Geçen ay bir Irak askeri, Anbar eyaletinde, üzerinden geçen uğultulu bir cisme nişan aldı ve düşürdü. Model uçağa benzeyen aygıtın incelenmesinin ardından Irak Savunma Bakanlığı bunun insansız istihbarat aracı olduğunu ve internet üzerinden 1000 dolardan daha az bir fiyata alınabildiğini belirtti. Bakanlık, insansız hava aracının IŞİD’e ait olduğunu da açıkladı.
Bu tip olaylar Irak ve Suriye’de her geçen gün artıyor. En az 7 ülkeden insansız hava araçları Irak, Suriye ve Türkiye’nin gökyüzünde görülüyor.
Amerikan ordusundan Robert Cassidy’e göre, insansız hava araçları savaşlarda yeni ufuklar açtı ve savaş alanlarının şeklini değiştirdi, cephe savaşlarını daha karışık ve sofistike hale getirdi.
Türkiye, Suriye, İran, Rusya, Amerika, İngiltere ve Irak bölgede insansız hava aracı kullanıyor. Kürt milisler, Suriyeli muhalifler, Hizbullah ve IŞİD de insansız hava araçları kullanıyor.
Misyonları önemli teröristlere suikastler düzenlemek. Amerika Savunma Bakanlığı (Pentagon), insansız hava aracı programını gizli tutmaya çalışırken, son aylarda birkaç defa belli IŞİD hedeflerini vurduğunu kabul etti. Hedefler arasında Amerikalı ve Batılı rehinelerin kafasını kesen Cihatçı John da vardı.
Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve Özel Operasyonlar Komutanlığı tarafından yürütülen insansız hava aracı programı genellikle Türkiye’deki Amerikan askeri üssünden yürütülüyor. İngiltere de insansız hava operasyonlarına başladı. Türkiye de güvenlik güçlerinin 1 Mayıs günkü operasyonda IŞİD’e karşı Amerikan yapımı dört insansız hava aracı kullandığını açıkladı.
Pentagon, Amerika’nın Sesi’nin programla ilgili görüşme önerisini reddetti. Amerika’nın genişleyen insansız hava aracı kullanımı Kongre’de ve insan hakları örgütlerinden eleştiri alıyor.
Suriye’de ise IŞİD de karşı önlemler alıyor; çatıları örtüyor. Örgüt ayrıca insansız hava uçakları operasyonlarına katılan Amerikan askeri personelinin isimlerini internetten açıklıyor.
Diğer radikal gruplardan ayrı olarak IŞİD teknoloji konusunda kendini kanıtlamış durumda. Düşmanları hakkında bilgi edinmek ve propaganda videoları için insansız hava araçları kullanıyor.
2014’te Kobani savaşı sırasında IŞİD, intihar saldırılarına katılan militanlarının insansız hava aracı ile çekilen görüntülerini yayınladı. Askeri yetkililer, IŞİD’in Irak ve Kürt güçlerin yakınlarında casus insansız hava araçlarını giderek daha fazla kullandığını belirtiyor.
Kürt Peşmerge komutanı Kadir Kadir’e göre IŞİD’in istihbarat edinmek için uçan insansız hava araçları açıkça görülebiliyor.
Kadir, insansız hava aracı trafiğinin çok arttığını, IŞİD’e ait insansız hava araçlarının Kürt ve koalisyon güçlerine ait araçlardan ayırt edilmesinde zorluklar yaşandığını belirtiyor.
Uzmanlar, IŞİD’in insansız hava araçlarını uçurtmalardan ve internette bulduğu parçalardan yaptığını belirtiyor. Bazı haberlere göre Irak’ın Musul kenti yakınlarında IŞİD’in insansız hava aracı fabrikaları var.
İnsansız hava aracı kullandığını belirten Irak güçleri 2014’ün ortasından bu yana IŞİD ile savaşıyor. Hava Kuvvetleri Komutanı, IŞİD üsleriyle ilgili bilgi edinmede hava araçlarının yardımcı olduğunu belirtiyor.
Haberlere göre Irak bazı hava araçlarını İran’dan alıyor.
