WASHINGTON —
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Ermeni Soykırımı Tasarısını 5’e karşı 12 oyla onayladı.
Tasarıya 10 Demokrat ve 2 Cumhuriyetçi senatör evet oyu verirken beş Cumhuriyetçi senatör hayır oyu kullandı. Komisyon üyesi Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul oylamaya katılmadı. Cumhuriyetçi üyeler Bob Corker, John Barrasso, Jeff Flake, Ron Johnson, Jim Risch tasarı aleyhinde oy verdi. Cumhuriyetçi Parti'nin önde gelen senatörlerinden eski Başkan adayı John McCain ve son dönemde Latin kökenli azınlıkların genç temsilcilerinden Florida Senatörü Marco Rubio tasarıya destek verdi.
Tasarı, 24 Nisan 2014’ün yıldönümü olarak kabul edildiği “Ermeni soykırımı anısına” Senato’nun ortak görüşünü ifade etme amacı taşıyor.
Ermeni lobisinin Kongre’deki en büyük destekçilerinden biri olan New Jersey eyaletinden Demokrat Partili Senatör Robert Menendez’in Illinois eyaleti temsilcisi, Cumhuriyetçi Partili meslektaşı Mark Kirk’le birlikte hazırladığı tasarı, aynı zamanda Ermeni olaylarıyla ilgili “insanlığa karşı işlenen suçlar, etnik temizlik ve soykırım” içerikli resmi belgeler çerçevesinde Amerikan dış politikasının yönlendirilmesini ve Başkan’ın bu yönde çaba göstermesini istiyor.
Menendez oylamada yaptığı konuşmada "Ermeni soykırımı gerçeklere dayanan korkunç bir olaydır. Bu karar, bu trajediyi daima hatırlayacağımızı ve öldürülen ve yurtlarından sürülen suçsuz Ermeni erkek, kadın ve çocuğu onurlandıracağımızı en güçlü şekilde teyit ediyor. Ermeni soykırımı bir daha bu olayların tekrarlamasını önlemek için öğretilmeli, onaylanmalı ve anılmalıdır" dedi. "Soykırım, her zaman soykırımdır" diye konuşan Menendez, birinin diğerinden ayrılamayacağını söyledi, Amerika Dışişleri Bakanlığı'nın kendi arşivlerinde olayın belgelendiğini iddia etti.
Tasarıda önemli değişiklik
Yasal bağlayıcılığı olmayan tasarının orijinal metninde Başkan Barack Obama’ya Türk-Ermeni ilişkileri düzeltme yönünde çalışma çağrısı yapılıyor, ancak bu çabalar çerçevesinde Türkiye’nin soykırım iddialarını resmen kabul etmesi isteniyordu. Ancak Menendez, tasarıyı oya sunmadan önce yaptığı iki değişikliğin birinde bu paragrafı kaldırdı. Amerika'nın Sesi'ne konuşan kaynaklar, Menendez'in komisyonun diğer üyelerini ikna etmek amacıyla bu değişikliği yaptığını söylüyor.
Tasarıda, 1915’ten 1923’e kadar 2 milyon Ermeni’nin tehcir edildiği; 1 buçuk milyon erkek, kadın ve çocuğun katledildiği, yarım milyonununsa 2 bin 500 yıllık yurtlarından sürüldüğü iddialarına yer veriliyor.
Türkiye'den Kınama
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu'nun tasarıyı Senato bugün iki haftalık tatile girmeden aceleyle Genel Kurul'da oylatıp oylatmayacağı tartışılırken, Ankara'da Dışişleri Bakanlığı'ndan, Komisyon'un dün Washington'da yaptığı oylamaya kınama geldi. Üçüncü ülkelerin siyasi organlarının tartışmaya müdahale etmesine karşı çıkan ve iddiaları Ermenistan'la Türkiye arasında kurulacak ortak tarih komisyonuyla çözmeyi amaçlayan Ankara'nın ABD Senato komisyonunun kararına tepkisi şöyle:
"ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi, alelacele ve acemice hazırlanmış gayrı ciddi bir karar tasarısını (S.Res.410) oy çokluğuyla kabul etmek suretiyle, konumu, yetkisi ve sorumluluk alanıyla bağdaşmayan bir tasarrufta bulunmuştur. Tarihi ve hukuku çarpıtan bu siyasi istismar çabasını reddediyor, peşin hükümlü ve hukuki temelden yoksun sözkonusu girişime öncülük edenleri kınıyoruz.
İnsanlığa çok büyük acılar yaşatan Birinci Dünya Savaşı sırasında cereyan eden trajik 1915 olaylarına ilişkin adil bir hafızaya, bu ortak tarihin sahipleri olan Türkler ve Ermeniler tarafından birlikte diyalog ve empati yoluyla nasıl ulaşılabileceği yoğun biçimde ve her yönüyle esasen irdelenmektedir. Türkiye-Ermenistan protokollerine de yansıtılmış olan Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerimiz, bu çerçevede hala gündemdedir.
Önümüzdeki dönemde, ABD Kongresinin, bu gibi yapıcı olmayan girişimlerle Türkiye-ABD ikili ilişkilerine zarar vermek yerine, mevcut konjonktürde her zamankinden daha fazla önem arz eden tarihi ittifak ve ortaklığımızı pekiştirmeye yönelik çabalar içinde olması; bu ve benzer karar tasarılarının yasama gündemi içinde daha ileriye götürülmemesi önem taşımaktadır."
