ABD Başkanı Joe Biden, Irak'ın kuzeyinde insansız hava aracıyla düzenlenen bir saldırıda üç ABD'li askerin yaralanmasının ardından, ABD ordusuna İran destekli milis gruplara karşı misilleme hava saldırıları düzenleme talimatı verdi.
Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Adrienne Watson, Pazartesi günü erken saatlerde meydana gelen saldırıda ABD askerlerinden birinin ağır yaralandığını söyledi. Tek yönlü bir saldırı dronunun kullanıldığı saldırıyı İran destekli militanların oluşturduğu Kataib Hizbullah ve bağlı gruplar üstlendi.
Iraklı yetkililer ABD'nin Salı günü erken saatlerde milis mevzilerini hedef alan saldırılarında bir militanın öldüğünü, 18'inin de yaralandığını açıkladı. Bu saldırılar, İsrail-Hamas çatışmalarının bölgeye yayılacağı endişelerinin arttığı bir döneme denk geldi.
Your browser doesn’t support HTML5
ABD’nin Irak’ta İran destekli gruplara misillemesi Ortadoğu’da endişeleri arttırıyor
İran Pazartesi günü yaptığı açıklamada İsrail'in Suriye'nin başkenti Şam'ın dış mahallelerine düzenlediği saldırıda İran'ın elit Kudüs Gücü'nün eski komutanı General Kasım Süleymani'nin yakın arkadaşı olan üst düzey generallerinden Seyid Razi Musavi'nin öldüğünü duyurmuştu. Süleymani 2020'nin Ocak ayında Irak'ta bir ABD insansız hava aracı saldırısında öldürülmüştü.
Pazartesi günü Kuzey Irak'ta gerçekleştirilen milis saldırısı, Musavi'nin öldürüldüğü Suriye saldırısından önce düzenlendi. İranlı yetkililer Musavi'nin öldürülmesinin intikamını alma sözü verdiler ama hemen bir misilleme saldırısı başlatmadılar.
Noel'i Camp David'de geçiren Biden, Pazartesi günü meydana gelen saldırıdan kısa bir süre sonra Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan tarafından bilgilendirildi ve Savunma Bakanlığı ile üst düzey ulusal güvenlik yardımcılarına Erbil'de ABD birliklerince kullanılan hava üssüne yapılan saldırıya yanıt seçeneklerini hazırlamaları talimatını verdi.
Sullivan, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'e danıştı. Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Jon Finer, Camp David'de Başkan’la birlikteydi. Adının açıklanmasını istemeyen bir ABD yetkilisine göre, Finer, seçenekleri gözden geçirmek için üst düzey yardımcıları topladı.
Birkaç saat içinde de Biden ulusal güvenlik ekibini topladı. Ekip, Austin ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Charles Q. Brown'ın Biden'a müdahale seçenekleri hakkında bilgi verdiği bir telefon görüşmesi yaptı. Yetkili, Biden'ın Kataib Hizbullah ve bağlı gruplar tarafından kullanılan üç noktayı hedef almayı seçtiğini söyledi.
Your browser doesn’t support HTML5
ABD'den Irak'taki İran bağlantılı gruplara misilleme saldırısı
ABD saldırıları Salı günü, ABD personelinin saldırıya uğramasından 13 saatten kısa bir süre sonra Irak'ta gerçekleştirildi. ABD Merkez Komutanlığı'na (CENTCOM) göre, üç bölgeye düzenlenen misilleme saldırıları "hedef alınan tesisleri imha etti ve muhtemelen bir dizi Kataib Hizbullah militanını öldürdü."
Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Watson, "Başkan'ın tehlikede olan Amerikan personelinin korunmasından daha yüksek bir önceliği yok. Bu saldırıların sürmesi halinde ABD, seçtiğimiz bir zamanda ve şekilde harekete geçecek" dedi.
İran destekli grupların saldırıları 7 Ekim'den bu yana tırmandı
ABD birliklerine yönelik son saldırı, 7 Ekim'de Hamas ile İsrail arasında başlayan çatışmalardan bu yana, bölgedeki Amerikan güçlerine yönelik aylardır artan tehdit ve eylemlerini izledi.
