Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) bu hafta yaptığı açıklamada, ilaç firmaları Novo Nordisk ve Eli Lilly tarafından geliştirilen yeni zayıflama ilaçlarının diğer müdahalelerin yanısıra “obeziteye son vermeye olanak tanıdığı” kaydedildi.
Ancak WHO, sağlık sistemleri uygun şekilde hazırlık yapmadığı takdirde ilaçların küresel obezite kriziyle mücadeleyi çarpıtabileceği, bazı insanların tedaviye erişimini engelleyebileceği ve insan sağlığını iyileştirmeye yönelik diğer adımları gölgeleme riski taşıyabileceği konusunda endişeleri olduğunu bildirdi.
WHO’nun baş biliminsanı Jeremy Farrar, beslenme direktörü Francesco Branca ve kıdemli danışmanı Francesca Celleti, bilimsel yayın organı Journal of the American Medical Association (JAMA) dergisindeki makalede, yeni ilaçların “dönüştürücü olma potansiyeline sahip olduğunu” belirtiyor. Makale, WHO’nun GLP-1 reseptör agonistleri olarak bilinen yeni zayıflama ilaçlarının potansiyeline ilişkin şimdiye kadar yaptığı en net açıklama.
Ancak WHO, “ilaçların tek başına obezite krizini çözmeye yetmeyeceğini” de vurguladı. Kurum, bunun yerine yeni ilaçların doktorları, hükümetleri, ilaç endüstrisini ve halkı obezitenin en iyi nasıl önlenebileceği ve tedavi edilebileceği konusunda daha fazla çalışma gerektiren, kronik bir hastalık olarak görmeye itmesi çağrısında bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü, dünya genelinde bir milyardan fazla insanın obez olduğunu ve 2019 yılında obeziteye bağlı olarak 5 milyon kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Obezite dünyanın hemen her yerinde yaygınlaşıyor.
Makalede, sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktiviteyi hedefleyen politikaların etkisine dair somut kanıtlar olsa da, “obeziteyi tedavi etmede şimdiye kadar başarısız olduklarını kabul etmenin zamanı geldi” deniyor.
Öte yandan makale yazarları, Wegovy ve Mounjaro ya da Zepbound ticari adlarıyla bilinen zayıflama ilaçlarının nasıl uygulandığına ilişkin endişelerini de dile getirdi.
Örneğin yazarlar, insanların sadece şiddetli obezite veya diğer ilgili koşullara sahip olduğunda müdahale eden modellerin, obeziteyi sosyal, halk sağlığı ve klinik müdahale gerektiren kronik bir hastalık olarak gören modellerle değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca uzmanlar, düşük gelirli ülkelerde olduğu kadar dünyanın en zengin ülkelerinde de obezite kriziyle mücadele için ilaçlara erişimin daha adil, ucuz ve büyük ölçekte olması gerektiğini vurguladı.
WHO, düşük ve orta gelirli ülkeler dahil yetişkinlerde ilaçların nasıl kullanılacağı hakkında Temmuz 2025'te yayınlanacak olan kılavuzları hazırlıyor.
WHO, 2023 yılında GLP-1 ilaçlarını, tüm sağlık sistemlerinde bulunması gereken kalemlerin bir kataloğu olan temel ilaçlar listesine eklememeye karar vermişti. Bir sözcü Çarşamba günü yaptığı açıklamada, WHO’nün 2025 liste güncellemesine dahil edilmelerini tekrar değerlendirmesi için başka bir başvuruda bulunulduğunu söyledi.
Forum