Yeni zayıflama ilaçları Amerikan piyasasına girdikçe tıp birlikleri de üyelerine, bu ilaçların hastalara en faydalı olacak şekilde nasıl kullanılabilecekleri konusunda tavsiyeler vermeye başladı. Ancak bu tavsiyeler, tıp dünyasında bazı tartışmaları da beraberinde getiriyor.
Bazı uzmanlar, ilaç firması Novo Nordisk'in ürettiği Wegovy'nin sağlıklı bir diyet ve egzersizle birlikte kullanılması tavsiyesinde bulunuyor. Diğerleriyse zayıflama ilaçlarının kullanımında yüksek risk grubundaki hastalara öncelik verilmesi gerektiğini savunuyor. Yüksek risk grubu, aşırı kiloların olumsuz etkilediği başka rahatsızlıkları bulunan hastaları kapsıyor.
Reuters haber ajansı, altı tıp birliğinin yöneticileri ve doktorlarla yaptığı söyleşiler ve zayıflama ilaçlarının kullanımına ilişkin mevcut kılavuzları göz önüne aldığı değerlendirmesinde, bazı uzmanların bu ilaçların en faydalı kullanımını belirlemede hastaya özel yaklaşımı öne çıkardığını kaydediyor.
Tıp birlikleri ve uzmanların tavsiyeleri, Amerika'daki 115 milyon obez yetişkin ve çocuğun tedavisini ve bu ilaçların sigorta şirketleri tarafından nasıl karşılanacağını belirlemede önemli rol oynayacak. Amerika'daki obez kişilerin önemli bir bölümü ayrıca kalp ya da şeker hastalığı gibi başka sağlık riskleri de taşıyor.
Amerika'daki sağlık sigortası şirketleri, bir tedavi yönteminin masraflarını karşılayıp karşılamayacağını belirlemede uzman doktorların hazırladığı tıbbi kılavuzları ve diğer verileri göz önüne alıyor. Aylık maliyeti 1350 dolar olan zayıflama ilacı Wegovy'nin ücreti, henüz özel sağlık sigortası şirketleri tarafından yaygın şekilde karşılanmıyor.
Wegovy'nin Amerika ve Avrupa ülkelerinde kullanım onayı bulunuyor. İlaç şirketi Eli Lilly'nin ürettiği Mounjaro'nun da bu yılın ilerleyen aylarında Amerika'da onaylanması bekleniyor.
Kapsamlı klinik deneylerde bu zayıflama ilaçlarının hastalara vücut ağırlıklarının yüzde 15 ila 20'sini kaybetmelerini sağladığı gözlendi. Bu oran, daha önceden onaylanan zayıflama tedavilerinin sağladığı etkiden daha fazla.
Klinik deneylerin iki yıl sürmesi, ilaçların uzun vadeli sonuçlarının henüz bilinmemesi anlamına geliyor. Çok sayıda obez hastanın verdikleri kiloları geri almamaları için bu ilaçları kullanmaya devam etmeleri gerekebileceği kaydediliyor.
Obezite araştırmaları ve tedavisine odaklanan bilimsel grup Obezite Cemiyeti'nin (The Obesity Society) CEO'su Anthony Comuzzie, "Yeni bileşiklerin çığır açtığına şüphe yok. Ancak obezite, karmaşık bir durumdur" dedi.
Anthony Comuzzie, üyelerinin çoğunu Amerika'nın önde gelen obezite araştırmacıları ve doktorlarının oluşturduğu Obezite Cemiyeti'nin, obez hastaların bu ilaçlara ne zaman başlamaları ve başka tedavi yöntemleriyle nasıl birlikte kullanılabileceğine ilişkin tavsiyelerde bulunmak üzere bir uzman komisyonu kurduğunu kaydetti.
Obezite Cemiyeti, Amerikan Kalp Birliği ve Amerikan Kardiyoloji Koleji'yle birlikte, obezite tedavisine ilişkin son kılavuzunu 2013 yılında yayınlamıştı. Yeni tavsiyelerinse önümüzdeki yılın başında yayınlanması ve yeni veriler elde edildikçe kılavuzun daha sık güncellenmesi planlanıyor.
