ABD Savunma Bakanlığı’ndan sızdırılan dosyalarda ortaya çıkan yeni belgelere göre Washington, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Karadeniz tahıl anlaşmasını yeniden müzakere ederken Rusya'nın çıkarlarına fazla anlayış gösterdiğini düşünüyor.
Anlaşma, Ukrayna'daki çatışmalarla daha da kötüleşen küresel gıda krizi ile mücadele için geçen yıl Temmuz ayında BM ve Türkiye arabuluculuğunda imzalanmıştı.
Rusya geçen ay anlaşmayı minimum sürenin yarısı kadar yani sadece 60 günlüğüne yenilemeyi kabul etmişti. Rusya anlaşmayı tarım ürünleri ve gübre ihracatının önündeki engellerin kaldırılması halinde 18 Mayıs'tan sonraya uzatacağını kaydetmişti.
İngiliz yayın kuruluşu BBC'nin haberine göre, BM Genel Sekreteri ile yardımcısı arasındaki özel görüşmeleri yansıtıyor gibi görünen Pentagon belgeleri, Guterres'in, Rusya'nın çıkarlarına uyum sağlamak anlamına gelse bile anlaşmayı korumaya istekli olduğunu gösteriyor.
BBC’nin ulaştığı ABD belgelerinde, "Guterres'in Rusya'nın ihracat kabiliyetini geliştirme çabalarını vurguladığı" ve bunu "yaptırım uygulanan Rus kuruluşlarını veya bireylerini içeriyor olsa bile" yapacağını söylediği bildiriliyor.
Bir belgede Guterres'in yaklaşımının "Moskova'yı Ukrayna'daki eylemlerinden sorumlu tutmaya yönelik daha geniş çabaları baltaladığı" belirtiliyor.
Şubat ayına ait bir başka belgede ise Guterres'in AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Avrupa'nın daha fazla silah ve mühimmat üretmesi yönündeki çağrısı karşısında "dehşetini" dile getirdiği iddia ediliyor.
"Belgeleri sızdıran 20’li yaşlarda ve askeri üste çalışıyor"
Öte yandan Washington Post gazetesi, gizli belgeleri sızdıran kişinin, askeri bir üste çalışan 20'li yaşlarında bir silah tutkunu olduğunu yazdı.
Gazetenin Discord çevrimiçi sohbet grubunun iki üyesiyle görüşmelerine dayandırdığı haberine göre bu kişi, Discord adlı anlık mesajlaşma platformunda "ortak silah, askeri teçhizat ve Tanrı sevgisini" paylaşan 20’den fazla erkekten oluşan bir grupla gizli bilgileri paylaştı.
Bu kişi argoda Orijinal Gangster ya da eski tarz gelenekçi anlamına gelen OG takma adını kullanıyordu. Washington Post'un kaynaklarından biri bu kişinin 20'li yaşlarının başında ya da ortasında olduğunu ve grup üyeleri tarafından örnek alındığını söyledi.
"Zinde. Güçlü. Silahlı. Eğitimli. Çılgın bir filmden bekleyebileceğiniz her şeye sahip," diyen sohbet grubunun 18 yaşından küçük bir üyesi, annesinin izniyle isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
BBC ve Washington Post’un haberleri henüz doğrulanmadı. ABD Savunma Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı, yorum taleplerine yanıt vermedi.
ABD’de devlet sırlarının son yıllardaki en ciddi sızıntısı olarak görünen olayda, hassas belgelerin resimleri Discord'da ve çevrimiçi mesajlaşma panosu 4Chan, şifreli küresel mesajlaşma uygulaması Telegram ve Twitter gibi diğer platformlarda paylaşıldı.
ABD ulusal güvenlik kurumları ve Adalet Bakanlığı, ulusal güvenliğe ve Ukrayna ve diğer müttefik ülkelerle ilişkilere verilen zararı değerlendirmek üzere soruşturmalarını sürdürüyor.
Ukraynalı yetkililerse bazı savaş planlarını ve diğer operasyonel bilgileri sadece Ukraynalılar’ın bildiğini, en önemli müttefikleri olan Amerikalılar’ın bilmediğini söyledi. Bu da sızdırılan dosyalar arasında yer alan ve Ukrayna'nın Rusya'ya karşı savaş alanındaki güçlü ve zayıf yönlerini değerlendiren bazı belgelerin, savaşın gidişatını değiştirmek için şimdilik yeterli olmayabileceği anlamına geliyor.
Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Hanna Maliar, "Askeri operasyonlar planlanıyorsa, özel operasyonun planlanmasından sadece çok dar bir çevrenin haberi olur. En önemli savaş konuları için sızıntı riski çok azdır" dedi.
Ukraynalı sivil ve askeri liderler, sızıntıların ABD ile ilişkilere zarar verip vermeyeceği yönündeki sorulara, müttefikler arasındaki birliğin Ukrayna'nın en hayati savaş ihtiyaçlarından biri olduğu yanıtını veriyor.
Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov dün Madrid'de gazetecilere yaptığı açıklamada ifşa edilen ayrıntıların duyulmasının hoş olmadığını söyledi; ancak ayrıntıya girmeden "Doğru olmayan pek çok bilgi var ve gerçek bilgiler de çoktan geçerliliğini yitirdi" dedi.
Reznikov sızıntıları, "müttefikler arasındaki güven seviyesini düşürmek" amacıyla Rusya'nın yararına olan amaçlı bir bilgi operasyonu olarak nitelendirdi.
Yine de internetteki Rusça tartışma gruplarında Rus askeri blog yazarlarının, sızıntıların Ukrayna ordusunun savunmasız olduğu izlenimi yaratarak Moskova’yı yanıltmayı amaçlayan ABD dezenformasyonu olup olmadığı da tartışılıyor.
