WASHINGTON —
Başkan Barack Obama ikinci döneminde dış politika ekibinde önemli değişiklikler yaptı. Senatör John Kerry’yi dışişleri bakanlığına, Cumhuriyetçi Partili eski Senatör Chuck Hagel’ı da savunma bakanlığına aday gösterdi. Senato’nun onayını alması beklenen iki bakan adayının Obama yönetiminin mevcut politikalarını sürdürmesi bekleniyor. Önümüzdeki dört yıllık dönemde de Türk-Amerikan ilişkilerindeki olumlu seyrin devam etmesi bekleniyor.
Geçmişte iki Cumhuriyetçi Partili başkanın, Gerald Ford ve baba Bush’un ulusal güvenlik danışmanlığını yapan Brent Scowcroft, Obama'nın bakanlıklara yaptığı atamaları olumlu değerlendirdi. Amerika'nın Sesi'ne özel demeç veren Scowcroft, “Bu iki atamadan çok memnunum. İkisi de dış politikanın çok içinde. İkisi de sağlam kararlar alabilir ve birlikte çok iyi çalışabilir. Başkan Obama’yı bu iki atama nedeniyle kutluyorum. İkisi de güçlü bir ekip oluşturacak ve bu Türkiye’nin de çıkarlarına çok iyi hizmet edecek,” diye konuştu.
Washington’da bugünlerde siyasi kavgaların tavan yaptığı bir dönemde, Cumhuriyetçi Partililer’in Obama yönetiminin politikalarını övmesi alışılmış değil. Emekli Hava Korgeneral Brent Scowcroft,Obama'nınnın ikinci döneminde özellikle Ortadoğu’daki olaylar açısından Türkiye ve Amerika’nın işbirliğinin önemini vurguluyor: “Ortadoğu politikalarının nasıl değişeceğini bilemem. Çünkü Suriye gibi birçok örnek var. Türkiye’yle birlikte bu ülkedeki mültecilere yardım edebiliriz. Sonra iki ülkenin büyük çıkarlar gördüğü Filistin barış süreci var. Irak’ın geleceği ve bu ülkenin alacağı yol da önemli. Ayrıca İran var. Çok sayıda, çok ciddi sorunlar var ve Türkiye ve Amerika arasındaki yakın işbirliği bunların çözümüne yarar sağlar. Sanıyorum hem John Kerry, hem de Chuck Hagel bu amaç için çalışacaktır.”
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı John Kerry’nin dışişleri bakanlığı görevine başlamasının ardından ilk ziyaretini Türkiye’ye yapacağı söyleniyor. Kerry’nin Komisyon Başkanlığını Ermeni lobisine yakınlığıyla tanınan New Jersey Senatörü Robert Menendez alacak. Geçmişte Türk-Amerikan Konseyi yönetim kurulu başkanlığı yapan Brent Scowcroft, ileride sorunlar yaşansa bile bunların aşılabileceğini söylüyor. Scowcroft, “Durum Türkiye’nin yakın dostu olan John Kerry’nin komisyon başkanı olduğu dönemden daha karmaşık hale gelebilir. Ama bu ciddi bir sorun yaratmaz. Hem Kerry, hem de Hagel çok etkili olacağı için, olayın Kongre boyutunu idare edebilirler,” dedi.
Türk-Amerikan ilişkilerinin son dönemde en önemli ayaklarından biri, PKK’yla mücadelede işbirliği oldu. Son dönemde hükümetin Abdullah Öcalan’la yürüttüğü görüşmeler, Washington’da da olumlu karşılanıyor. Scowcroft da bunun kalıcı bir barışa önayak olmasını umuyor: “Öyle olmasını umut ediyorum. Türkiye bu konuda öncülük etmeli. Bu öncelikle ulusal bir sorun. Amerika da elinden geldiğince işbirliği yapma ve komşu Irak’ı ikna konusunda bu sürece güçlü destek vermeye çalışacaktır. İşbirliği bu sorunun çözümünde çok önemli.”
