İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in potansiyel halefi olarak görülen Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın içinde bulunduğu helikopterin Azerbaycan sınırı yakınlarındaki dağlık arazide düşmesiyle ölümünün ardından dünya liderleri taziye mesajları yayınlıyor.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, X hesabında, “AB, Cumhurbaşkanı Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan’ın yanı sıra heyetlerinin diğer üyeleri ve mürettebatın bir helikopter kazasında hayatını kaybetmesi dolayısıyla en içten taziyelerini sunar. Düşüncelerimiz aileleriyle birlikte” dileklerini iletti.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de “Avrupa Birliği, Pazar günü meydana gelen trajik helikopter kazasında hayatını kaybeden İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahyan ve diğer İranlı yetkililer için taziyelerini sunar” dedi.
Rusya
Kremlin'den yapılan açıklamada Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in Hamaney'e gönderdiği mesajda “İran İslam Cumhuriyeti halkının başına gelen büyük trajediyle ilgili olarak lütfen derin taziyelerimi kabul edin” dediği belirtildi.
Putin, Kremlin'e göre Hamaney'e gönderdiği telgrafında “Seyid İbrahim Reisi tüm hayatını anavatana hizmet etmeye adamış seçkin bir siyasetçiydi” dedi.
Putin, “Reisi, Rusya'nın gerçek bir dostu olarak ülkelerimiz arasındaki iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesine paha biçilmez kişisel katkılarda bulunmuş ve bu ilişkilerin stratejik ortaklık düzeyine çıkarılması için büyük çaba sarf etmiştir” ifadelerini kullandı.
Rusya'nın Tahran Büyükelçiliği'nin X sosyal medya hesabından yapılan açıklamada da, “Hayatını kaybedenlerin ailelerine, dostlarına, tüm İran halkına ve hükümetine en içten taziyelerimizi sunuyoruz. Bu zor trajedinin üstesinden gelebilmeniz için sizlere sabır ve metanet diliyoruz” denildi.
Çin
Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Çin Cumhurbaşkanı Şi Jinping, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümü nedeniyle taziye mesajı yayınladı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, günlük basın brifinginde yaptığı açıklamada Reisi için, “Talihsiz ölümü İran halkı için büyük bir kayıp, Çin iyi bir dostunu kaybetti” dedi.
Wang'in açıklamasına göre Şi ayrıca Reisi'nin “İran'ın güvenlik ve istikrarının korunmasına önemli katkılarda bulunduğunu” kaydetti; Çin-İran ilişkileri konusundaki “olumlu çabalarını” övdü.
Wang ayrıca İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın ölümü dolayısıyla başsağlığı diledi ve Çin'in İran'a gerekli yardım ve desteği sağlamaya devam edeceğini söyledi.
Suriye
Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat, yayınladığı taziye mesajında, Suriye'nin, İran İslam Cumhuriyeti ve hayatını kaybedenlerin aileleriyle dayanışma içinde olduğunu ifade etti.
Esat, Reisi'nin işine ve görevine olan bağlılığının kendisini ülkesi için hayati bir projenin açılışını yapmak üzere Doğu Azerbaycan'a götürdüğünü ve burada “görevi başında şehit olduğunu” söyledi.
Suriye'nin geçmişte Reisi ile Suriye-İran stratejik ilişkilerinin geliştirilmesi için çalıştığını kaydeden Esat, Reisi'nin Suriye'ye gerçekleştirdiği önemli ziyaretin her iki ülkenin yararına olacak şekilde ilişkilerin geliştirilmesine katkı sağladığını hatırlattı.
Mısır
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi'nin makamından yapılan açıklamada, “Mısır Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, İran Cumhurbaşkanı'nın ve ebediyete intikal edenlerin Yüce Allah'ın rahmetine kavuşmaları ve ailelerine sabır ve teselli vermesi için dua ediyor, Mısır Arap Cumhuriyeti'nin bu korkunç olayda İran liderliği ve halkıyla dayanışma içinde olduğunu kaydediyor” denildi.
İtalya
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Kanal 5 televizyonunda yaptığı açıklamada, “Bu saatlerde İranlı yetkililerin komplo teorilerine değil kaza tezine itibar ettiklerini görüyorum” dedi.
İran'daki iç düzende herhangi bir değişiklik görmediğini kaydeden Meloni, “Avrupalı ve G7 müttefiklerimizle sürekli temas halindeyiz çünkü özellikle karmaşık bir bölgesel çerçevenin parçası olan bir olaydan bahsediyoruz” şeklinde konuştu.
