2024 yılı enflasyon oranının açıklanmasıyla birlikte emeklilere yapılacak zam oranı da belli oldu. Memur emeklilerinin aylıklarına yüzde 11,54 SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına ise yüzde 15,75 zam yapılacak.
VOA Türkçe’nin mikrofon uzattığı emekliler, altı aylık enflasyon verisine bağlı olarak yılın ilk yarısında alacakları maaş zammından mutsuz olduklarını dile getirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon rakamına inanmadıklarını söyleyen emekliler, aylıklarına sosyal refah payı yoluyla iyileştirme yapılacağından da umutsuz.
En düşük emekli aylığıyla ilgili çalışmaların da gündemde olmasına karşın özellikle asgari ücrete yapılan zammın beklentilerin altında kalması, emeklilerin de ümitlerini kırmış durumda.
“Ekonomik politikalar insani yanlarımızı yok ediyor”
Emekli öğretmen Süleyman Tümer, 27 bin lira emekli maaşı aldığını söyleyerek, “Evim kira. Yetip yetmeyeceğine siz karar verin. Sadece midemiz doyuyor, eski halk tabiriyle nefsimizi köreltiyoruz. Şu koşullarda bir emeklinin maaşının 40 bin liradan aşağı olmaması gerekiyor” dedi.
Eşinin emekli olmadığını ve tek emekli maaşıyla geçindiklerini belirten Tümer, “Geriye kalan parayla kitap okuyamıyorsun, herhangi bir sosyal faaliyette bulunamıyorsun. Eşinle bir yerde çay, kahve içip yemek yiyemiyorsun. Tatil hayal zaten, tatile gidemiyorsun. Mahalle dışına çıkamıyorsun. Bir yerde haftada, 10 günde bir yemek yemek, en doğal insani bir şey. Uygulanan ekonomik politikalar bizim bu insani yanlarımızı yok ediyor. İnsanın kendine yabancılaşmasını getiriyor” diye konuştu.
Memur ve memur emeklilerinin aylıklarına yapılacak yüzde 11,54 oranında zammı yeterli bulmadığını söyleyen Tümer, "En basitinden ev kiralarına artış TÜİK’in hesabına göre yüzde 58” dedi.
“Hep fatura ödüyoruz, hiçbir sosyal faaliyet yok”
2012’de SSK’dan emekliye ayrılan İmgül Emre’nin ise geçim sıkıntılarının başında mutfak masrafları geliyor.
12 bin 500 liralık taban emekli aylığı aldığını söyleyen Emre, “Eşimle birlikte elimize 37 bin 500 TL geçiyor ama hiçbir şeye yetmiyor inanın. Mutfağa yetmiyor bir kere. Elektrik faturaları, su faturaları, uçmuş gidiyor. Hep fatura ödüyoruz. Hiç gezme tozma yok, giyim yok, hiçbir sosyal faaliyet yok” dedi.
Emekliye ayrıldığından bu yana maaşının enflasyon karşısında giderek erdiğini dile getiren Emre, TÜİK’in açıkladığı enflasyon verisiyle ilgili, “Asla inanmıyorum, bugün aldığımı ertesi gün başka fiyatla karşılaşıyorum” ifadesini kullandı. Emre, emekli maaşlarının en az 30 bin lira sınırına yükseltilmesi gerektiğini de kaydetti.
“Maaşım 17 bin 500 lira, ev kiram 14 bin lira, nasıl yetebilir?”
16 yıllık emekli memur Ayşen Yılmaz’ın da geçim dertlerinin başında gıda fiyatları geliyor.
Gıda fiyatlarının aralık ayında yıllık yüzde 43,58 oranıyla genel enflasyonun altında kalmasına rağmen pazar tezgahlarında bir düşüş gözlemlemediğini söyleyen Yılmaz, TÜİK için “şakacılar” ifadesini kullandı.
Yılmaz, “Şu anda maaşım 17 bin 500 lira, ev kiram 14 bin lira. Nasıl yetebilir? Eşimin maaşını ev kirasına veriyoruz. Benim maaşımla kıt kanaat geçinmeye çalışıyoruz. Sadece gerekli olan ihtiyaçlarımızı karşılayabiliyoruz. Özellikle peynir, zeytin almaya gitmeye korkuyorum biliyor musunuz? Gittiğim anda birer kalıp bir şey alsam, bin liradan aşağı çıkamıyorum” dedi.
İlk emekli olduğunda yaşam standardının daha yüksek olduğunu kaydeden Yılmaz, “Belki bazı insanlar buna lüks diyecek ama bir sinemaya gitmek insan için lüks değildir. Ben eskiden her hafta pazar günleri sinemaya giderdim. Ama artık mümkün değil, gidemiyorum” diye konuştu.
Enflasyon farkı oranında maaş zammını yeterli bulmayan Yılmaz, “Maaşım 45 bin lira olsa, 20’sini kiraya verirsin, 25 bin lirayla insan gibi yaşarsın. Yaşayamazsın da yaşamaya çalışırdık” dedi.
“Enflasyon düşük olmadıktan sonra ne kadar maaş verirse versinler, yaşam standardımızı yükseltemezler”
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Emekliler Sendikası (Emekli-Sen) Karabağlar Şube Başkanı Şengül Yanar ise açlık ve yoksulluk sınırı karşısında maaşlara gelecek zam oranını “ucube” olarak nitelendirdi.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (TÜRK-İŞ) belirlediği aralık ayı için dört kişilik bir ailenin açlık sınırının 21 bin 83 TL’ye, yoksulluk sınırınınsa 68 bin 675 TL’ye yükseldiğini hatırlatan Yanar, “Bizim için ne kadar iyileştirme yapılırsa yapılsın, bunlar yaşam standardını düzeltmiyor. Enflasyon düşük olmadıktan sonra ne kadar maaş verirse versinler, yaşam standardımızı yükseltemezler” diye konuştu.
Emekli aylıklarının yıllar içinde giderek eridiğini savunan Yanar, “2008’de AKP hükümeti, 5510 sayılı yasayla zaten emeklilerin bütün haklarını elinden almış oldu. Enflasyondan aldığımız payları düşürdü, emekli maaşı bağlanma oranlarını yüzde 75’ten yüzde 30’lara düşürdü. Böyle olunca zaten emeklinin maaşını kırpa kırpa yok etti. Şimdi bir de enflasyon var, böyle olunca emeklinin geçinmesi çok zor oldu. Emekliyi enflasyona ezdirdiler, emekliyi ölüm sınırına getirdiler” ifadelerini kullandı.
Yanar, emeklilerin geçim sıkıntısı yüzünden çalışma hayatına dönmesiyle, DİSK’in araştırmasına göre 2024’te 512 emeklinin iş kazalarında can verdiğine de değindi.
Yanar, “Hayat standartları düşük olduğu için çalışmak zorunda kalıyorlar ve hayatlarını kaybediyorlar. Bu katlanarak artacaktır” diye konuştu.
Emeklilerin de memurlar gibi toplu sözleşme yoluyla zam hakkını belirleyebilmesi gerektiğini söyleyen Yanar, DİSK Emekli-Sen olarak devletle pazarlık masasına oturmak istediklerini de kaydetti.
Forum