çekilmezse 18 Haziran 2023’te eş zamanlı Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimler için sandık başına gidecek. Ancak iktidar cephesi, sözkonusu gelecek seçimler için şimdi muhalefet temsilcilerince “oyun sırasında oyun kurallarını değiştirme” yorumlanan seçim mevzuatı değişikliklerini hayata geçirecek. AKP ile MHP’nin imza attığı “Milletvekili Seçimi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’nca yasalaşma süreci kapsamında görüşüleceği Anayasa Komisyonu’na sevk edildi.
Ankara kulislerinde ise, seçim mevzuatı değişiklikleri özellikle muhalefet cephesinde ittifaklar kurulmasını ve TBMM’de muhalefet açısından sandalye çoğunluğu sağlanmasını engelleme boyutuyla gündemdeydi.
İlgili Haberler Seçimlerde İttifak Kurulmasını Engelleme AdımıVOA Türkçe’nin edindiği bilgilere göre; AKP-MHP’nin yasa teklifiyle Türkiye’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne resmen geçiş yaptığı 24 Haziran 2018’de “İyi Parti’nin seçimlere girebilmesi için CHP’nin bu partiye vekil transferi yapmasından duyduğu rahatsızlığı açıkça ortaya koyduğu” yorumu yapıldı. Bu durumu İyi Parti, Grup Başkanı İsmail Tatlıoğlu’nun dünkü açıklamasıyla “Erdoğan ve Bahçeli’nin Meral Akşener rahatsızlığı” olarak değerlendirdi.
Meclis’te dün AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı ile MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ın basın toplantısıyla yasa teklifini açıkladığı dakikalarda ana muhalefet partisinde ise, Merkez Yönetim Kurulu (MYK) toplantısı nedeniyle CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu kurmaylarıyla toplantıdaydı. CHP MYK’sında grup başkanvekillerince 15 maddelik yasa teklifine ilişkin ilk bilgiler sunulurken, “eğer 2018’de bu yeni mevzuat sözkonusu olsaydı CHP’nin 146 milletvekili yerine 13 eksik vekil çıkarabileceği” tespiti sıcağı sıcağına ele alındı. Bu noktada bu yeni mevzuat “temelinde en güçlü olan daha da güçlenecek mantığı var” değerlendirmesinde bulunuldu. “CHP’nin o dönemde ülke genelinde AKP’nin ardından ikinci parti olduğu ancak gelecek seçimlerde ise birinci olabileceği” görüşüyle “AKP’nin Meclis’teki sandalye sayısını korumayı amaçlarken gelecek seçimlerde sandıkta birinci parti olması durumunda CHP’yi güçlendirebileceği” gibi yorumların yapıldığı aktarıldı. CHP yönetiminde, “herhangi bir ilde ittifak halinde yüzde 7 barajı geçildiğinde ittifak içerisindeki siyasi partiler ‘artık oy’ ile milletvekili çıkarılması mümkünken bunun da yeni düzenlemeyle engellenecek olması” konuşuldu. CHP yönetimi, “Bu artık oylar artık çöpe gidecek. Artık matematik ile hesaplamalar yapılacak. Detayları ele alıyoruz” görüşünü paylaştı. Yeni mevzuattaki “il ve ilçe seçim kurulları oluşumunda en kıdemli hakimlerce görev alınması yerine artık kurayla hakim belirlenmesi” yönündeki düzenleme ise, CHP cephesinde “Bu düzenleme İstanbul seçimleri (31 Mayıs ve 23 Haziran 2019) kaynaklı rahatsızlıktan getirilmiş ki AKP’nin son dönemde atadığı genç hakimler ağırlıklı olarak seçim kurullarında görev alabilsinler diye amaçlanıyor” ifadesiyle ele alındı.
Altı parti siyasi süreç için bugün akşam buluşuyor
CHP öncülüğünde İyi Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Millet İttifakı’nın, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’yle birlikte parlamenter sistem üzerine uzlaşmasının ardından seçimler için de ittifak kurması noktasında ise “seçim tarihi önemli” vurgusu ortak görüş oldu. Sözkonusu muhalefet partileri temsilcileri, özetle “seçim eğer 18 Haziran 2023’te olursa elbette artık ittifak ve süreç artık bu yeni mevzuat ile müzakere edilecek” yorumunda birleşti. “Ancak teklif yasalaştıktan sonra bir yıl sonra uygulanabileceği için eğer iktidarca bu bir yıl içerisinde erken seçim kararı alınırsa eski mevzuat geçerli olacak” hatırlatması da yapıldı. AKP ve MHP’nin hazırladığı yasa teklifini hızlıca yasalaştırma hedefi bakımından ise gelecek seçimlerde muhalefet cephesinde “ittifak oluşumlarını engelleme adımı” olarak yorumlanan yeni mevzuatın geçerli olacağı görüşü dile getiriliyor. Bu noktada altı siyasi parti arasında gelecek haftalarda “seçim işleri” ve “teşkilat” sorumlusu isimlerce de müzakere yürütüleceği bilgisi verildi. Muhalefet partileri temsilcileri, “her ilde o ilin seçmen eğilimleriyle artık aritmetik/matematik ile milletvekili aday listeleri oluşturulacak” görüşünün yanısıra burada nasıl bir ittifak kurulabileceği konusunda çalışma yapılması gerektiği fikri öne çıktı.
