Aceh, 9 büyüklüğündeki depremin merkezine en yakın yerlerin başında geliyor. Bütün şehir boyunca şimdi birçok anıt, mezar ve toplu mezar bulmak çok kolay. Deprem ve tsunami’den etkilenen 13 ülkenin içinde Endonezya en fazla zarar gören ülke oldu. Endonezya’da üçte birinin çocuk olduğu neredeyse 250 bin kişi hayatını kaybetti. Bunun yanında neredeyse beş milyon insan da evsiz kaldı.
Salmi Hardiyanti, ailesinden 23 kişiyi kaybetmiş. Kaybettiği aile fertlerinin cesetleri de diğer binlerce insan gibi hiç bulunamamış Hardiyanti, “Banda Aceh’teki bütün toplu mezarlara gidip onlar adına dua ediyorum,” diyor.
Evi sahilden sadece 20 metre uzakta olan Samsul Bahri’nin karısı hayatını ilk kaybedenlerden. Bir yardım kuruluşu Bahri’nin evinin aynı noktada tekrar yapılmasına yardım etmiş.
Bahri, “Başka bir yerde yaşamaya gücüm yetmez. Korktuğum halde buraya bunun için geldim,” diyor.
Kıyıdan, üç kilometre içerde 2,700 ton ağırlığında, 69 metre uzunlukta ve 19 metre genişliğindeki devasa bir anıt tsunami’nin yıkım gücünü simgeliyor. Denizden elektrik üreten bir jeneratör, ikinci tsunami dalgasıyla ilk yerinden fırlayıp beş kilometre ileride iki evin üzerine inmiş.
Doğal afet, 400 ögrencili bir okulda sadece 60 öğrencinin yaşamasına izin vermiş.
Deprem sırasında 7 yaşında olan okul öğrencisi Surya, 12 arkadaşını kaybetmiş. Uluslararası yardım çalışanları tarafından ayağı kırık ve daha birçok yara ile bulunan Surya, bir ay hastanede kalmış.
Surya o günleri şöyle anlatıyor: “Nereye gidersek gidelim, nereye oturursak, koşarsak koşalım ölüm sonunda bizi de bulacak. Allah’ın izniyle yaşar ve ölürüz.”
Uluslararası ve yurtiçi yardım kuruluşları Aceh’e çok sayıda görevli ve milyarlarca dolar yardım gönderdi. Yardım kuruluşları yapılan yardımların ihtiyaçtan fazla olduğunu söyledi.
Endonezya Çocuk Gelişim Dairesi Yöneticisi Mingming Remata-Evora “İnsanların yaşayabileceğinden fazla yeni ev yapıldı. Var olan balıkçı sayısından çok daha fazla tekne ve balık ağı vardı” diyor.
Uzmanlar yıkım gücü yüksek olan tsunami’lerin tarihte birçok sefer Sumatra’yı vurduğunu, bu nedenle burada yaşayanların böyle bir felakete her zaman hazırlıklı olmaları gerektiğini söylüyor.
