Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni kapsayan 2 günlük stratejik bir Körfez gezisine çıkıyor. Ekonomi ve bölgesel savunma konularının ön planda olacağı gezide pek çok yatırım ve satış anlaşması imzalaması beklenen Macron'a, savunmadan enerjiye kadar birçok sektörde faaliyet gösteren Fransız firmaların yöneticileri eşlik ediyor. Fransa Cumhurbaşkanı, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 2018'de İstanbul'da öldürülmesinden bu yana Suudi Arabistan'a giden ilk Batılı lider olacak.
Macron, 3-4 Aralık tarihlerini kapsayan gezisinde Dubai, Doha ve Cidde'de, terörle mücadele, radikal İslam, Afganistan, İran, Libya ve Lübnan konularını da görüşecek.
Paris’teki kaynaklar, bunlara ek olarak, "Katar’la 2022 Dünya Futbol Şampiyonası'na hazırlık organizasyonu, Suudi Arabistan yönetimiyle de Kaşıkçı cinayeti ve insan hakları konularının da gündeme geleceğini" belirtiyor.
Gezide Macron'a, Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Maliye Bakanı Bruno Le Maire, Savunma Bakanı Florence Parly, Kültür Bakanı Roselyne Bachelot ve Dış Ticaret Bakanı Franck Riester eşlik edecek. Geziye, Fransa'nın büyük firmaları, Airbus, Thales, Safran, Air Liquide, Dassault ve EDF gibi dev uluslararası grupların yöneticileri de katılacak.
Macron’un hızlı Körfez gezisi, Perşembe akşamı, 2 Aralık'ta kuruluşunun 50'inci yılını kutlayacak Arap Emirlikleri'nin "ekonomi başkenti" Dubai'den başlayacak. Macron, BAE Emiri Mohammed Bin Zayed ile 3 Aralık Cuma günü biraraya gelecek. Zayed ile Macron'un, "yakın bir ilişki" yürüttüklerinin altını çizen Elysee diplomatları, Fransa'nın BAE'de 3 ayrı üssü olduğunu hatırlatıyor ve "Bu ziyaretle politik, stratejik, savunma işbirliğimiz artacak aynı zamanda ekonomik ve kültürel planda ilişkilerimiz daha da yakınlaşacak" diye değerlendiriyor.
Cuma günü Doha'da Katar lideri Şeyh Tamim bin Hamad El Tani ile biraraya gelecek olan Macron, 4 Aralık Cumartesi günü de Cidde'ye geçerek, Veliaht Prens Muhammed Bin Salman ile uzun bir görüşme yapacak. Muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 2018 yılında, İstanbul'da cinayete kurban gitmesinden bu yana Batılı liderlerin ziyaret etmediği Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed Bin Salman ile biraraya gelecek.
Elysee diplomatları, Kaşıkçı cinayetinden sorumlu tutulan Prens Salman ile görüşmeye ilişkin eleştiriler hakkında, "Suudi Arabistan bölgede son derece önemli bir aktör, G20 üyesi, körfezin en önemli ekonomilerinden. Bölgede iddialı bir politika, Riyad ile diyalog kurulmadan düşünülemez. Ancak elbette ziyarette her zaman olduğu gibi insan hakları konuları da ele alınacak" diyor.
Gezinin stratejik hedefleri
Macron'un gezisinin en önemli ayağını bölgesel güvenlik ve jeopolitik konulardaki temaslar oluşturuyor. Fransa'nın yalnızca Abu Dabi'de, hava, deniz ve kara kuvvetlerine ait 3 ayrı askeri üssü var. Fransa ile Doha ve Abu Dabi arasında da savunma işbirliği anlaşmaları imzalanmış durumda. Suudi Arabistan ordusuna ise operasyonel olarak destek sağlıyor. Fransa, kendisinin ve müttefiklerinin donanmaları sayesinde, Körfez'deki petrol kaynaklarını ve "seyri-sefer özgürlüğünü" garanti altına almak istiyor. Böylece, ABD ile birlikte, Viyana'da yeniden masaya oturduğu İran'ın, Körfez'de güçlenmesi ya da nükleer silah üretme eğiliminin önüne geçmek istiyor. Ayrıca, Libya'da Fransa ile General Hafter'i destekleyen BAE ile Libya'da seçimler ve yabancı askerlerin geri çekilmesi konusu da ele alınacak.
