Türkiye’de geçtiğimiz Pazar günü yapılan genel seçim sonuçlarının yankıları devam ediyor. Merkezi Washington’da bulunan Brookings Enstitüsü Türkiye Projesi Direktörü Kemal Kirişçi seçim sonuçlarını değerlendiren yazısında, Türk seçmeninin Adalet ve Kalkınma Partisi AKP’ye ve özellikle de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sert bir mesaj verdiğini belirtiyor.
Kirişçi, demokratik değerleri ve temel özgürlükleri hiçe sayan bir yönetim tarzı benimseyen Erdoğan’ın “kibirli” tavırlarından yorulan halkın AKP’ye sandıkta bir ders verdiğini vurguluyor.
Brookings uzmanı, Kürt yanlısı Halkların Demokratik Partisi HDP’nin yüzde 10 seçim barajını aşarak TBMM’ye 80 milletvekiliyle girdiği 7 Haziran seçimlerini “Türk siyasetinde daha çoğulcu bir dönemin başlangıcı” olarak niteliyor.
2011 seçimlerinde oyların neredeyse yüzde 50’sini alan AKP’nin, dört yıl sonra yüzde 40,8’e gerilemesini, otoriterleşen Erdoğan’ın demokratik kurumlara müdahale etmesine, muhalefete ve medyaya saldırmasına bağlayan Kirişçi, bardağı taşıran son damlanın ise Türkiye’deki parlamenter sistemi yıkıp yerine başkanlık sistemi getirme arzusu olduğunu savunuyor.
Kirişçi, seçimde TBMM’ye sadece 258 milletvekili sokabilen AKP’nin, 330 milletvekili hedefinin çok altında kaldığına ve böylece başkanlık sistemi kurmak bir yana artık tek başına iktidar bile olamayacağına dikkati çekiyor.
Brookings uzmanı, HDP’nin yüzde 13’lük sürpriz seçim başarısını ise, 2007’de yaşanan cumhurbaşkanlığı krizinden sonraki erken seçimlerde AKP’nin kazandığı başarıya benzetiyor.
Türk halkının genellikle mazlumun yanında olmayı tercih ettiğini belirten Kirişçi, Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanı seçilmesine karşı muhtıra veren orduya karşı AKP’nin yanında yer alan seçmenin bu kez de Erdoğan’ın bastırmaya çalıştığı HDP ve lideri Selahattin Demirtaş’ı desteklediğini yazıyor. Kirişçi, seçimlerden iki gün önce Diyarbakır’da meydana gelen patlamaya Erdoğan’ın verdiği “duygusuz” tepkinin de HDP’nin oylarını arttığını savunuyor.
Sandıktan çıkan sürprize rağmen, AKP’nin yüzde 40 oyla yine de seçimlerin galibi olduğunu hatırlatan Kirişçi, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun seçim sonrasında yaptığı konuşmanın AKP’nin dönüşümüne işaret ettiğini düşünüyor. Brookings uzmanı, bundan sonraki dönemde AKP’nin azınlık veya koalisyon hükümeti kurmak zorunda olduğunu ve her iki durumda da “uzlaşmacı” bir üslup benimsemesi gerektiğini vurguluyor.
Erken seçim olasılığının da gündeme gelebileceğini belirten Kirişçi, bunun AKP’deki dönüşümü hızlandırabileceğini veya partiden kopanların hem muhafazakar hem de genç liberallere hitap edebilecek yeni bir parti kurmasına yardımcı olabileceğini öngörüyor.
Yazısının sonunda 7 Haziran seçim sonuçlarının ülkedeki demokrasinin geleceği adına umut verdiğini kaydeden Kemal Kirişçi, Türk halkının başkanlık sisteminin önünü keserek ve HDP ile daha çoğulcu bir parlamento oluşturarak seçimlerde bir taşla iki kuş vurduğunu belirtiyor.
