Lübnan Parlamentosu Perşembe günü, Genelkurmay Başkanı Joseph Avn’ı seçerek, cumhurbaşkanlığı koltuğuna ABD'nin onayını alan bir generali oturttu. Seçim, İran destekli Hizbullah örgütünün, Lübnan siyasetinde nüfuzunun azaldığını da ortaya koydu.
Parlamentoda yaptığı konuşmada 60 yaşındaki Avn, devletin münhasıran silah taşıma hakkına sahip olmasını sağlamak için çalışacağı sözünü verirken, kendi askeri güçlerini yöneten Hizbullah'ın milletvekillerinin oturduğu yerde alkışlar yükseldi.
Lübnan'ın güneyini ve İsrail tarafından tahrip edildiğini söylediği diğer bölgelerini yeniden inşa etme ve son çatışmadan önce bile derin ekonomik ve siyasi krizler içinde olan ülkeye yönelik İsrail saldırılarını önleme sözü veren Avn, “Bugün Lübnan tarihinde yeni bir dönem başlıyor” dedi.
İki yıldır cumhurbaşkanından yoksun olan Lübnan’da bu seçim, Şii Müslüman Hizbullah'ın geçen yıl İsrail’le girdiği savaşta ağır darbe alması ve Suriyeli müttefiki Beşar Esat'ın Aralık ayında devrilmesiyle, Lübnan ve daha geniş anlamda Ortadoğu'daki güç dengelerindeki değişimleri yansıttı.
Seçim aynı zamanda Suudi Arabistan’ın rolünün uzun zaman önce İran ve Hizbullah tarafından gölgede bırakıldığı ülkede, Riyad’ın etkisinin yeniden canlandığına işaret etti.
Lübnan'ın mezhepsel güç paylaşımı sisteminde Maruni bir Hıristiyan'a ayrılan cumhurbaşkanlığı makamı, Mişel Avn'ın görev süresinin Ekim 2022'de sona ermesinden bu yana boştu.
Siyasi bölünmeler nedeniyle, 128 sandalyeli parlamentoda yeterli oyu alabilecek bir aday üzerinde anlaşma sağlanamıyordu.
Meclis Başkanı Nebih Berri'ye göre Avn ilk tur oylamada gerekli olan 86 oyun altında kaldı; ancak Hizbullah ve Şii müttefiki Emel Hareketi'nden milletvekillerinin kendisini desteklemesinin ardından ikinci turda 99 oyla barajı aştı.
Hizbullah milletvekili Muhammed Raad, Avn'a oy vermeyi geciktirerek “ulusal uzlaşmanın koruyucusu oldukları mesajını verdiklerini” söyledi.
ABD ve İsrail'den açıklama
ABD Başkanı Joe Biden'ın Avn'ın Lübnan için doğru lider olduğuna inandığı ve cumhurbaşkanlığı seçim zaferinden dolayı kendisini kutladığı açıklandı.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Biden, “Lübnan ve İsrail çatışmaların durdurulmasını tam olarak uygularken, yüz binlerce insan evlerine dönerken ve Lübnan toparlanıp yeniden inşa edilirken Cumhurbaşkanı Avn kritik bir liderlik sergileyecektir. Cumhurbaşkanı Avn'a güvenim tamdır. Kendisinin bu dönem için doğru lider olduğuna yürekten inanıyorum” dedi.
ABD'nin Lübnan Büyükelçisi Lisa Johnson, Avn’ın cumhurbaşkanı seçilerek iki yılı aşkın bir süredir devam eden boşluğu sona erdirmesinden dolayı “çok mutlu” olduğunu söyledi.
Johnson ve diğer yabancı elçiler Perşembe günü Lübnan Parlamentosu’nda Avn'ın seçildiği oturuma katılmışlardı.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar da sosyal medya platformu X'te yaptığı açıklamada Lübnan'ı tebrik ederek Avn'ın seçilmesinin istikrar ve iyi komşuluk ilişkilerine katkıda bulunmasını umduğunu söyledi.