Le Figaro gazetesine göre ise, "Fransa'nın Körfez'deki 3 dostu Macron'dan İran'a karşı kararlı durmasını" isteyecek. Le Figaro, "Macron onların bu isteğine yanıt verebilir ama karşılığında Lübnan'ın içinden bulunduğu durumdan çıkması için yardım etmelerini isteyecek" bilgisini veriyor.
Körfez ülkeleri, Lübnan'ın çok derin bir şekilde Şii Hizbullah partisinin güdümüne girdiğinden şikayetçi. Suudi Arabistan ve Arap Emirlikleri, 2015'ten bu yana savaştığı Yemen'de Hizbullah'ın Husi isyancılara askeri destek sağlamasına da tepkili. Riyad'ın Beyrut ile ticareti kesmesi; Körfez'in zengin petrol ülkelerinin 1 milyon Suriyeli göçmeni ağırlayan Lübnan'a yardımı kesme kararı da Macron ile Körfez'in yöneticileri arasında ele alınacak.
"Fazla ekspres bir gezi"
Siyasi gözlemciler Macron'un 3 Körfez ülkesini 2 güne sığdırmasının gezinin başarısıyla ilgili soru işaretleri yaratacağını belirtiyorlar. La Tribune gazetesi, "Ortadoğu'ya yapılan bu son derece önemli gezi fazla 'ekspres' bir program değil mi?" sorusunu soruyor. Gazete, internet sitesinden, daha önce böyle hızlı bir Ortadoğu gezisi yapan Nicolas Sarkozy'nin "başarısız olduğunu" hatırlatıyor.
Ekonomi dergisi Capital de, yine internet sitesinden, gezinin ekonomik ağırlığına dikkat çekerek, gezide imza altına alınacak dev ekonomik anlaşmaların ön planda olacağını vurguluyor.
Rafale satışı gündemde
Macron'un ziyaretinde, Fransa, bu üç petrol zengini ülke ile dev sözleşmeler imzalamaya hazırlanıyor. Halen 60 adet Fransız Mirage 2000 avcı uçağı sahibi olan Birleşik Arap Emirlikleri, yaklaşık 60 adet Rafale savaş uçağı alıyor. Elysee Sarayı, Rafale uçaklarının sayısı konusunda bir ipucu vermiyor, "Görüşmelerimiz hala sürüyor. Son ana kadar değişiklikler olacağı için net bir rakam veremiyoruz" demekle yetiniyor.
Fakat, Fransız ekonomi dergisi Challenges'ın haberine göre, Macron, Birleşik Arap Emirlikleri ile F4 standardında 60 adet Rafale savaş uçağı alımı anlaşmasını imzalayacak. BAE'ye satılması planlanan F4 tipi Rafale uçaklarının, "ortak savaş için" tasarlandığı ve geleceğin hava muharebe sistemi Scaf ile ile uyumlu olduğu kaydediliyor.
Rafale üreticisi Fransız Dassault Havacılık, bu yıl Yunanistan ile bir kısmı ikinci el 18 adet, 15 Kasım'da Mısır ile 30 adet, geçen hafta da önce Hırvatistan ile tümü ikinci el 12 adet, Rafale uçağı satış anlaşması imzaladı. Rafale daha önce Hindistan'a 110, Finlandiya'ya 64, Endonezya'ya ise 36 uçak sattı.
Gezide ayrıca Suudi Arabistan ile Airbus uçaklarının montajının bu ülkede yapılmasına ilişkin bir anlaşma imzalanacağı da konuşuluyor. Ancak Elysee, bu konudaki iddiaları da "müzakereler sonuçlanmadığı" gerekçesiyle yanıtlamaktan kaçınıyor.
