İran’da Ahmedinejat’ı çevreleyen sorunlar, bir siyasi istikrarsızlık işareti mi? İran’da reform sürecinin yeniden canlanması sözkonusu mu? Amerika’nın Sesi Londra muhabiri Al Pessin’e göre, Londra’da uzmanlar, Ahmedinejat’ın durumunun zayıfladığını ancak bunun İran hiyerarşisinde bölünme anlamına gelmediğini söylüyor.
İran’da Mahmut Ahmedinejat cumhurbaşkanı seçildikten iki yıl sonra ülkenin üst düzey muhafazakar siyasetçileri ve mollalarıyla bir iktidar çekişmesi yaşadı.
İran’ın bir numaralı dini lideri Ali Hamaney ve danışmanları, Ahmedinejat’ın 2009 seçimlerinin tek galibi olduğunu söylemekle birlikte cumhurbaşkanının sandığı kadar çok yetkiye sahip olmadığının da altını çizdi.
Uzmanlar İran’da mollaların en azından şimdilik, istikrarı bozmamak için cumhurbaşkanının görev süresini doldurmasına izin vereceklerini söylüyor.
İngiltere’nin eski İran Büyükelçisi Richard Dalton, 2013’deki seçimlerde mollaların Ahmedinejat’a güçlü bir destek vermeyeceğini düşünüyor:
"İran’da cumhurbaşkanlığı için aday olarak daha çok ekonomiye ve toplumsal gelişmeye öncelik verecek, gerçekleştirilmesi imkansız açıklamalardan kaçınacak, daha gerçekçi davranacak bir siyasetçi görebiliriz."
Ancak Büyükelçi Dalton ve diğer uzmanlar Ahmedinejat’ın sorunlarının İran’da reform için bir açık kapı olduğu anlamına gelmediğini söylüyor:
"İran’da ordu, güvenlik birimleri, hükümet bir süredir sadece yönetim yapısı içindeki değil, aynı zamanda sokaklardaki muhalefeti veya reform yanlılarını sınırlamak için elinden geleni yapıyor. Yani reform karşıtı gelenek devam ediyor."
Londra’dan güvenlik uzmanı Metsa Rahimi, Batılı gözlemcilerin İran’daki siyasi dalgalanmaları, zayıflık veya sokaklarda reform talebine yolaçacak bir değişiklik olarak algılamalarının yanlış olacağı uyarısında bulunuyor:
"İran’da birkaç yıl önce bu tür bir akım görüldü ancak devam etseydi, bu yıl da benzer olaylar görürdük. İran hükümetinin kitle hareketlerini control etmede çok iyi olduğunu biliyoruz. Bu yüzden Mısır ve Tunus’taki gibi büyük sürprizlerin İran’da yaşanması olasılığı çok düşük görünüyor."
Uzman, Yeşil Hareket’in genç destekçilerinin son aylarda büyük siyasi değişiklik umudunu yitirmeye başladığını söylüyor:
"İran’daki gençlerin çoğu, 2009’daki olaylardan sonra sokaklarda değişiklik arayışından yorgun düşmüş durumda. İranlı gençlerin birçoğu artık ülkeyi değiştirmeye çalışmak yerine, ülke dışında bir hayat kurmaya çalışıyor."
İranlılar Arap komşularından yıllar önce reform istedi ancak başarısız oldu. Büyükelçi Dalton, yine de Mısır ve Tunus’taki gelişmelerin İranlı reform yanlıları üzerinde de etkili olabileceğine inanıyor:
"İran’da, “Tunuslular reform isteklerinde başarılı oldu. Mısırlılar da öyle. Evet 2009’da biz başaramadık ama neden yeniden denemeyelim” sorusunu soran birçok kişi olduğundan eminim. Hala reform isteği var ve gelecekte bu isteğin çok güçlü bir şekilde ortaya konması mümkün."
İngiltere’nin eski İran Büyükelçisi Dalton, İran ekonomisi kötüleşirse, bu ihtimalin daha da güçleneceği görüşünde. Ancak büyükelçiye göre, tahmin edildiği gibi petrol fiyatları yüksek kalırsa, İran’da sokak gösterilerinin başlaması ihtimali yok denecek kadar az görünüyor.
