PARİS - NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO-Rusya Konseyi toplantısının ardından Moskova ile aralarında Avrupa'nın güvenliği konusunda "aşılması zor büyük farklılıklar" olduğunu dile getirdi. "Yeni bir silahlı çatışma gerçek bir risk. Rusya ile diyalogdan yanayız. Ancak müzakerelerde sonuç alınmazsa, NATO silahlı çatışma riskine de hazırlıklı olmalı" dedi.
Rusya'nın Ukrayna sınırına 100 bin asker yığmasının ardından ABD ile Rusya temsilcileri Pazartesi günü Cenevre'de görüşmüştü. Bu görüşmeden sonra "Avrupa'nın güvenliği" için başlatılan diplomatik sürecin ikinci ayağı kapsamında NATO-Rusya Konsey toplantısı Brüksel'de yapıldı.
NATO temsilcileri ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Grushko, 2019'dan bu yana ilk kez yapılan görüşmeler kapsamında Genel Sekreter Jens Stoltenberg'in başkanlığında NATO karargahında bir araya geldi.
“Müttefikler açık kapı politikasını dile getirdi”
Genel Sekreter Stoltenberg, 3 saati aşan görüşmelerin ardından bir basın toplantısı düzenledi. NATO-Rusya Konseyi toplantısında gündemin Ukrayna krizine odaklandığını belirten Stoltenberg, "Ukrayna ve çevresindeki durum, bunun Avrupa güvenliği üzerindeki etkileri hakkında çok ciddi ve doğrudan bir alışverişimiz oldu. Bu konularda NATO müttefikleri ile Rusya arasında önemli görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Farklılıklarımızı kapatmak kolay olmayacak. Ancak tüm NATO müttefikleri ve Rusya'nın aynı masa etrafında oturması olumlu bir işaret" dedi.
Rusya'nın güvenlik endişelerini gidermeye yönelik Aralık ayında yayınladıkları önerileri gündeme getirdiğini vurgulayan NATO Genel Sekreteri, "Bunlar arasında NATO'ya yeni üye alımının durdurulması ve doğu müttefiklerindeki güçlerimizi geri çekmemiz talepleri vardı. Müttefikler de NATO'nun genişlemesini içeren 'Açık Kapı' politikasını ve her ulusun kendi güvenlik sistemlerini seçme hakkı olduğunu dile getirdi. Müttefikler, NATO'nun doğu kesimindeki birliklerin varlığı dahil, birbirlerini koruma ve savunma yeteneklerinden vazgeçmeyeceklerini açıkça belirttiler" dedi.
NATO'nun Rusya'yı Gürcistan, Moldova ve Ukrayna'da konuşlu askerlerini çekmesini istediğini vurguladı.
"NATO Rusya ile yeniden görüşmeye hazır"
Stoltenberg, hem Rusya hem de NATO müttefiklerinin "diyaloğu yeniden başlatma ve gelecekteki toplantıların takvimini oluşturmak için yeniden masaya oturmaya hazır olduklarının" altını çizerek şunları söyledi:
"Müttefikler özellikle askeri tatbikatların şeffaflığını artırmanın, tehlikeli askeri kazaları önlemenin, uzay ve siber tehditleri azaltmanın somut yollarını tartışmak istiyor. Ancak Rus tarafı açıkça buna hazır olmadıklarını dile getirdi. Müttefikler ayrıca silahsızlanma ve silahların yayılmasının önlenmesi konularına eğilmeyi teklif ettiler. NATO müttefikleri, sivil ve askeri iletişim kanallarını iyileştirmenin yollarını da arıyor. Bunun için Moskova ve Brüksel'deki iletişim bürolarının yeniden açılması konusunu da tartışıyor."
"Rusya bedelini ağır öder"
NATO'nun Rusya'yı tansiyonu düşürmeye ve komşularının toprak bütünlüğüne saygı duymaya çağırdığını belirten Jens Stoltenberg, bir soru üzerine, "NATO diyaloğu savunuyor ama eğer Rusya bir kez daha çatışma yolunu seçerse buna da hazırlıklı olmalıyız. Rusya bu yolu seçerse, bu çok ciddi bir stratejik hata olur. Rusya bunun sonuçlarını ağır öder" dedi.
ABD ve AGİT ile yürütülen süreçleri de olumlu bulduklarını dile getiren NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, "Ukrayna sınırına asker ve silah yığmanın bölgede tansiyonun düşmesine yardımcı olacağına gerçekten inanıyor musunuz?" sorusuna da, "Ukrayna özgür bir ülke. Rusya daha önce de Ukrayna'ya karşı silah kullandı. Burada saldırgan Rusya, Donbass'ta güç kullanan Rusya'ydı. Şimdi sınıra yüzbinlerce asker, tank, silah yığan da Rusya. Sorun bu. Ukrayna kendini savunma hakkına sahip. NATO müttefikleri Ukrayna'ya bu hakkını kullanma konusunda yardımcı olmaya hazır" yanıtını verdi.
Avrupa'nın güvenliği açısından, diyaloğun önemli bir fırsat olduğunu vurgulayan Stoltenberg, "Yeni silahlı bir çatışma riski gerçek. Bu nedenle toplanıyoruz. Birlik içinde katı ve kararlı bir biçimde anlamlı bir diyalog yürütmeliyiz. Bunu daha önce de yaptık ve bu olanaklı" dedi.
Genel Sekreter Stoltenberg, "Yeni bir silahlı çatışmaya ne kadar yakınız?" sorusuna, "Evet böyle bir risk var. Bu nedenle Rusya'ya mesajları çok net gönderiyoruz, bunun anlaşılması için elimizden geleni yapıyoruz. Ama aynı zamanda Rusya askeri güç kullanırsa bunun çok ciddi sonuçları olacak diyoruz. Ekonomik, politik yaptırımları olacak. Ukrayna'nın kendisini savunması için yöntemler olacak. Ukrayna bizim ortağımız. Ama üye değil. Güvenlik garantisi, 5'inci madde, yani 'birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için' diyen madde üyeler için. Ancak ortaklarımızı da desteklemek için hep birlikte adım atabiliriz. NATO olarak diyalog yolunu seçmek istiyoruz, ancak risklere de hazırlıklı olmak gerekiyor" diye konuştu.
Stoltenberg, Rusya'nın Brüksel'de NATO misyonunu, NATO'nun da Moskova ofisini yeniden açmak için hiçbir ön koşulları olmadığını, "Her ikisinin yeniden kurulmasını istediklerini çünkü diyaloğa inandıklarını" yineledi.
