Barack Obama Başkanlık görevine başladığında yaptığı ilk icraatlardan biri Müslüman dünyasına erişmeyi amaçlayan konuşma olmuştu.
Başkan Obama’nın bugün yapacağı konuşma, Tunus ve Mısır’daki “Arap Baharı” ayaklanmalarını izliyor. Ancak bu “bahar”ın üzeri, Libya ve Suriye’deki şiddet olayları yüzünden kara bulutlarla örtülmüş durumda.
Kamuoyu yoklamalarına göre, son olaylarla birlikte Arap ve Müslüman dünyasında Amerika’ya ve Başkan Obama’ya yönelik destek düşmüş durumda. Obama’nın bölgedeki ayaklanmaları geriden izliyormuş gibi bir görünüm vermesi, kendisi hakkında eleştirilere yol açtı. Amerika’nın kendi önem verdiği demokratik değerleri bu toplumlar için istemiyormuş izlenimi doğdu.
Şubat ayı başlarında Başkan Obama bu ayaklanmalara desteğini açıkça ifade etmeye başlamıştı. Başkan konuşmasında, Amerika’nın hem Mısır’da hem de tüm dünyada demokrasi ve evrensel hak çağrılarına destek vereceğini açıkladı.
Ama bazı kesimler, Amerika’nın bölgeyi saran protesto eylemlerine verdiği desteğin dengeli olmadığını savunuyor.
Örneğin Amerika’nın terörle savaşta ortağı olan ve 5’inci Filosu’nun demirlediği Bahreyn’deki olaylara Washington’un yaklaşımı daha sakindi. Ama Libya Lideri Muammer Kaddafi, halkına ettiği zulmün bedelini Batılı ülkelerin ordularını kapısında bularak ödemek zorunda kaldı.
Amerika’nın askeri faaliyetleri Libya’yla sınırlı kalmadı. Başkan Obama bir süre önce yıllardır beklenen bir açıklamayı yaptı.
Obama, yıllardır aranan El Kaide lideri Usame bin Ladin’in Pakistan’da düzenlenen bir Amerikan komando operasyonunda öldürüldüğünü duyurdu. Bölge halkı Usame bin Ladin’e sempatik davranmasa da, Pakistan topraklarında tek yanlı düzenlenen operasyon, Amerika’nın diğer Müslüman ülkelerle geçmişte yaşadığı savaşları anımsatmaya yetti. Obama başkanlığa gelmesinden bu yana Amerika’nın geçmişte bıraktığı bu imajı silmeye çalışıyordu.
Barack Obama başkanlığının ilk aylarında Kahire’ye gitti. Obama’nın Mısır’da yaptığı konuşma, özellikle Afganistan ve Irak savaşlarının ardından Amerika’nın Müslüman ülkelerle ilişkilerini yumuşatmayı amaçlıyordu.
Ama Obama’nın Kahire konuşmasından birkaç ay sonra, Başkan’ın söyledikleriyle Amerika’nın icraatları arasında farklar olduğu yolunda eleştiriler yapıldı. Bu kez Obama’nın bugünkü konuşmasının bir fark yaratıp yaratmayacağı tartışma konusu oldu.
Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nden Said Sadık Obama’nın konuşmasında iki konuya ağırlık vermesi gerektiği görüşünde.
Mısırlı uzmana göre ilk kilit terim “yardım”. Yalnızca mali yardım değil, kurumların inşası, yeniden imar, teknik alanda ve eğitim bursları sağlanması konularında yardımlar. Sadık, “bölgenin demokrasiye hazırlanması ve demokrasiye geçiş sürecine yardım edilmesinin” önemli olduğunu söylüyor.
Mısırlı uzman, ikinci olarak Obama’nın İsrail-Filistin sorununa çözüm bulunmasında yeni yaklaşımlar sergilemesi gerektiğini belirtiyor. Sadık çözümün hem taraflara yarar sağlayacağını, hem de baskıcı yönetimlerin halklarına yönelik yükümlülüklerinden kaçmak için İsrail-Filistin bahanesini kullanmasını önleyeceğini kaydediyor.
Obama’nın geçmişte yaptığı açıklamalar bölge halkını hayal kırıklığına uğratmış olsa da bugünkü konuşmasının somut adımlara dönüşmesi durumunda, bölge halkının kendisine yönelik desteğin artması mümkün.