Anthony Comuzzie, "Bu yeni ilaçlardan birini ilk tedavi olarak kullanabilir, daha sonra hastaları, zayıflamada elde ettikleri başarıyı korumaları için diğer yöntemlere yönlendirebilirsiniz" dedi.
Amerikan Klinik Endokrinoloji Birliği, 2024 yılı başında obezite teşhisi, seviyelendirmesi ve kontrol altında tutulmasıyla ilgili yeni kılavuzunu yayınlamayı planladığını bildirdi. Birlik, son kılavuzunu 2016 yılında yayınlamıştı.
Endokrin Cemiyeti ise zayıflama ilaçlarına ilişkin kılavuzunu 2025 yılı yazında güncellemeyi planlıyor. Cemiyet son kılavuzunu 10 yıl önce yayınlamıştı.
Obezite Cemiyeti, Endokrin Cemiyeti ve Amerikan Klinik Endokrinoloji Birliği'ne bir kısım fon sağlayan ilaç firmaları Novo Nordisk ve Eli Lilly, zayıflama ilaçlarıyla ilgili yeni kılavuzların hazırlanmasında tıp birlikleriyle iletişim içinde olup olmadıklarına ilişkin açıklama yapmadı.
Obezite bir hastalık olarak kabul ediliyor
Amerika'nın en büyük tıp örgütü Amerikan Tıp Birliği, 2013 yılında obeziteyi bir hastalık olarak kabul etmişti. Obezite tedavisiyse obezite uzmanları, endokrinologlar, gastroentrologlar ve çocuk doktorlarıyla birinci basamak aile hekimliği uzmanlarının katılım sağladığı bir platformda yürütülüyor.
Reuters'ın görüştüğü obezite uzmanları, Wegovy ve benzer ilaçların nasıl kullanılacağıyla ilgili değişkenlik gösteren görüşler paylaştı.
Bir doktor, geçmişte en az üç ay diyet ve egzersiz deneyen ancak zayıflamayı başaramayan yetişkin bir hastaya daha ilk muayene sonrasında zayıflama ilacı yazabileceğini belirtti. Bir başka uzmansa ilaç kullanımına başlamadan önce obez hastasıdan en az altı ay süreliğine diyet ve egzersiz gibi yaşam koşullarında değişiklik yapmasını isteyeceğini kaydetti.
Ancak kimi doktorlar, kolesterol düşürücü statinler gibi, yeni zayıflama ilaçlarının da tıpta çığır açtığını savunuyor.
Obezite Cemiyeti ve Endokrin Cemiyeti'nin önceki kılavuzlarının yazarlarından, Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi Zayıflama Merkezi Direktörü Dr. Caroline Apovian, "Hiç kimse statinlerin aşırı kullanımından endişe etmiyor. Hatta kimileri, kötü kolesterolü olabildiğince düşürmek gerektiği için bu ilaçların herkes tarafından kullanılması gerektiğini öne sürüyor" dedi.
Obez hastaların zayıflama ilaçlarını kilo vermenin kestirme yolu olarak görmesi ve uzun vadede davranışsal değişikliklerden vazgeçmesi kaygısı da mevcut.
San Francisco'daki California Üniversitesi'nden kardiyolog Dr. Prakash Deedwania, "Zayıflamanın birinci ve en önemli yolu diyet ve hayat tarzı değişiklikleridir" şeklinde konuştu.
Piyasadaki zayıflama ilaçlarından Wegovy'nin maliyeti, Amerika'da yaşlı vatandaşlara sağlanan federal sağlık sigortası Medicare tarafından karşılanmıyor. İlaç şirketleri, zayıflama ilaçlarını hayat tarzı terapisi olarak kabul eden ve bu nedenle hükümetin bu terapilerin maliyetini karşılamak zorunda olmadığını öngören yasanın değiştirilmesi için Kongre'de lobi faaliyetleri yürütüyor.
Wegovy'nın yaygın yan etkileri arasında karın ağrısı, bulantı ve kusma bulunuyor.
Obezite Cemiyeti'nin zayıflama ilacı kılavuzu projesinin başında bulunan Wake Forest Üniversitesi obezite araştırmacısı Dr. Jamy Ard, "Obezite tıbbının karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, hastaların yönelebileceği birçok farklı seçenek olması. Bu seçeneklerin çoğu için kanıt temeli, en iyi ihtimalle şüpheli" dedi.