Türkiye son zamanlarda demokratik haklar, basın ve ifade özgürlüğü gibi alanlarda yaşananlardan dolayı Avrupa Birliği ve insan hakları örgütlerinin tepkisini çekti. Bu örgütler, Başkan Obama’dan da Türkiye’deki bu sorunları daha yüksek sesle dile getirmesini istiyor. Ancak Türkiye’ye yakın bir isim olan Brent Scowcroft, bu yaşananları evrimsel bir gelişim olarak görüyor: “Sanıyorum Türkiye bir evrim sürecinden geçiyor. Ben geleceğin çok şey getireceğine inanıyorum. Türkiye uzun süre Osmanlı İmparatorluğu kimliğinden çıkmaya çalıştı. Atatürk Türkiye’yi modern, laik benliğine taşıdı. Bu süreç tamamlandı, şimdiyse Türkiye artık ihtiyacı olan yöne doğru evrim geçiriyor. Ben bu süreçten umutluyum. Türkiye laik ve Müslüman kimliği içinde kendi yolunu bulacak. Avrupa ve Ortadoğu arasında çok olağandışı bir konumda bulunuyor. Amerika en güçlü müttefiklerinden biri. Bence her şey yolunda gidecek.”
Bu aşamada Türkiye, bölgesindeki sorunlara yönelik en büyük müttefikiyle nasıl işbirliğine gitmeli? Örneğin, nükleer programı yüzünden ciddi bir bölgesel krizi tetikleyebilecek İran konusunda? İran konusunda Amerika ve Türkiye'nin işbirliği yapabileceğine inandığını söyleyen Brent Scowcroft, “İran çok karmaşık bir konu. Bir yandan nükleer programı, bir yandan İran’ın kendi yapısı. Sünni ülkelerin çevrelediği Şii bir devlet. Güvenlik açısından durumu karışık. İran’la görüşmeleri sürdürebiliriz, güvenlik kaygılarını anlıyoruz. Ama bu ülkenin güvenlik sorunlarını çözmesinin yolu nükleer silah geliştirmekten geçmez. Bu bölgedeki durumu daha da kötüleştirir. Ayrıca İran’ın kendi durumu da karışık. Kimi muhatap alacağınız belli değil. İktidardaki mollalar mı, hükümet mi, yoksa ordu mu? Bu noktada Amerika ve Türkiye arasında, İran’a yaklaşım açısından yakın görüşmeler yürütülmesinin yararlı olacağını düşünüyorum. Bu şekilde sorunu çözebilir ve İran’ı bugünkü gibi tehlikeli bir devlet değil, bölgenin sağlam ve güvenilir bir ülkesi haline getirebiliriz” diye konuştu.
Türkiye, çevresinde birçok bölgesel sorunla mücadele ederken, yakın müttefiki Amerika’nın da desteğine ihtiyaç duyuyor. Uzmanlar, Obama’nın ikinci döneminde Türk-Amerikan ilişkilerinde iyimser beklentilerini korusa da, bölgesel sorunlarla mücadelede Ankara’nın Washington’dan beklediği desteğin ne kadarını alabileceğini bekleyip görmek gerekiyor.
Geçmişte iki Cumhuriyetçi Partili başkanın, Gerald Ford ve baba Bush’un ulusal güvenlik danışmanlığını yapan Brent Scowcroft, Obama'nın bakanlıklara yaptığı atamaları olumlu değerlendirdi. Amerika'nın Sesi'ne özel demeç veren Scowcroft, “Bu iki atamadan çok memnunum. İkisi de dış politikanın çok içinde. İkisi de sağlam kararlar alabilir ve birlikte çok iyi çalışabilir. Başkan Obama’yı bu iki atama nedeniyle kutluyorum. İkisi de güçlü bir ekip oluşturacak ve bu Türkiye’nin de çıkarlarına çok iyi hizmet edecek,” diye konuştu.
Washington’da bugünlerde siyasi kavgaların tavan yaptığı bir dönemde, Cumhuriyetçi Partililer’in Obama yönetiminin politikalarını övmesi alışılmış değil. Emekli Hava Korgeneral Brent Scowcroft,Obama'nınnın ikinci döneminde özellikle Ortadoğu’daki olaylar açısından Türkiye ve Amerika’nın işbirliğinin önemini vurguluyor: “Ortadoğu politikalarının nasıl değişeceğini bilemem. Çünkü Suriye gibi birçok örnek var. Türkiye’yle birlikte bu ülkedeki mültecilere yardım edebiliriz. Sonra iki ülkenin büyük çıkarlar gördüğü Filistin barış süreci var. Irak’ın geleceği ve bu ülkenin alacağı yol da önemli. Ayrıca İran var. Çok sayıda, çok ciddi sorunlar var ve Türkiye ve Amerika arasındaki yakın işbirliği bunların çözümüne yarar sağlar. Sanıyorum hem John Kerry, hem de Chuck Hagel bu amaç için çalışacaktır.”