Tasarıya 10 Demokrat ve 2 Cumhuriyetçi senatör evet oyu verirken beş Cumhuriyetçi senatör hayır oyu kullandı. Komisyon üyesi Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul oylamaya katılmadı. Cumhuriyetçi üyeler Bob Corker, John Barrasso, Jeff Flake, Ron Johnson, Jim Risch tasarı aleyhinde oy verdi. Cumhuriyetçi Parti'nin önde gelen senatörlerinden eski Başkan adayı John McCain ve son dönemde Latin kökenli azınlıkların genç temsilcilerinden Florida Senatörü Marco Rubio tasarıya destek verdi.
Tasarı, 24 Nisan 2014’ün yıldönümü olarak kabul edildiği “Ermeni soykırımı anısına” Senato’nun ortak görüşünü ifade etme amacı taşıyor.
Ermeni lobisinin Kongre’deki en büyük destekçilerinden biri olan New Jersey eyaletinden Demokrat Partili Senatör Robert Menendez’in Illinois eyaleti temsilcisi, Cumhuriyetçi Partili meslektaşı Mark Kirk’le birlikte hazırladığı tasarı, aynı zamanda Ermeni olaylarıyla ilgili “insanlığa karşı işlenen suçlar, etnik temizlik ve soykırım” içerikli resmi belgeler çerçevesinde Amerikan dış politikasının yönlendirilmesini ve Başkan’ın bu yönde çaba göstermesini istiyor.
Menendez oylamada yaptığı konuşmada "Ermeni soykırımı gerçeklere dayanan korkunç bir olaydır. Bu karar, bu trajediyi daima hatırlayacağımızı ve öldürülen ve yurtlarından sürülen suçsuz Ermeni erkek, kadın ve çocuğu onurlandıracağımızı en güçlü şekilde teyit ediyor. Ermeni soykırımı bir daha bu olayların tekrarlamasını önlemek için öğretilmeli, onaylanmalı ve anılmalıdır" dedi. "Soykırım, her zaman soykırımdır" diye konuşan Menendez, birinin diğerinden ayrılamayacağını söyledi, Amerika Dışişleri Bakanlığı'nın kendi arşivlerinde olayın belgelendiğini iddia etti.
Tasarıda önemli değişiklik
Yasal bağlayıcılığı olmayan tasarının orijinal metninde Başkan Barack Obama’ya Türk-Ermeni ilişkileri düzeltme yönünde çalışma çağrısı yapılıyor, ancak bu çabalar çerçevesinde Türkiye’nin soykırım iddialarını resmen kabul etmesi isteniyordu. Ancak Menendez, tasarıyı oya sunmadan önce yaptığı iki değişikliğin birinde bu paragrafı kaldırdı. Amerika'nın Sesi'ne konuşan kaynaklar, Menendez'in komisyonun diğer üyelerini ikna etmek amacıyla bu değişikliği yaptığını söylüyor.
Tasarıda, 1915’ten 1923’e kadar 2 milyon Ermeni’nin tehcir edildiği; 1 buçuk milyon erkek, kadın ve çocuğun katledildiği, yarım milyonununsa 2 bin 500 yıllık yurtlarından sürüldüğü iddialarına yer veriliyor.
Türkiye'den Kınama
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu'nun tasarıyı Senato bugün iki haftalık tatile girmeden aceleyle Genel Kurul'da oylatıp oylatmayacağı tartışılırken, Ankara'da Dışişleri Bakanlığı'ndan, Komisyon'un dün Washington'da yaptığı oylamaya kınama geldi. Üçüncü ülkelerin siyasi organlarının tartışmaya müdahale etmesine karşı çıkan ve iddiaları Ermenistan'la Türkiye arasında kurulacak ortak tarih komisyonuyla çözmeyi amaçlayan Ankara'nın ABD Senato komisyonunun kararına tepkisi şöyle:
"ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi, alelacele ve acemice hazırlanmış gayrı ciddi bir karar tasarısını (S.Res.410) oy çokluğuyla kabul etmek suretiyle, konumu, yetkisi ve sorumluluk alanıyla bağdaşmayan bir tasarrufta bulunmuştur. Tarihi ve hukuku çarpıtan bu siyasi istismar çabasını reddediyor, peşin hükümlü ve hukuki temelden yoksun sözkonusu girişime öncülük edenleri kınıyoruz.
İnsanlığa çok büyük acılar yaşatan Birinci Dünya Savaşı sırasında cereyan eden trajik 1915 olaylarına ilişkin adil bir hafızaya, bu ortak tarihin sahipleri olan Türkler ve Ermeniler tarafından birlikte diyalog ve empati yoluyla nasıl ulaşılabileceği yoğun biçimde ve her yönüyle esasen irdelenmektedir. Türkiye-Ermenistan protokollerine de yansıtılmış olan Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerimiz, bu çerçevede hala gündemdedir.
Önümüzdeki dönemde, ABD Kongresinin, bu gibi yapıcı olmayan girişimlerle Türkiye-ABD ikili ilişkilerine zarar vermek yerine, mevcut konjonktürde her zamankinden daha fazla önem arz eden tarihi ittifak ve ortaklığımızı pekiştirmeye yönelik çabalar içinde olması; bu ve benzer karar tasarılarının yasama gündemi içinde daha ileriye götürülmemesi önem taşımaktadır."