İtalya Başbakanı ayrıca “gelecekteki İran yönetiminin bölgenin istikrara kavuşturulması ve barışçı hale gelmesi için çaba sarfetmesini” umduğunu da sözlerine ekledi.
Azerbaycan
Kaza, Reisi ve beraberindeki heyetin Azerbaycan’da katıldıkları baraj açılışından dönüşünde yaşandı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Hamaney'e gönderdiği taziye mektubunu sosyal medya hesabından paylaştı. Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan'ın ölümünden duyduğu derin üzüntüyü ifade eden Aliyev, “İran halkı, hayatı boyunca ülkesine özveri ve sadakatle hizmet etmiş önemli bir devlet adamını kaybetti” dedi.
Lübnan
Lübnan'ın geçici Başbakanı Necip Mikati, İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ölümü nedeniyle Lübnan'da üç günlük yas ilan etti ve resmi kurumlarda bayraklar yarıya indirildi.
Lübnan'daki siyasi gruplar, İran'ı ve Hizbullah'ı destekleyenlerle İran'ın ülkedeki nüfuzuna karşı çıkanlar arasında derin bir bölünmüşlük yaşıyor.
Irak
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani “İran'ın kuzeyinde meydana gelen talihsiz uçak kazası sonucunda İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve beraberindekilerin vefat haberini derin bir üzüntü ve teessürle almış bulunuyoruz. İslam Cumhuriyeti Dini Lideri Ali Hamaney'e, İran milletine, hükümetine ve halkına en içten taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyoruz. Bu acı trajedi sırasında kardeş İran halkı ve İslam Cumhuriyeti yetkilileriyle dayanışma içinde olduğumuzu ifade ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani, yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanı Reisi'nin vefatı İran İslam Cumhuriyeti, halkı ve dostları için büyük bir trajedi ve derin bir kayıptır. Bununla birlikte, asil İran halkı ve İslam Cumhuriyeti'nin bu büyük kaybın üstesinden geleceğine inanıyoruz. Yüce Allah herkesin yardımcısı ve koruyucusu olsun ve merhumun hatırası kutlu olsun” ifadelerini kullandı.
Ürdün
Ürdün Kralı Abdullah, X üzerinden yayınladığı mesajında, “Kardeş Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Kardeş Hüseyin Emir Abdullahiyan ve onlara eşlik edenlerin vefatı dolayısıyla İran İslam Cumhuriyeti'nin kardeşlerine, yönetimine, hükümetine ve halkına en derin taziyelerimi sunarım. Bu zor durumda İran'daki kardeşlerimizle dayanışma içindeyiz" dedi.
Birleşik Arap Emirlikleri
BAE Başbakanı Şeyh Muhammed Bin Raşid El Maktum, yaptığı açıklamada, “Bu zor zamanda kalplerimiz sizlerle birlikte. Dualarımız, Allah'ın hayatını kaybedenleri engin rahmetiyle kuşatması ve geniş cennetine yerleştirmesi yönündedir” ifadelerini kullandı.
Katar
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani X hesabından,
“Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve beraberindeki yetkililerin elim helikopter kazasında hayatını kaybetmesi dolayısıyla İran İslam Cumhuriyeti hükümeti ve halkına en içten taziyelerimizi sunuyor, Yüce Allah'tan kendilerine rahmet ve mağfiret, ailelerine sabır ve teselli diliyoruz. Biz Allah'a aidiz ve O'na döneceğiz” dedi.
Pakistan
Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, “Pakistan hükümeti ve halkıyla birlikte bu korkunç kayıp dolayısıyla İran ulusuna en derin taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyorum. Şehit ruhlar ilahi huzur içinde yatsınlar. Büyük İran milleti bu trajedinin üstesinden geleneksel cesaretiyle gelecektir.”
“Pakistan, Cumhurbaşkanı Reisi ve arkadaşlarına saygı ve kardeş İran'la dayanışma göstergesi olarak bir günlük yas ilan edecek ve bayrağını yarıya indirecektir.”
Afganistan
Afganistan'da Taliban rejiminin başbakanı Molla Muhammed Hasan Akhund, “İran İslam Cumhuriyeti'nin ve halkının acısını paylaşıyor ve tüm kurbanların ailelerine, ulusa ve İran hükümetine başsağlığı diliyoruz. Bu zor zamanlarda İran halkının yanında yer alıyor, bu olayın tüm kurbanlarına rahmet ve ailelerine sabır için dua ediyoruz” dedi.
