Lübnan’da Mayıs ayında yapılan parlamento seçimlerinin ardından hükümetin kurulduğu duyuruldu.
Gece saatlerinde Lübnan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan yapılan açıklama ile yeni hükümetin kurulmasını öngören kararnamelerin Cumhurbaşkanı Mişel Aun tarafından imzalandığı açıklandı. Açıklamaya paralel olarak Aun’un kararnameleri imzalarken çekilmiş fotoğrafları basında ve sosyal medyada yer aldı.
Bu duyurunun ardından hükümeti kurmakla görevlendirilmiş olan Saad Hariri bir basın açıklaması yaptı.
Geçmiş hükümetin de başbakanı olan Saad Hariri açıklamasında yeni hükümetin kuruluşunun gecikmesinden dolayı halktan özür dilediklerini belirtti. Lübnan yasalarının öngördüğü sürece göre yeni hükümetin Haziran ayında göreve başlaması gerekiyordu.
Saad Hariri, birçok sosyal ve ekonomik sorunun çözümünün de yeni hükümeti beklediğini söyledi. Yeni hükümeti çok zor görevlerin beklediğini ancak bu sorumlulukları almak dışında seçenek olmadığını vurgulayan Hariri, “Artık ağrı kesicilerle tedavi dönemi bitti” dedi.
Kabineni ilk toplantısının Cumartesi günü yapacağını belirten Hariri, seçim sonrasında siyasi hareketler arasında yaşanan gerginliklerin geride bırakılması gerektiğini söyledi.
30 bakanlı kabinede Enerji, İçişleri, Kadınların ve Çocukların Ekonomik ve Sosyal Rehabilitasyonundan Sorumlu Devlet Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı kadınlara emanet edildi.
Bakanlık dağılımında mezhepçi sistem karmaşa yaratıyor
Lübnan parlamentosu ve bakanlıkların dağılımı iç savaşın ardından uygulanan din ve mezhep esaslı sisteme göre belirleniyor. Mayıs ayında yapılan seçimlerde hayata geçirilen yeni seçim sistemi ile mezhep esaslı sistemin belirlediği çerçeveyi zorlayan sonuçlar ortaya çıktı.
Seçimden Hizbullah ve müttefiki Emel Hareketi 128 sandalyeli parlamentoda veto gücü elde edecek bir sonuçla çıktı. Ancak mezhepçi sisteme göre bütün hareketlerin alabilecekleri bakanlık sayısı kesindi. Bu karmaşaya ek olarak son seçimlere kadar Saad Hariri’nin suikast sonucu hayatını kaybeden babası Refik Hariri’nin liderliğindeki Müstakbel Hareketi, Sünni kitleyi etrafında toplamıştı. Ancak son seçimlerde bağımsız Sünni adayların ortaya çıkması ve sandıkta zafer kazanmaları parlamento dengesini değiştirebilecek bir gelişme oldu.
Bağımsız Sünni milletvekillerinin hangi partilerden kabineye girecekleri tartışması aylar süren bir çekişmenin önünü açtı. Bağımsız Sünniler krizi, bu isimlerin parlamento dengesini belirgin biçimde bozmayacak şekilde kadim partilere dağıtılması ile çözülmüş gibi görünüyor. Ancak bu çözümle birlikte açıklanan kabinede Dışişleri Bakanı Cibran Basil’in liderliğindeki Özgür Vatansever Hareketi, önemli bakanlıkların bir kısmını almış oldu. Hareketin Hizbullah ve Emel Hareketi’ne yakın olduğu biliniyor.
Yeni kabinede sağlık bakanlığı Hizbullah’ın, maliye bakanlığı da Hizbullah’ın müttefiki Emel Hareketi’nin kontrolünde.
Diğer taraftan Lübnan siyaseti bölgede İran-Suudi Arabistan kampları olarak özetlenen iki ana bloğun etkisi altında. Yine parlamentoda yer alan Hizbullah Hareketi, ABD ve bazı AB ülkeleri tarafından terörist olarak değerlendiriliyor. ABD’nin İran’a yönelik yaptırım uygulamasına Hizbullah’ı ve harekete yakın bazı isim ve şirketleri de dahil ettiği biliniyor.
Hükümetin kurulduğunun duyurulmasının ardından Lübnan içinden ve dışından tepkiler de gelmeye başladı.
Fransa’dan yapılan açıklamada yeni hükümet tebrik edildi.
ABD’nin Beyrut elçiliğinde basına konuşan ve adını vermeyen bir ABD’li yetkili ise Hizbullah’ın ve müttefiklerinin elde edebileceği güç ve yetkiye dikkat çekti. Yetkilinin, “Hizbullah’ın ve Şii militanların devlet parasını idarede söz sahibi olması halinde terörizmin finansmanı kapsamında bazı sorunların ortaya çıkabileceğini” söylediği kaydedildi. Aynı yetkilinin “ABD’nin Lübnan’a verdiği desteklerin Hizbullah’a gitmesini istemediğini” söylediği de belirtildi.
Ekonomik kriz ve kamu hizmetleri yeni hükümetin en önemli engelleri
Yeni hükümeti kronikleşen ekonomik kriz, hayata geçirilmesi zorunlu hale gelen yapısal reformlar, elektrik gibi ihtiyaçlar başta olmak üzere temel kamu hizmetlerinin düzenli sağlanması gibi birçok sorun bekliyor.
Nitekim yeni kabineni duyurulmasının ardından Lübnan içinden yapılan değerlendirmelerde bu soruların acilen çözülmesi gerektiğine vurgu yapılıyor.
Parlamentoda yer alan Lübnan Kuvvetleri hareketinin lideri Samir Ca’ca ülkenin detaylı bir ekonomi planına ihtiyacı olduğunu belirterek, “Lübnan’ın elektrik ve telekomünikasyon gibi alanlarda da reformlara ihtiyacı var” dedi.
Lübnan’ın önde gelen siyasetçilerinden biri olan İlerici Sosyalist Parti’nin Dürzi lideri Velid Canbolat da, ekonomik sorunlara ve kamu hizmetlerinin teminine ilişkin aksamalara dikkat çekti.
