NEW YORK- Afganistan’da yönetime geçtikten sonra her geçen gün kadınların eğitim, sosyal ve çalışma alanlarını daraltarak yeni fetvalarla yasaklar getiren Taleban yönetimi, kadınların ülkede başta insani yardım olmak üzere farklı kuruluşlarıyla varlığını sürdürmeye çalışan Birleşmiş Milletler’de de çalışmasını yasakladı.
Taleban’ın, Afgan kadınlarına BM’de çalışma yasağı büyük tepki gördü. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM’nin üst düzey yetkilileri, Taleban'ın ülkede BM için çalışan Afgan kadınlara yönelik yasağını şiddetle kınadı.
“Akıl almaz bir karar”
BM Genel Sekreteri Guterres, getirilen yasağın kabul edilemez olduğunu belirterek, “Akıl almaz bir karar” olarak değerlendirdi. Guterres, Taleban'a aldığı son yasaklama kararından derhal geri adım atması, kadınların ve kızların çalışma, eğitim hareket özgürlüğünü kısıtlayan tüm önlemleri geri alması çağrısında bulundu.
Genel Sekreter Guterres yaptığı açıklamada, “Bu karar, kadının vazgeçilmez temel insan haklarının açık bir ihlalidir. Bu karar, aynı zamanda Afganistan'ın uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülüklerini de ihlal etmektedir. Taleban yönetimi, Birleşmiş Milletler Şartı'nın temelini oluşturan temel ilkelerden biri olan ayrımcılık yapmama ilkesini açıkça ihlal ediyor. Afganistan’da görev yapan Afgan kadın personelimiz, ihtiyaç sahipleri için hayati önem taşıyan yardımların sağlanması da dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler operasyonları için çok önemlidir. Bu kararın uygulanması, milyonlarcası bu yardıma muhtaç olan Afgan halkına zarar verecektir” dedi.
“Temel insan haklarının ihlali”
BM Genel Sekreter Yardımcısı Amina Mohammed, Taleban’ın kararını kadınların temel insan haklarının ihlali olarak nitelendirdi.
BM Genel Merkezi'nde bugün düzenlenen sürdürülebilir kalkınma raporuyla ilgili toplantıdan önce gazetecilere konuşan Genel Sekreter Yardımcısı Amina, “BM bu zor zamanda Afgan kadın personelimizi desteklemek için şu anda mümkün olan tüm önlemleri aldı. BM’nin Afganistan’da çalışan Afgan kadın personeli maaşlarını almaya devam edecek” dedi.
“Karar Afgan halkına zarar verecek”
BM Genel Kurul Başkanı Csaba Korösi de Taleban’ın BM çalışanı Afgan kadınlarına yönelik aldığı son kararı şiddetle kınadığını söyledi, bu kararı Afgan kadınların ve kız çocuklarının haklarının açık bir ihlali olarak değerlendirdi.
Korösi, "Bu kararın sonuçları Afgan halkına, özellikle de nüfusun en savunmasız kesimlerine zarar verecektir. Afganistan'ın sürdürülebilir kalkınma yolunda ilerlemesi gerekiyor. Bunun sağlanması için ülkenin tüm çalışma gücünü seferber etmesi gerekiyor. Kadınların çalışmaması ülkenin iş gücüne çok büyük zarar veriyor” dedi.
“Son derece alçakça”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Turk, Afganistan'da kadınların haklarının son dönemde erozyona uğramasını "son derece alçakça" bir davranış biçimi olarak değerlendirdi.
Yüksek Komiser Turk, "Bu karar, Taleban tarafından bir bütün olarak Afganistan halkına yönelik sistematik, amansız bir saldırıdır. Taleban, ülke nüfusunun yarısını çalışamaz ilan edip etkisiz hale getirmek, sindirmek ve taciz etmek için çalışıyor. Taleban’ı ülkenin geleceğini düşünerek, kadın haklarını engelleyen tüm kısıtlayıcı politikaları ve aldıkları kararları yeniden gözden geçirmeye davet ediyorum” diye konuştu.
BM’nin Afganistan’daki çalışmaları
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ülkede insani yardımı sağlıyor.
BM Dünya Gıda Programı (WFP), çatışma, afet, mülteciler gibi ihtiyaç sahibi savunmasız gruplara yönelik güçlendirilmiş, beslenme açısından dengeli gıda yardımı yapıyor.
BM Göç Örgütü (IOM), 2021 ile 2022 yılları arasında bir milyon 300 binden fazla Afgan'a gıda, geçici barınma ve diğer temel ihtiyaçların dağıtımı yoluyla koruma, su, hijyen, sağlık hizmetleri ve temel günlük ihtiyaçlara erişim dahil olmak üzere yardım sağladı.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), etkili insani yardımın ve ilkeli insani yardımın sağlanmasını koordine ederek çalışmalarını en savunmasız kişilere yardım etmeye odaklıyor.
BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), çocuklara aşı, güvenli içme suyuna erişim ve eğitim hizmetleri sağlıyor.
BM Nüfus Fonu (UNFPA), Cinsel sağlık ve üreme sağlığını destekleyen hizmetler sağlıyor.
BM’nin Afganistan’da verdiği hizmetlerde çalışan ulusal personelin yarısını Afgan kadınların oluşturduğu belirtiliyor.