Hindistan
Hindistan Başbakanı Narendra Modi de, “İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dr. Seyid İbrahim Reisi'nin trajik ölümü karşısında derin üzüntü ve şok içindeyim. Hindistan-İran ikili ilişkilerinin güçlendirilmesine yaptığı katkılar her zaman hatırlanacaktır. Ailesine ve İran halkına en içten taziyelerimi sunuyorum. Hindistan bu acılı gününde İran'ın yanındadır” dedi.
Filistin Yönetimi
Filistin Yönetimi Lideri Mahmud Abbas, yaptığı açıklamada, “Merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı'nın vefatı dolayısıyla kardeş İran halkına en içten taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyor, Yüce Allah'tan merhum İran Cumhurbaşkanı ve diğerlerine engin rahmetini bahşetmesini, ailelerine sabır ve teselli ihsan etmesini diliyor, Filistin Devleti ve halkının bu büyük acıda İran liderliği ve halkıyla dayanışma içinde olduğunu vurguluyoruz” dedi.
Hamas ve İslami Cihat
Hamas’ın açıklamasında, İran'ın dini Lideri Ali Hamaney'e, İran hükümetine ve İran halkına “bu büyük kayıp için en derin taziye ve dayanışma dilekleri” iletildi.
Filistin davasını ve İsrail'e karşı direnişi destekledikleri için merhum İranlı liderleri öven Hamas, İran'ın “köklü kurumlarının bu büyük kaybın yansımalarının” üstesinden gelmesini sağlayacağına olan inancını dile getirdi.
Gazze'de Hamas'ın yanında savaşan İslami Cihat grubu da yaptığı ayrı bir açıklamada Reisi ve Emir Abdullahyan'ın "Filistin halkının mücadelesini ve devam eden Siyonist saldırganlık karşısındaki direnişini destekleme ve yardım etme konusunda belirgin ve açık bir rol oynadıklarını" belirtti.
İslami Cihat ayrıca, "İran İslam Cumhuriyeti'nin geçtiğimiz on yıllar boyunca tüm zorlukların üstesinden geldiği gibi bu acının da üstesinden gelebileceğinden eminiz" dedi.
Hamas ve İslami Cihat liderleri, İsrail'e karşı on yıllardır sürdürdükleri mücadelede kendilerine verdiği askeri ve mali destek için İran'a defalarca teşekkür etmişti.
Yemen’de Husiler'e bağlı Yüksek Devrim Komitesi Başkanı Muhammed Ali el-Husi de, “İran halkına, İran yönetimine ve Cumhurbaşkanı Reisi ile beraberindeki heyetin şehit olmaları dolayısıyla ailelerine en derin taziyelerimizi sunuyoruz. Allah'tan ailelerine sabır ve teselli vermesini diliyoruz. Şüphesiz biz Allah'a aitiz ve O'na döneceğiz. İran halkı, Allah'ın izniyle kendi halkının sadık liderlerine bağlı kalacaktır” paylaşımında bulundu.
Venezuela
Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Kardeşimiz İbrahim gibi örnek bir insana, dünyanın olağanüstü bir liderine veda etmek zorunda kalmanın derin üzüntüsü içindeyiz. Her zaman mükemmel bir insan, halkının egemenliğinin savunucusu ve ülkemizin koşulsuz dostu olacaktır” ifadelerini kullandı.
Maduro, “Bolivarcı topraklardan dini lider Ayetullah Ali Hamaney'e en derin taziyelerimizi sunuyor ve böylesine hassas bir kayıp için ilahi teselli diliyoruz” dedi.
Meryem Recavi, İran Ulusal Direniş Konseyi Lideri
Merkezi Paris'te bulunan İran rejimine muhalif İran Ulusal Direniş Konseyi'nin yeni seçilen lideri Meryem Recavi, yaptığı açıklamada, Reisi'nin ölümünü, “Bu olay, mollaların dini lideri Ali Hamaney ile idamları ve katliamlarıyla ünlü tüm rejim için muazzam ve onarılamaz bir stratejik darbe anlamına geliyor” şeklinde değerlendirdi.
“Bu olay, dini zorbalık rejimi içinde bir dizi sonuç ve krizi tetikleyecek, bunlar da isyankar gençleri harekete geçirecek” diyen Recavi, “Annelerin ve idam edilenler için adalet arayanların laneti, İran halkının ve tarihinin lanetiyle birlikte, 1988'de siyasi tutuklulara yönelik katliamın azılı faili İbrahim Reisi'nin mirasını oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
Forum