Uluslararası toplum, Libya’da Muammer Kaddafi’nin ölümünden bu yana yaşanan 10 yıllık kaos dönemine son vermesi beklenen 24 Aralık cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bir ay önce, iç gerginlikler ve dış müdahaleler nedeniyle zorlu bir döneme giren Libya’daki seçim sürecine destek vermek amacıyla Fransa’nın başkenti Paris’te toplandı.
Konferansta ele alınan taslak sonuç bildirgesinde, “Libya’daki seçim sürecini bozan, engelleyen ya da manipüle etmeye çalışan ya da seçim sonuçlarını kabul etmeyen kişi veya kuruluşlara BM yaptırımı getirilmesi” ifadesi yer aldı.
Fransa’nın başkenti Paris’te toplanan konferansa, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanı Abdülhamid Dibeybe ve Başkanlık Konseyi Lideri Muhammed Menfi’nin yanı sıra; Almanya Başbakanı Angela Merkel, ABD Bakan Yardımcısı Kamala Harris, İtalya Başbakanı Mario Draghi, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Mısır Devlet Başkanı Abdelfatah El Sissi, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in de aralarında olduğu 30 ülke temsilcisi katıldı. BM, AB, Afrika Birliği ve Arap Ligi de toplantıda temsil edildi.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ev sahipliğindeki konferans, Fransa, Almanya, İtalya, BM ve Libya’nın eş başkanlığında yapılıyor. Konferansın ardından Macron, Merkel, Draghi ve Dibeybe düzenleyecekleri ortak basın toplantısı ile konferans sonuçlarını açıklayacak.
Putin, Erdoğan ve Tebboune yok
Libya’daki krizin çözümünde kilit rol oynayan üç lider, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Cezayir Devlet Başkanı Abdülmecid Tebboune konferansa katılmadı. Rusya’yı Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Cezayir’i Dışişleri Bakanı Ramtane Lamamra temsil ederken, toplantıya Türkiye adına Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal geldi. Önal, Konferans öncesi Cumhurbaşkanı Macron’un diplomasi baş danışmanı olan Emmanuel Bonne ile görüştü.
Cumhurbaşkanı Macron, konferans öncesi Mısır Devlet Başkanı Abdelfatah El Sissi ve Libya Geçiş Hükümeti Başkanı Abdülhamid Dibeybe ve Başkanlık Konseyi Lideri Muhammed Menfi ile konferans salonunda görüştü.
Libya’da 24 Aralık’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri, Muammer Kaddafi'nin devrilmesinden bu yana devam eden kaos ortamına son vermeyi ve politik geçişin ilk adımını atmayı hedefliyor. Ancak seçimlerin yaklaşmasıyla Libya’daki gruplar arasındaki uzlaşmazlıklar da artmaya başladı.
Seçimlere henüz hazır olmayan Libyalı taraflar arasındaki gerilim nedeniyle, seçime gidilse bile, sonrasında daha kötü sonuçların ortaya çıkmasından endişe ediliyor. Menfi ve Dibeybe arasındaki siyasi rekabet, General Halife Hafter ile Muammer Kadafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi’nin de aday olabileceğini açıklaması, seçimler öncesi belirsizliği arttırdı. Üstelik seçim yasasına göre, 3 ay önce görevlerinden istifa etme zorunluluğu olan Dibeybe ve Menfi gibi adayların, bu maddeye rağmen aday olmaları da seçim sonuçlarını şaibeli hale getiriyor.
Seçim sonuçlarına saygı duymayana yaptırım
Uluslararası toplum, her ne pahasına olursa olsun 24 Aralık’ta seçim yapılmalı mı, bunu tartışacak. Ancak uzmanlar, şimdiden seçime bu haliyle gidilmesi durumunda, tüm tarafların sonuçlara itiraz edeceğini ve önceki şiddet ortamına dönülmesinden endişe edildiğini dile getiriyor. Konferansın nihai sonuç bildirgesinde “seçimlerde sorun çıkaranlara ya da sonuçlarına uymayanlara yaptırım uygulanması” konusunun da yer alıp almayacağı tartışılacak.
Konferans taslak sonuç bildirgesine, “Libya’daki seçim sürecini bozan, engelleyen ya da manipüle etmeye çalışan ya da seçim sonuçlarını kabul etmeyen kişi veya kuruluşlara BM yaptırımı getirilmesi” ifadesi konulmuş durumda.
Sonuç bildirgesinde yer alması beklenen bir başka madde de yabancı askerlerin nasıl bir takvimle çekileceği. Konferans öncesi ülkenin doğusunu kontrolunda tutan Hafter, Fransa’nın isteği üzerine kendi topraklarında bulunan 300 yabancı paralı askeri sınır dışı edeceğini açıkladı. Ancak Libya’da bulunan yabancı güçlerin nasıl bir yol izleyeceklerini, 24 Aralık seçimleri ve sonuçlarını gördükten sonra şekillendirmeleri bekleniyor.
