Suriye’de Esat yönetiminin devrilmesinin ardından art arda uyuşturucu üretilen yerler tespit edilmeye başlandı. Muhalifler üretim yapılan yerlerin eski Cumhurbaşkanı Beşar Esat ve kardeşi Mahir Esat tarafından yönetildiğini öne sürüyor.
Şam kırsalında eskiden cips ürettiği fabrikasında uyuşturucu hap üretildiğini tespit eden Muhammed Fares, “Suriye uyuşturucu hap üretimiyle meşhur oldu” dedi.
Şam kırsalında ana yola yakın ancak yoldan kesinlikle görülemeyecek kadar da korunaklı bir bölgede "Captagon" hap üretimi yapılan bir fabrika tespit edildi. Cips fabrikası olarak bilinen ve eskiden atıştırmalık gıda ürünleri üretilen tek katlı fabrikanın depo olarak tasarlanmış alt katında yola çıkmaya hazır çok sayıda hap vardı.
Haplar elektrik aksamı gibi görünen metal kutuların içine yine elektrik aksamına benzeyen bobinlere sarılmış şekilde yerleştirilmiş olarak bulundu. Ağır bir kokunun olduğu üretim kısmında ise plastik kavun ve elma gibi objelerin içine haplar saklanmıştı.
VOA Türkçe’ye konuşan fabrika sahibi Muhammed Fares kendini, “Captagon şirketinin sahibiyim” diye tanıttı. Fabrikanın 2005 yılında kurulduğunu ve 2010 yılına kadar gıda maddesi ürettiklerini belirten Fares, ayaklanmanın başlaması ile birlikte üretimin durduğunu söyledi.
Suriye içindeki şartların ağırlaşması nedeniyle 2012 yılında Mısır’a göç ettiklerini anlatan Fares, “2017 yılında fabrikaya Mahir’in (Esat) ve Beşar’ın (Esat) çetelerinin izinsiz girişi oldu” dedi. Fares, bu tarihten itibaren fabrikanın bu gruplar tarafından kullanılmaya başlandığını belirterek, “Gıda fabrikamı uyuşturucu fabrikasına dönüştürüp Arap ülkelerine, Avrupa ülkelerine ve Amerika’ya (uyuşturucu) gönderdiler” dedi.
Fabrikasında uyuşturucu üretildiğinden haberi olduğunu söyleyen Fares korktuğunu vurgulayarak “Kesinlikle bilgim vardı ama konuşamıyordum. Yapamazdım” diye konuştu.
Fares’e göre fabrikada üretilen uyuşturucu haplar fabrikada üretim yapan gruplar tarafından soğutuculu kamyonlarla çeşitli ülkelere taşınıyordu. Hapların Arap ülkelerine, İtalya’ya, Almanya’ya, Rusya’ya ve Güney Afrika’ya gönderildiğini anlatan Fares, “Ülke menşeini kamufle etmek için önce Güney Afrika’ya, oradan da Dubai’ye taşıyorlardı” dedi.
Fares haftada bir kez fabrikaya bir helikopterin indiğini ve bir-iki saat kalıp tekrar havalandığını bildiklerini söyledi. Fares, fabrikada neler olduğunun insanlar tarafından az çok bilindiğini, fabrika askeri bölge içinde olduğu için sivillerin girişinin yasak olduğunu vurguladı.
8 Aralık’ta Esat yönetiminin devrilmesinin ardından fabrikasına yıllar sonra geldiğini anlatan Fares şunları söyledi: “Buraya geldiğimizde yangın vardı. Yangını söndürmesi için Sivil Savunma’yı getirdiğimizde uyuşturucu üretim fabrikası ile karşılaştık. Burada ne bulduğumuzu yetkili makamlara bildirdik. Fabrikadaki zehirli maddenin imha edilmesi için yetkili makamlara haber verdik. Yetkili makamlar imha için bir komite kurdu. İmhanın ardından çalışmalarımıza devam edip yeni üretim hatları kurarak gıda ürünleri üreteceğiz.”
Fares, “Suriye uyuşturucu hap üretimiyle meşhur oldu” sözleriyle kendi hikayesinin yanısıra 2011’de Arap Ayaklanması’nın başlamasından beri patlama yaşanan Captagon üretimine dair durumu da özetledi.
2011 yılının başından beri Suriye içindeki çatışmalardan ve güvenlik boşluğundan dolayı önce Suriye üzerinden bölge ülkelerine taşınan uyuşturucu miktarında dikkat çekici artışlar gözlenmeye başladı.
Suriye’ye komşu ülkeler kısa bir süre içinde yüklü miktarlarda Captagon yakalamaya başladı. Bölge ülkeleri üretim merkezinin Suriye olduğunu dile getirdi.
Esat yönetimi bu durumdan silahlı muhalif grupları sorumlu tutarak, bu grupların savaşı devam ettirmek için gerekli finansmanı sağlamak üzere uyuşturucu ürettiğini öne sürdü.
Captagon üretimindeki patlama Irak ve Ürdün gibi ülkeleri doğrudan etkilemeye başladı. Sorun öyle bir noktaya geldi ki yaklaşık son iki yıldır Ürdün ile Esat yönetimi arasındaki bütün resmi temaslarda görüşme gündeminin ana maddelerinden biri Captagon üretimi konusu oldu.
Irak, Ürdün ve uyuşturucu hapın hedef ülkelerinden biri olan Suudi Arabistan, Esat yönetiminden tedbirleri arttırmasını istedi. Buna ek olarak Suriye ile sınırı olan ülkeler sınır boyunca tedbirlerini arttırarak zaman zaman Suriye içlerine sarkan operasyonlar yapmaya başladı.
Bölge basınında sık sık Captagon üretiminin Esat yönetimi ile ilişkisi olduğuna dair iddialar yer alsa da bu ilişki Suriye içinden kanıtlara ulaşılamadığı gerekçesiyle temellendirilemedi.
Suriye’de özellikle savaş döneminde çok sayıda güvenlik birimi personelinin de uyuşturucu üretimi ve sevkiyatı aşamasında yer aldığına dair iddialar var.
Forum