Bugün akşam ise yasa teklifi TBMM gündemindeyken sıcağı sıcağına altı siyasi parti arasında ilk görüşme gerçekleşiyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek’in ev sahipliğinde İyi Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi yeniden buluşuyor. “Gelecek haftalardaki yol haritası üzerine sohbet amaçlı” olduğu vurgulanan buluşmada, altı liderce imzalanan “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakatı” metnini hazırlayan iki isimse yer almayacak.
İyi Parti, sistem müzakeresi uzlaşmayla sona erdiği için siyasi müzakere süreci bakımından temsilci değişikliğine gitti. İyi Parti adına Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem yerine Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Şenol Sunat’ın görüşmeye katılacağı ifade edildi. Sunat’ın siyasi tecrübesi ve milletvekili olması nedeniyle Meral Akşener tarafından görevlendirildiği dile getirildi.
Gelecek Partisi’nde de Ayhan Sefer Üstün'ün yerine bir başka genel başkan yardımcısı “siyasi işlerden sorumlu” olan Nedim Yamalı’nın artık müzakere sürecinde görev alacağı açıklandı.
Genel başkan yardımcılarınca yürütülen altı parti arasındaki müzakere sürecinde, CHP adına Muharrem Erkek’in yanısıra DEVA Partisi’nin İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi’ni Bülent Kaya ve Demokrat Parti’yi Bülent Şahinalp’in temsil etmeye devam edeceği aktarıldı.
Seçim işleri için önce ikili ziyaretler öngörüldü
Altı siyasi parti arasında seçim işleri ve ekonomiyle ilgili olaraksa ayrıca müzakereler yürütülmesi konusunda liderlerce uzlaşıldığı da ifade edildi.
Ekonomi konusunda çözüm odaklı çalışma yürütüleceği ve bunun için geçtiğimiz Kasım ayında ilk kez buluşmuş olan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, İyi Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, Demokrat Parti Ekonomik İşler Başkanı Bülent Şahinalp ile Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota’nın oluşturduğu komisyona şimdi Saadet Partisi ve DEVA Partisi’nin de temsilci göndereceği kaydedildi. DEVA Partisi’ni ekonomi müzakeresinde Genel Başkan Yardımcısı, Ekonomi ve Finans Politikaları Başkanı, eski Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakçı’nın temsil edeceği aktarıldı.
Seçim işleriyle ilgili müzakere içinse önümüzdeki günlerde öncelikle partiler arasında dar kapsamlı iki partili görüşmeler ve ziyaretler yapılacağı işaret edildi. Sonrasında ise masaya altı parti temsilcileriyle oturulabileceği vurgulandı. Bu noktada DEVA Partisi’nin seçimler konusunda altı parti arasında yapılacak müzakerede genel başkan yardımcılarından Seçim İşleri Başkanı İdris Şahin ve Teşkilat İşleri Başkanı Sadullah Ergin ile temsil edileceği bilgisi paylaşıldı.
3. İttifak nevruz sonrasında buluşuyor
Bu arada Ankara siyasetinde “3. İttifak” yapılanması bağlamında ise, HDP öncülüğünde siyasi partiler Türkiye İşçi Partisi (TİP), Türkiye Komünist Partisi, Emek Partisi, Toplumsal Özgürlük Partisi ve Emekçi Hareket Partisi ile siyasi örgütlenmeler Halkevleri Derneği ve Sosyalist Meclisler Federasyonu ise 18 Ocak’ta bir araya gelmişti. Davet edilmesine rağmen Sol Parti toplantıya katılmamıştı. Şubat’ın son haftasındaki ikinci toplantıda ise Türkiye Komünist Partisi yer almamıştı.
HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar’ın ifadesiyle “demokrasi ittifakı” niteliğinde yorumlanan sekiz yapı arasındaki 3. İttifak açısından müzakere de devam ettirilecek. 19-20 Mart tarihlerinde farklı illerdeki nevruz kutlamalarından sonraki haftada yeniden masaya oturulması yönünde planlama yapıldığı aktarıldı. Bu seferki görüşmede iktidarca yapılacak seçim mevzuatı değişikliğinin ele alınacağı ifade edildi.
Gelecek seçimlerde yüzde 7 barajı altındaki siyasi yapılar açısından bazı illerde “bağımsız adaylık” formülünün gündeme gelebileceği aktarıldı. Öte yandan yeni mevzuat ile yapılacak seçimlerde, “doğu illerinde HDP’nin birinci parti olması halinde 2018’deki seçime kıyasla daha da fazla milletvekili çıkarabileceği” yorumu da yapılıyor.