Moskova’nın Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana Rusya’daki radikal muhafazakar dönüşüm, kadınların uzun zamandır sahip olduğu kürtaj hakkının sorgulanmasına sebep oluyor.
Rusya’da uzun zamandır yasal olan kürtaj, pek çok dindar Batı ülkesine kıyasla daha az çatışma yaratan bir konu.
Ancak, son birkaç aydır Rusya’da çok sayıda bölge, Rus Ortodoks kilisesinden gelen taleplere boyun eğerek, özel kliniklerde kürtajı kısıtlamak için harekete geçti.
Ayrıca sağlık yetkilileri, kadınları kürtajdan caydırmak için devlet hastanelerinde uygulanan politikaları artırdı.
Yetkililer, kürtajın kısıtlanmasının doğum oranlarını arttırmadığına ve kadınları riske attığı yönündeki kanıtlara rağmen, Rusya'nın zorlu demografik yapısını iyileştirmeyi hedeflediklerini söylüyor.
Aktivistler ise bu politikaları daha geniş bir baskının parçası olarak görüyor.
Gürcistan'da sürgünde bulunan Rus feminist aktivist Leda Garina, AFP'ye yaptığı açıklamada, "Bir ülke savaştayken, genellikle bu tür yasalar da beraberinde geliyor" ifadesini kullanıyor.
Garina’ya göre bu önlemler Rus kadınlarına, "Evde oturun ve daha fazla asker doğurun" mesajı veriyor.
Rus nüfus bilimci Viktoria Sakeviç'e göre Rusya'da kürtaj oranı 1990'lardan bu yana "neredeyse on kat" azalmış durumda.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin bu hafta yaptığı açıklamada kürtajın yasaklanmasına karşı olduğunu ancak kürtajın devlet çıkarlarına aykırı olduğunu söylemişti.
71 yaşındaki Putin, ülkedeki "demografik sorunu çözmek" için kadınlardan "çocuk hayatını korumalarını" istediğini söyledi.
Rusya'daki kürtaj tartışması, Putin'in önümüzdeki Mart ayında yeniden seçilmeyi hedeflediği ve Rus ailesinin nasıl olması gerektiğine dair giderek daha muhafazakar bir vizyon ortaya koyduğu bir döneme denk geliyor.
1990'lardan bu yana ülkede nüfusun hızla azalması nedeniyle Putin, yıllardır Ruslar’a daha fazla çocuk sahibi olmaları için mali teşvikler sunuyor.
Ancak Ukrayna savaşından beri, bu teşvikler yeni bir anlam kazandı.
Siyasi analist Tatiana Stanovaya yaşananları, "Bunu bir milli beka sorunu olarak görüyorlar" diye açıklıyor.
Stanovaya, Kremlin’in benimsediği toplumsal pozisyonlara karşı her türlü direnci, Putin'in Batı'nın bir oyunu olarak gördüğünü sözlerine ekliyor.
Stanovaya, "Kürtajlar artık bunun bir parçası. Bir kadını kürtaj yaptırmaya ikna etmenin Rusya'nın demografik sorununu daha da kötüleştirdiğini ve bunun Batı'nın planı olduğunu düşünüyorlar" diyor.
Geçtiğimiz ay Rus Ortodoks kilisesi lideri Patrik Kirill, yetkilileri kürtajı engellemeye çağırmış ve nüfusun "sihirli bir değnekle" arttırılabileceğini iddia etmişti.
Kirill’in çağrısından beri Rusya’da ondan fazla bölge, özel kliniklerde kürtajı durdurmak ya da sınırlamak için harekete geçti.
Sakeviç'e göre, özel klinikler çoğunlukla ilaç yoluya kürtaj uyguluyor ve daha az soru soruyor. Böylece bu klinikler, şehirli kadınlar arasında daha popüler hale geliyor.
Devlet klinikleri ise yıllardır kadınları kürtajdan caydırmak için "danışma seansları" düzenliyor. Ancak Rusya Sağlık Bakanlığı’nın doktorlara yönelik yeni tavsiyeleri bu konuda daha sert bir stratejiyi teşvik ediyor.
Sakeviç, "Kadınları durdurmaya çalışan, üzerlerinde baskı kuran, onları korkutan bir duruş alınıyor" diyor.
Sakeviç ülkenin bazı bölgelerinde, kadınları kürtajdan caydırmaları halinde doktorlara ikramiye bile verildiğini söylüyor.
Sakeviç, özel kliniklerde kürtaj yapılmasının yasaklanması halinde, kliniklerin ücretli kürtaj yaptığı bir "gri bölge" oluşabileceğini ve bundan en çok yoksul kadınların etkileneceğini öngörüyor.
Sakeviç ayrıca, bu durumun kürtaj haplarının karaborsaya düşmesine ve hatta güvenli olmayan yerlerde kürtaj yapılmasına yol açabileceğinden korkuyor.
Daha fazla yasak beklentisi
Stanovaya, Rusya'da kürtaj karşıtı hareketin bir zamanlar azınlıkta olduğunu ancak savaşın daha radikal girişimler için "siyasi ortam" yarattığını söylüyor.
Kürtaj tartışmaları, Putin’in destekçilerini de ikiye ayırdı.
Bazı erkek siyasetçiler kısıtlamaları desteklerken, Rusya'nın en üst düzey kadın siyasetçisi Valentina Matvienko yasağın "trajik sonuçları" olabileceği uyarısında bulundu.
Siyasi analist Ekaterina Schulmann, tartışmanın amacının "savaş ya da ekonominin durumu hakkında konuşulamayan" seçim öncesi dönemde, Ruslar’a konuşacak bir şeyler vermek olduğunu düşünüyor.
Schulmann’a göre, yetkililer demografik sorunu yanlış açıdan ele alıyor.
Schulmann, "Kadınların daha fazla çocuk sahibi olmalarını sağlamaya çalışmak yerine, nüfusun azalmasının ana nedeni olan erken erkek ölümleriyle mücadele etmeliler" diyor.
Ancak Moskova'nın, yüzbinlerce genç ve orta yaşlı erkeği Ukrayna'daki savaşa gönderdiği bir dönemde erkeklerin daha uzun yaşamasından bahsetmek bir tabu.
Gözlemciler kürtaj konusundaki son kısıtlamaların sadece bir başlangıç olabileceği endişesini taşıyor.
Fransa'daki Strasbourg Üniversitesi'nde kıdemli bir Rus demografi uzmanı olan Sergey Zakharov, "Daha fazla yasak, daha fazla kısıtlama bekleyebiliriz" diyor.
Zakharov, ilerleyen zamanlarda kilisenin istediği gibi, kürtajın devlet sigorta sisteminden çıkarılabileceği uyarısında bulunuyor.
Doğum oranlarını "kürtajı kısıtlamak gibi her türlü yolla arttırmaya çalışmanın Franco'nun İspanya'sının ya da Mussolini'nin İtalya'sının yaptığı bir şey olduğunu" söyleyen Zakharov, "Bu hiçbir yerde işe yaramadı" diye ekliyor.
Forum