Tacikistan sınır muhafızlarına göre Taleban’ın Afganistan’ın kuzeyinde ilerlemeye geçmesiyle binden fazla Afgan güvenlik personeli Afganistan sınırını aşarak Tacikistan’a kaçtı.
Afgan güçlerinin sınırı geçmesi Afganistan’da 20 yıldır süren savaşın ardından ABD güçlerinin ve NATO askerlerinin çekilmeye başlamasıyla durumun hızla kötüye gittiğini gösteriyor.
Taleban’ın kuzeyde hızla ilerlemesi yüzlerce Afgan güvenlik gücünün bölgeden kaçmasına neden olmuştu, ancak ABD askerlerinin Afganistan’daki ana askeri üslerinden ayrılmasından iki gün sonra Pazar günü her zamankinden daha fazla Afgan gücünün Tacikistan’a kaçması dikkat çekti.
Tacikistan Cumhurbaşkanı, 20 bin yedek askerin Afganistan sınırında güvenliğin sağlanmasına destek vermelerini istedi.
Cumhurbaşkanı İmamali Rahman aralarında Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in de olduğu birçok bölge ülkesi lideriyle konuyu telefonda görüştü.
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre Putin, ihtiyaç halinde Tacikistan’ın Afganistan sınırında hem doğrudan hem de bölgesel bir blok aracılığıyla istikrarı sağlamaya yardım edeceğini bildirdi.
Rusya’nın yoksul Orta Asya ülkesi Tacikistan’daki en büyük askeri üssünde tank, helikopter ve savaş uçakları yer alıyor.
Taleban, Tacikistan ve Çin’le sınırı olan kuzeydeki Badakşan vilayetinde altı önemli bölgeyi ele geçirdi. Bunun ardından Tacikistan sınır muhafızlarına göre bin 37 Afgan askeri Tacikistan’a sığındı.
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Pazar günü Tacik Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile telefonda görüşerek gelişmeleri ele almıştı. Tacik Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nden yapılan açıklamada ‘‘Afganistan’ın kuzeyinde Tacikistan’a yakın bölgelerde durumun tırmanmasına özel dikkat gösterildi’’ denildi ve Tacik Cumhurbaşkanı’nın Afgan güvenlik güçlerinin zorla sınırı geçmek zorunda bırakılmasından duyduğu kaygı dile getirildi.
Üst düzey bir Afgan yetkili yüzlerce güvenlik personelinin Tacikistan’a geçtiğini doğruladı, ancak tam sayıyı bilmediğini kaydetti. Yetkili Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada Taleban’ın tüm yolları kapattığını, bu kişilere de sınırı geçmekten başka seçenek kalmadığını belirtti.
Badakşan vilayetinden milletvekili Zabihullah Atik ise Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada Taleban’ın sınırdaki vilayetin 28 bölgesinin 26’sını ele geçirdiğini ve bunlardan üçünün çatışmasız isyancılara teslim edildiğini bildirdi.
‘‘Bazı Afgan güvenlik güçleri rehin alındı’’
Afgan güvenlik güçlerinin kaçmak için çeşitli yollar kullandıklarını belirten Atik, Tacik güvenliğinin sınır geçişini engellediği İşkaşem bölgesi yakınında Taleban’ın onlarca Afgan güvenlik görevlisini de rehin aldığını kaydetti.
Tacik yetkililer ise İşkaşem’e 152 kişinin girişine izin verdiklerini belirtti, ancak geri çevrilenler olup olmadığını açıklamadı.
Afgan Ulusal Güvenlik Danışmanı Hamdullah Muhib ise güvenlik görüşmeleri için Moskova’da bulunduğu sırada güvenlik güçlerinin Taleban’ın saldırısını beklemediklerini, ancak karşılık vereceklerini kaydetti.
‘‘Mezar-ı Şerif’teki Rus Konsolosluğu çalışmalarını durdurdu’’
TASS haber ajansına göre Tacikistan’da bir askeri üs işleten Rusya, Afganistan’ın kuzeyindeki Mezar-ı Şerif kentindeki Rus konsolosluğunun güvenlik kaygıları nedeniyle çalışmalarını durdurduğunu bildirdi.
ABD geçen hafta, 20 yıllık savaşın ardından Taleban’la karşılıklı varılan uzlaşma sonucu Afganistan’daki Bagram Hava Üssü’nden çekilmişti.
Batılı güçlere saldırılarını kesen Taleban, Afgan güvenlik güçlerini ve güvenlik yapılanmasını hedef almaya devam ederek ülkede hızla toprak kazanıyor.
Taraflar arasındaki barış görüşmelerinde ise şimdiye kadar ilerleme kaydedilmedi.
‘‘Tacikistan mülteci akınına hazırlanıyor’’
Öte yandan Tacikistan’ın, artan şiddetin ardından komşu Afganistan’dan gelebilecek mülteci akını için kamplar oluşturmaya başladığı belirtildi.
Bir hükümet yetkilisi Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada Tacikistan’ın Afganistan’dan gelen mültecilere barınak sağlamayı değerlendirdiğini kaydetti.
Yetkili bu konunun ortaklarla yapılan görüşmelerde de gündeme geldiğini belirtti, ancak ortakların isimlerini vermedi. Bir güvenlik yetkilisi de mülteciler konusunun gündemde olduğunu doğruladı.
Tacikistan Dışişleri Bakanlığı ise konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti. Washington bir süredir ABD güçleriyle birlikte çalışan ve Taleban’ın misillemesiyle karşılaşabilecek Afganlar’a geçici barınak arıyor. Bu konunun Tacikistan-ABD görüşmelerinde de gündeme geldiği sanılıyor.