Irak ise İran hava araçlarını kullandığını reddediyor, Irak’ın araçların büyük bölümünü Çin ve Amerika’dan aldığını söylüyor. Amerika’dan alınanlar istihbarat, Çin’den alınanlar ise IŞİD hedeflerini vurmak için kullanılıyor.
Irak ordu yetkilileri insansız hava araçlarının arttığını, çünkü ucuz olduklarını ve kolayca monte edildiklerini kaydediyor.
Kuzey Irak’ta IŞİD’e karşı savaşan Kürt güçler de insansız hava aracını IŞİD’e karşı bilgi toplamak için kullandıklarını belirtiyor.
Musul yakınlarındaki Peşmerge Komutan Yardımcısı Aras Haso Mirkhan, IŞİD’in manevralarını tahmin etmenin güç olduğunu ve militanlarının geniş alanlarda hareket ettiğini, sayılarının sürekli değiştiğini belirtiyor. Mirkhan’a göre insansız hava araçları nereye giderlerse gitsinler izlenmelerini sağlıyor.
Iraklı Kürtler’in insansız hava araçlarını Amerika liderliğindeki koalisyon ile koordineli olarak kullandığını belirten Mirkhan, “Bütün ön cephelerde onları kullanıyoruz ama tam sayılarını size söyleyemem,” dedi.
Askeri uzmanlar beş yıldır devam eden iç savaşta Suriye gökyüzünün çeşitli gruplara ait insansız hava araçları ile dolu olduğunu belirtiyor.
Rus Savunma Bakanlığı Sözcüsü General Igor Konashenkov Ekim ayında Suriye’nin Rus casus hava araçlarının geniş anlamda ilk defa denendiği yer olduğunu söyledi.
Rusya Suriye’deki savaşa Eylül ayında müdahil oldu, Esat güçlerine muhaliflere ve IŞİD’e karşı destek sağladı.
İran da Suriye rejimine destek için insansız hava aracı kullandı.
İran Devrim Muhafızları, Şubat ayında İran yapımı gelişmiş Shahed 129 adlı insansız hava aracının Suriye güçlerine yardım ettiğini belirtti.
İranlı insansız hava aracı uzmanı Sajjad Caferi, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada İran’ın insansız hava aracı teknolojisine çok yatırım yaptığını ve İran yapımı hava araçlarının Suriye güçlerine IŞİD’le mücadelesinde yardım ettiğini belirtti.
İran’ın insansız hava araçları uydudan Şam ve Hama’daki bazı askeri üslerde tespit edildi. İranlılar’la birlikte Esat yönetimine destek veren Hizbullah da insansız hava aracı kullanıyor.
Hizbullah’a ait el Manar televizyonu Suriye-Lübnan sınır yakınında bir saldırının insansız hava aracı ile çekilmiş görüntüsünü yayınladı. Askeri analiz şirketi IHS Janes’e göre Hizbullah, Suriye sınırı yakınında terkedilmiş bir Lübnan hava üssünü insansız hava araçları için üs olarak kullanıyor.
Washington merkezli analist Ahed El Hendi bu tip desteğin Suriye rejimine savaş alanında destek verdiğini belirtiyor.
Türkiye de IŞİD ve PKK’ya karşı kullanmak için kendi insansız hava aracını geliştirmek amacıyla milyonlarca dolar yatırım yapıyor.
Türkiye’nin yaptığı en büyük insansız hava aracı olan Anka A, Şubat ayında ilk uçuşunu başarıyla tamamladı.
Hürriyet gazetesine göre Türkiye’ye ait bir insansız hava aracı Nisan ayında Halep’in kuzeyinde iki füze rampası tespit etti. Türk ordusu da bu bilgileri kullanarak IŞİD mevzilerini obüsleriyle vurdu, 13 militan öldü, 7’si yaralandı.
Uzmanlar, Türk ordusunun Türkiye içinde de PKK’ya karşı insansız hava aracı kullandığını belirtiyor. Bu hareket, sivil kayıplara neden olduğu tartışmalarına neden olmuş durumda.
Habere Katkıda Bulunanlar: Rikar Hussein, Uzay Bulut ve Fatima Tlisova.