İran destekli militan grupların Irak ve Suriye'deki İslami Direniş adlı şemsiye grup altında 17 Ekim'de ABD tesislerini vurmaya başlamasından bu yana, karşılıklı saldırılar tırmanışa geçti. 17 Ekim’de Gazze'de El Ehli Hastanesi hedef olmuş ve yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti. İran destekli milisler, İsrail-Hamas çatışmalarının başlamasından bu yana Irak ve Suriye'deki ABD üslerine 100'den fazla saldırı düzenledi.
Kasım ayında Irak'ın batısındaki Ayn El Esad Hava Üssü'ndeki Amerikan güçlerine kısa menzilli balistik füze saldırısının ardından, ABD savaş uçakları, Kataib Hizbullah operasyon merkezini ve komuta kontrol birimini vurdu. İran destekli milisler Ekim ayında da aynı hava üssüne bir insansız hava aracı saldırısı düzenlemiş ve hafif yaralanmalara neden olmuştu.
ABD ayrıca Hamas’ı finanse eden ve eğiten İran'ı, Yemen'deki Husi militanlarının Kızıldeniz'deki ticari ve askeri gemilere saldırılarından sorumlu tutuyor.
Biden yönetimi İsrail-Hamas çatışmalarının İsrail'e yeni cepheler açacak ya da ABD'yi doğrudan içine çekecek daha geniş bir bölgesel savaşa dönüşmesini engellemeye çalıştı. Yönetimin ölçülü tepkisi yani ABD askerlerinin hedef olduğu her girişime bir karşı saldırıyla yanıt verilmemesi, Cumhuriyetçiler’in eleştirilerine neden oldu.
ABD'nin Irak'ta, Iraklı güçleri eğiten ve IŞİD’le mücadele eden binlerce, Suriye'de ise çoğunlukla IŞİD'e karşı görev yapan yüzlerce askeri bulunuyor. Savaşın başladığı 7 Ekim'den bu yana onlarca saldırıya maruz kalan bu birlikler, henüz ölümle sonuçlanmasa da saldırılardan İran destekli grupları sorumlu tutuyor.
Austin yaptığı açıklamada "Bölgede çatışmayı tırmandırmak istemesek de, halkımızı ve tesislerimizi korumak için daha fazla gerekli önlemi almaya kararlıyız ve buna tamamen hazırız" dedi.
Irak Başbakanı Sudani hem milisleri hem ABD saldırısını kınadı
Çatışmalar Irak Başbakanı Muhammed Şiya Es Sudani hükümetini hassas bir duruma soktu. Sudani 2022 yılında, bazıları ABD üslerine saldırı düzenleyen milislerle bağlantılı olan İran destekli partilerden oluşan bir koalisyonun desteğiyle iktidara gelmişti.
İran destekli Haşdi Şabi (Halk Seferberlik Güçleri) milisleri, 2014 yılında Irak'ın büyük bölümünü ele geçiren IŞİD’e karşı mücadelede kilit rol oynadı. Haşdi Şabi resmi olarak Irak ordusunun komutası altında olsa da pratikte milisler bağımsız olarak faaliyet gösteriyor.
Sudani Salı günü yaptığı açıklamada hem Erbil'deki milis saldırısını hem de ABD'nin verdiği yanıtı kınadı.
Açıklamada, “Yabancı diplomatik misyon merkezlerine ve dost ülkelerden askeri danışmanların bulunduğu yerlere yapılan saldırılar Irak'ın egemenliğini ihlal etmekte ve hiçbir koşul altında kabul edilemez" denildi.
Sudani bununla birlikte milisleri kastettiği "Irak askeri bölgelerine" yönelik ABD misilleme saldırılarının "açık hasmane bir eylem teşkil ettiğini" de kaydetti. Sudani saldırılarda yaralananlardan bazılarının sivil olduğunu söyledi.