“Uluslararası yardımlar Avn’ın seçilmesine bağlı”
Lübnanlı üç siyasi kaynak, Hizbullah'ın uzun süredir tercih ettiği aday Süleyman Franjiye’nin çekilerek Genelkurmay Başkanı’nı desteklediğini açıklaması ve Fransız ile Suudi elçilerin Beyrut'ta mekik dokuyarak siyasetçilerle yaptıkları görüşmelerde, Joseph Avn'ın seçilmesini teşvik etmeleriyle, Çarşamba günü bir ivme oluştuğunu söyledi.
Suudi kraliyet sarayına yakın bir kaynak Fransız, Suudi ve ABD elçilerinin Hizbullah'ın yakın müttefiki Berri'ye Suudi Arabistan dahil uluslararası arenadan mali yardımın Avn'ın seçilmesine bağlı olduğunu söylediğini aktardı.
Oylamadan önce Reuters haber ajansına konuşan Hizbullah karşıtı ve Avn'a oy veren Hıristiyan milletvekili Mişel Muavvad, “Uluslararası toplumdan Lübnan'ı desteklemeye hazır olduklarına dair çok net bir mesaj var, ancak bunun için bir cumhurbaşkanına, bir hükümete ihtiyaç var” dedi ve Suudi Arabistan'dan destek mesajı aldıklarını açıkladı.
Avn’ın seçilmesi, selefi Mişel Avn'ın görevden ayrılmasından bu yana ne bir cumhurbaşkanına ne de tam yetkili bir kabineye sahip olan ülkede devlet kurumlarını yeniden canlandırmaya yönelik ilk adım oldu.
Ekonomisi hala 2019'daki mali çöküntünün etkisinde olan Lübnan, Dünya Bankası'nın ülkeye 8,5 milyar dolara mal olduğunu tahmin ettiği savaştan sonra, yeniden yapılanmak için uluslararası desteğe şiddetle ihtiyaç duyuyor.
Fransa'da hükümet ve reform çağrısı
Fransa Dışişleri Bakanlığı da Lübnan'da yeni cumhurbaşkanının seçilmesinin ülke için yeni bir sayfa açtığını ve bunu reformları gerçekleştirebilecek yeni bir hükümetin atanmasının izlemesi gerektiğini bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine, yeni hükümetin Lübnan'ın ekonomik toparlanması, istikrarı, güvenliği ve egemenliği için gerekli reformları gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi.
Lemoine, Fransa'nın tüm Lübnanlı siyasi liderleri ve yetkilileri bu hedefler doğrultusunda çalışmaya çağırdığını kaydetti.
Lübnan'ın hükümet sistemi, yeni cumhurbaşkanının yeni bir kabine oluşturmak üzere Sünni Müslüman bir başbakan atamak için milletvekilleriyle istişarelerde bulunmasını gerektiriyor. Bu süreç, grupların bakanlıkların paylaşımında yaşanan pazarlıklar nedeniyle genellikle uzun sürebiliyor.
Lübnan'ın 2020'den bu yana temerrüde düşen uluslararası tahvilleri Avn'un zaferinin açıklanmasının ardından yükselişe geçti.
Joseph Avn, Hizbullah ile İsrail arasında Kasım ayında Washington ve Paris'in aracılık ettiği ateşkesin sağlanmasında kilit bir role sahip. Anlaşma, İsrail birlikleri ve Hizbullah güçlerini geri çekerken Lübnan ordusunun ülkenin güneyinde konuşlanmasını gerektiriyor.
60 yaşındaki yeni Cumhurbaşkanı Avn, 2017'den bu yana ABD destekli Lübnan ordusunun komutanlığını yapıyordu.
Onun döneminde, Hizbullah'ın etkisini azaltmak için devlet kurumlarını desteklemeye odaklanan ve uzun süredir devam eden Washington politikasının bir parçası olarak orduya ABD yardımı sürdü.
Adaylığına karşı çıkanlar, seçilmesinin dış baskıların bir sonucu olduğunu söyledi. En büyük Hristiyan gruplardan birinin lideri olan milletvekili Cibran Bassil, oturumda yaptığı konuşmada birçok milletvekilinin “yurtdışından talimat” aldığını savundu.
Ancak Avn'a oy veren Hristiyan milletvekili Melhem Riachi, seçimin “İranlı bir çehresi" olan önceki dönemin sonunu işaret ettiğini söyledi; “Bu dönem Lübnan'ın uluslararası toplumla uyum dönemi” dedi.
Forum