Amerikan ön seçimlerinde Süper Salı olarak bilinen ve çok sayıda eyaletten seçmenlerin partilerinin adaylarını belirlemek için sandıklara gittiği günün ardından ortaya çıkan tabloda, Cumhuriyetçi seçmenin Donald Trump’a büyük destek verdiği bir kez daha ortaya çıktı. Bu durum Cumhuriyetçi Parti’yi zor durumda bıraktı.
Parti önderleri, donörleri ve seçmenler ya Trump’ın kabul edilemez ve çizgi dışı inanışlarının partiyi tanımlamasına izin verecek ya da genel seçime destekleyecekleri bir aday olmadan girecek.
Trump, salı günü zafer konuşmasında parti içi birlikten söz etti ve Cumhuriyetçi Parti’nin daha dinamik ve daha farklı kesimlere hitap etmeye başladığını söyledi. Trump, “Demokratlar’dan oy alıyoruz, bağımsız seçmenden alıyoruz. Çok daha fazla insana sahibiz” diye konuştu.
Ancak Cumhuriyetçiler bunun parti platformunun sulandırılması olarak görüyor. Partililer Trump’un Ku Klux Klan, Müslümanlar, yasadışı göçmenler ve kadınlar hakkındaki sözlerinin kendi inançlarını temsil etmediğini ifade ediyor.
Brookings Enstitüsü uzmanı John Hudak, partinin yapacağı seçimin yalnızca inançlarla ilgili olmadığını, aynı zamanda parti koalisyonu içinde kimlerin var olduğuyla da ilgili olduğuna dikkati çekiyor.
Süper Salı sonuçları yalnızca Trump’ın yarıştaki yerini güçlendirmekle kalmadı, aynı zamanda rakiplerinin seçeneklerini de sınırlandırdı. Cumhuriyetçi strateji uzmanı John Feehery, partinin önündeki seçeneği “Parti liderleri, kendi kafalarında kimin daha kötü olduğuna karar verdikten sonra diğer adayı destekleyecek” sözleriyle özetledi.
Trump’a Alternatifler
Süper Salı öncesindeki günlerde Marco Rubio, kendini Cumhuriyetçi Parti teşkilatının adayı ve Trump’ın alternatifi olarak tanıtmaya başladı. Ancak, Rubio birçok eyalette delege kazanabilmesi için gerekli olan yüzde 20 barajına ulaşmakta zorlandı ve yalnızca Minnesota’da kazandı. Bugüne kadar Rubio da yalnızca bir eyaletten zaferle ayrıldı.
Hudak, Rubio’nun Süper Salı’daki performansının yüz kızartıcı olduğunu belirtiyor.
Ted Cruz’un Oklahoma ve Texas’ta kazanması, Cruz’u, Trump’ın alternatifine dönüştürdü. Cruz, bir süredir Trump’ı başa baş kaldığında yenebilecek tek adayın kendisi olduğunu söylüyor. Ancak onun da önündeki yol kolay görünmüyor.
Hudak, Cruz’un da ne parti teşkilatında ne de Senato’da sevildiğine dikkati çekiyor ve “Cumhuriyetçiler’i birleştirmekte zorlanacak” diyor.
Ohio valisi John Kasich de şimdilik yarışı bırakacağına dair bir işaret vermedi. Ancak, delege sayısında çok geriden geliyor. Kasich, Ortabatı eyaletlerinin kendisini güçlü kılacağını umuyor. Emekli beyin cerrahı Ben Carson ise Süper Salı’dan sonra ileriye yönelik siyasi bir yol göremediğini söyledi.
John Feehery, Cumhuriyetçi Parti’nin içindeki düzensizliğin, seçmeni etkileyemeyen adaylara yardımcı olduğunu düşünüyor.
Feehery, bu adayları yarıştan çekilmeye itecek güçlü bir siyasi parti düzeneğinin artık olmadığını belirtiyor.
Kurultay Umutları
Cumhuriyetçiler arasındaki kafa karışıklığı Temmuz’a kadar sürebilir. Parti, kurultayını Cleveland’da yapacak. Hudak, artık Cruz ve Rubio’nun kendi başlarına yeterli delege sayısına ulaşmalarının mümkün olmadığını ancak Trump’ın 1237 delege sayısına ulaşamaması durumunda bir çıkış yolu bulunabileceğini belirtiyor.
Tek çözümün anlaşmalı kurultay olduğunu söyleyen Hudak, bunun da belli dezavantajları olduğunu belirtiyor. Uzman, adaylığın Trump’ın elinden alınması durumunda hem Trump’ın hem de seçmenlerinin sert tepki verebileceğine dikkati çekiyor.
#NeverTrump yani “Trump’a asla” hashtag’ine sosyal medyada son günlerde sıkça rastlanıyor. Bu da seçmenin yaşadığı çelişkiye işaret ediyor. Seçmenler ya gerçekten hoşlanmadıkları bir adaya oy verecek, ya sandığa gitmeyecek ya da üçüncü bir seçenek bulacak.
Eski New York valisi Michael Bloomberg, bağımsız olarak seçime girebileceğini söylese de bazı uzmanlar muhafazakar bir Cumhuriyetçi adayın hala sürece dahil olabileceğini düşünüyor. Ancak halihazırda son derece dağınık olan Cumhuriyetçi Parti, böyle bir durumda Kasım’da hezimete uğrayabilir.
Hudak, Cumhuriyetçiler’in Donald Trump’a karşı bir bağımsız aday çıkarmasının yalnızca genel seçimde Hillary Clinton’a yarayacağına dikkati çekiyor ve bunun Clinton’ın rahatlıkla Beyaz Saray’a yerleşmesine neden olacağını belirtiyor.
