Amerikalı üst düzey bir Joe Biden yönetimi yetkilisine göre, Başkan’ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta Çin'e gidiyor.
Görüşmelerin Biden ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında bu yıl içinde yapılması muhtemel bir toplantıya dair konuları içermesi bekleniyor.
Bu, Sullivan'ın Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak Çin'e yapacağı ilk seyahat olacak.
27-29 Ağustos tarihleri arasında yapılması planlanan görüşmeler, ABD-Çin ilişkilerini istikrara kavuşturmayı amaçlayan bir dizi üst düzey diplomatik hamlenin de sonuncusu olacak.
Cuma günkü brifing sırasında VOA'nın sorusunu yanıtlayan üst düzey bir yetkili, “Bu stratejik düzeydeki iletişimin amacı yanlış algılamaları gidermek ve bu rekabetin çatışmaya dönüşmesini engellemektir” dedi.
Yetkili ayrıca ABD'nin önümüzdeki hafta yapılacak görüşmelerde Çin'in Tayvan'a yönelik “artan askeri, diplomatik ve ekonomik baskısı” konusundaki endişelerini dile getireceğini söyledi ve şu ifadeleri ekledi: “Bu faaliyetler istikrarı bozuyor ve tırmanma riski taşıyor ve Pekin'i Taipei ile anlamlı bir diyaloğa girmeye teşvik etmeye devam edeceğiz.”
Sullivan ve Wang daha önce Bangkok, Malta ve Viyana'da biraraya gelerek iki ülkenin karşı karşıya olduğu geniş ve stratejik konuları ele almışlardı.
Gündemdeki konular
Sullivan'ın Wang ile yapacağı görüşmelerin gündeminde narkotikle mücadelede işbirliği, ordular arası iletişim, yapay zeka güvenliği ve risk yönetimi gibi ABD-Çin ilişkilerindeki kilit konuların yer alması bekleniyor.
Bu görüşmeler Çin'in ABD ile nükleer güvenlik ve emniyet konusundaki görüşmeleri askıya almasının ardından gerçekleşti. Çin Temmuz ayında Washington ile yeni başlayan silah kontrol görüşmelerini durdurduğunu açıklamıştı.
VOA’e konuşan bir Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, “Amerika Birleşik Devletleri, Çin Halk Cumhuriyeti ile somut risk azaltma tedbirleri geliştirmeye ve uygulamaya açık olmaya devam etmektedir. Ancak bunun için stratejik riskleri yönetmeye istekli bir Çin gerekiyor” dedi.
Georgetown Üniversitesi profesörü, eski CIA Çin analisti Dennis Wilder de VOA ile paylaştığı değerlendirmesinde, “ABD stratejik istikrar konusundaki tartışmaları derinleştirmek istiyor ama Çinliler isteksiz. Nükleer silahların ilk kez kullanılmaması konusunda bir anlaşmayı tartışmayı tercih ediyorlar, ancak ABD böyle bir doktrini benimsemeye hazır değil” dedi.
Welder’e göre, “Sonuç olarak bir çıkmaza girildi ve yapılan birkaç çalışma grubu toplantısında çok az ilerleme kaydedildi.”
Uzayın askerileştirilmesi, uzayın savaşın yeni cephesi haline gelebileceğinden endişe eden ABD'li yetkililer tarafından paylaşılan bir başka endişe kaynağı. Wilder, ABD Savunma İstihbarat Teşkilatı'nın Çin ve Rusya'nın uzay savaşına doğru hızla ilerlediğine dair bir raporuna atıfta bulundu.
Güney Çin Denizi
Bir diğer endişe alanı da Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki faaliyetleri. Pazartesi günü, denizdeki tartışmalı bir resifin yakınında Çin ve Filipin sahil güvenlik gemileri arasında bir çarpışma meydana geldi. Çarpışmada, Sabina Sığlığı yakınlarında Filipin sahil güvenlik gemisinde büyük bir delik açtı.
Çin'de Xianbin Jiao olarak bilinen bu bölge, Filipinler'in münhasır ekonomik bölgesi içinde yer alıyor ancak Çin kısmen batık olan resifin kendi topraklarının bir parçası olduğunu iddia ediyor.
İki ülke, Filipinler'in münhasır ekonomik bölgesi içinde yer alan ancak uluslararası bir mahkeme tarafından reddedilmesine rağmen Çin tarafından hak iddia edilen üç sığlık nedeniyle çatıştı.
Pekin'deki Çinli yetkililer Filipin sahil güvenlik gemilerini Çin hükümetinden izin almadan Çin'in “topraklarına” izinsiz girmekle suçladı.
Washington ise Amerika Birleşik Devletleri müttefiki Filipinler'e desteğini ifade etti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bu eylemler, Çin'in geniş ve yasadışı Güney Çin Denizi iddialarını uygulamak için tehlikeli ve tırmandırıcı önlemler almasının son örnekleridir” dedi.
Washington merkezli American Enterprise Institute'da (AEI) kıdemli araştırmacı olan Zack Cooper, VOA'ya yaptığı açıklamada, ABD-Çin görüşmelerinin Güney Çin Denizi üzerindeki anlaşmazlıkları ortadan kaldıracağından şüphe duyduğunu söyledi ve “Ancak bu temaslar Çinli politika yapıcılara Manila'ya daha fazla baskı yapmanın Washington'u geri adım atmaya zorlamayacağı konusunda netlik sağlayabilir. Bu şekilde, üst düzey etkileşimler bir çatışmanın patlak verme ihtimalini azaltabilir” dedi.
Ortadoğu
Gelecek hafta yapılacak görüşmeler, ABD'nin İsrail ile Hamas militan grubu arasında bir ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına aracılık etmek üzere Katar ve Mısır ile birlikte çalıştığı bir döneme denk geliyor.
İran ve Lübnan'daki vekili Hizbullah'ın, Beyrut'ta üst düzey bir Hizbullah yetkilisine ve Tahran'da Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'ye düzenlenen suikast nedeniyle İsrail'e misilleme yapmaları halinde, bölgede daha geniş çaplı bir tırmanma yaşanacağı korkusu anlaşmaya varma konusundaki aciliyeti arttırıyor.
Cuma günü gazetecilere konuşan üst düzey Biden yönetimi yetkilisi, “İstikrarsızlık konusunda bazı ortak endişeler olduğunu düşünüyorum. Ancak iki tarafın, ABD ve Çin'in, konuya çok farklı yaklaştığını söylemek doğru olur” dedi.
ABD'li yetkililer ayrıca Çin'in, Temmuz ayında 14 Filistinli grubun temsilcileri arasında uzlaşma görüşmelerine aracılık ettiğini açıklamasının ardından Çinli yetkililerden doğrudan bilgi almak istediklerini söyledi.
Filistinli rakip gruplar El Fetih ve Hamas'ın Pekin'de yıllardır süren anlaşmazlıkları sona erdirmek ve bir ulusal birlik hükümeti kurmak için bir deklarasyon imzaladıkları bildiriliyor.
VOA Beyaz Saray büro şefi Patsy Widakuswara bu habere katkıda bulundu.
Forum