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı John Kerry’nin dışişleri bakanlığı görevine başlamasının ardından ilk ziyaretini Türkiye’ye yapacağı söyleniyor. Kerry’nin Komisyon Başkanlığını Ermeni lobisine yakınlığıyla tanınan New Jersey Senatörü Robert Menendez alacak. Geçmişte Türk-Amerikan Konseyi yönetim kurulu başkanlığı yapan Brent Scowcroft, ileride sorunlar yaşansa bile bunların aşılabileceğini söylüyor. Scowcroft, “Durum Türkiye’nin yakın dostu olan John Kerry’nin komisyon başkanı olduğu dönemden daha karmaşık hale gelebilir. Ama bu ciddi bir sorun yaratmaz. Hem Kerry, hem de Hagel çok etkili olacağı için, olayın Kongre boyutunu idare edebilirler,” dedi.
Türk-Amerikan ilişkilerinin son dönemde en önemli ayaklarından biri, PKK’yla mücadelede işbirliği oldu. Son dönemde hükümetin Abdullah Öcalan’la yürüttüğü görüşmeler, Washington’da da olumlu karşılanıyor. Scowcroft da bunun kalıcı bir barışa önayak olmasını umuyor: “Öyle olmasını umut ediyorum. Türkiye bu konuda öncülük etmeli. Bu öncelikle ulusal bir sorun. Amerika da elinden geldiğince işbirliği yapma ve komşu Irak’ı ikna konusunda bu sürece güçlü destek vermeye çalışacaktır. İşbirliği bu sorunun çözümünde çok önemli.”
Türkiye son zamanlarda demokratik haklar, basın ve ifade özgürlüğü gibi alanlarda yaşananlardan dolayı Avrupa Birliği ve insan hakları örgütlerinin tepkisini çekti. Bu örgütler, Başkan Obama’dan da Türkiye’deki bu sorunları daha yüksek sesle dile getirmesini istiyor. Ancak Türkiye’ye yakın bir isim olan Brent Scowcroft, bu yaşananları evrimsel bir gelişim olarak görüyor: “Sanıyorum Türkiye bir evrim sürecinden geçiyor. Ben geleceğin çok şey getireceğine inanıyorum. Türkiye uzun süre Osmanlı İmparatorluğu kimliğinden çıkmaya çalıştı. Atatürk Türkiye’yi modern, laik benliğine taşıdı. Bu süreç tamamlandı, şimdiyse Türkiye artık ihtiyacı olan yöne doğru evrim geçiriyor. Ben bu süreçten umutluyum. Türkiye laik ve Müslüman kimliği içinde kendi yolunu bulacak. Avrupa ve Ortadoğu arasında çok olağandışı bir konumda bulunuyor. Amerika en güçlü müttefiklerinden biri. Bence her şey yolunda gidecek.”
Bu aşamada Türkiye, bölgesindeki sorunlara yönelik en büyük müttefikiyle nasıl işbirliğine gitmeli? Örneğin, nükleer programı yüzünden ciddi bir bölgesel krizi tetikleyebilecek İran konusunda? İran konusunda Amerika ve Türkiye'nin işbirliği yapabileceğine inandığını söyleyen Brent Scowcroft, “İran çok karmaşık bir konu. Bir yandan nükleer programı, bir yandan İran’ın kendi yapısı. Sünni ülkelerin çevrelediği Şii bir devlet. Güvenlik açısından durumu karışık. İran’la görüşmeleri sürdürebiliriz, güvenlik kaygılarını anlıyoruz. Ama bu ülkenin güvenlik sorunlarını çözmesinin yolu nükleer silah geliştirmekten geçmez. Bu bölgedeki durumu daha da kötüleştirir. Ayrıca İran’ın kendi durumu da karışık. Kimi muhatap alacağınız belli değil. İktidardaki mollalar mı, hükümet mi, yoksa ordu mu? Bu noktada Amerika ve Türkiye arasında, İran’a yaklaşım açısından yakın görüşmeler yürütülmesinin yararlı olacağını düşünüyorum. Bu şekilde sorunu çözebilir ve İran’ı bugünkü gibi tehlikeli bir devlet değil, bölgenin sağlam ve güvenilir bir ülkesi haline getirebiliriz” diye konuştu.
Türkiye, çevresinde birçok bölgesel sorunla mücadele ederken, yakın müttefiki Amerika’nın da desteğine ihtiyaç duyuyor. Uzmanlar, Obama’nın ikinci döneminde Türk-Amerikan ilişkilerinde iyimser beklentilerini korusa da, bölgesel sorunlarla mücadelede Ankara’nın Washington’dan beklediği desteğin ne kadarını alabileceğini bekleyip görmek gerekiyor.
