WASHINGTON —
Afganistan Devlet Başkanı Hamit Karzai, Amerika’yla olan ikili güvenlik anlaşmasını henüz imzalamadı. Anlaşma, Amerikan askerlerinin 2014‘ten sonra Afganistan’da gösterecekleri faaliyetlerin kapsamını belirler nitelikte. Hamit Karzai, on yıldan uzun süredir Amerika’nın müttefiki olarak kabul ediliyor. Ancak delet başkanlığı görevinin sonlarına yaklaşırken ikili güvenlik anlaşmasının imzalanması da dahil olmak üzere kimi konularda Washington’la fikir ayrılığına düşüyor. Peki Karzai, anlaşmayı imzalamayı niçin reddediyor?
Amerikan askerleri, planlandığı üzere Afganistan’dan çekiliyor. Ancak eğitim ve barış sağlamak için geriye küçük bir grup Amerikan ve NATO askeri bırakma planının geleceği, hala belirsiz.
Bunun nedeni, Afgan Hükümeti’nin ikili güvenlik anlaşmasını imzalamayı şimdiye kadar reddetmiş olması. Devlet Başkanı Hamit Karzai, Amerika’nın, Taleban’la yapılacak barış görüşmelerinde kilit rol oynamayı garanti etmesini ve Afgan halkın evlerine gece baskınlarını durdurmasını istiyor.
Amerika’nın Afganistan eski temsilcisi Peter Tomsen’e göre her iki gerekçe de geçerli değil:
”Karzai, gerçek niyetini gizliyor çünkü Amerika’nın Pakistan’ı Taleban’la dürüst bir şekilde müzakere etmeye zorlayamayacağını biliyor. Gece baskınları konusundaysa elimizden geleni yaptık.”
Washington’daki Amerikan Barış Enstitüsü’nden Scott Smith ise Karzai’nin niyetine ilişkin farklı bir yorum yapıyor:
”Karzai, kendisini derinden etkileyen bazı sıkıntılarla karşılaştı. Bunlardan biri, ulusal egemenliği ihlal eden ev baskınları ve uluslararası güçlerin yol açtığı sivil ölümleri. İkili güvenlik anlaşması karşısında takındığı tavır, bu konulardan duyduğu rahatsızlığı sürekli dile getirmesine rağmen gözardı edilmesinden kaynaklanıyor.”
Amerika’nın Sesi’nden Akmal Dawi, devlet başkanlığı seçimlerine hazırlanan adaylarla görüşmek ve Afgan halkının nabzını tutmak üzere kısa süre önce Afganistan’daydı.
Akmal Dawi: ”Bu anlaşmanın Afganistan’ın geleceği için son derece kritik olduğuna, 2014‘ten sonra Afgan güçlerinin kendi başına militanlarla mücadele etmeyi beceremeyeceğine dair yaygın bir inanç var. İkili güvenlik anlaşmasının ve NATO’yla yapılacak bir başka anlaşmanın, Taleban’ın Afganistan’ı ele geçirmesini engelleyeceğine ve ülkenin geleceğini garanti altına alacağına inanıyorlar.”
Peki eğer bu anlaşma Afgan halkı için bu kadar önemliyse, Karzai anlaşmayı niçin imzalamıyor?
Peter Tomsen: ”Karzai’yi liderlik seviyesine Amerika çıkarttı. Afgan halkı, yabancılar tarafından seçilen liderlere olumlu bakmıyor. Görevi bırakmaya hazırlanan Karzai’nin üzerinde hala bir sis perdesi var. Karzai bu perdeyi aralamak istiyor.”
Bazı uzmanlarsa Karzai’nin karar verme sürecinde sonuna kadar söz sahibi olmak istediği için anlaşmayı imzalamaya isteksiz olduğu görüşünde.
Scott Smith: ”İkili güvenlik anlaşması, Karzai’nin Amerika ve uluslararası topluma sunabileceği son şey. Bu anlaşmayı imzalaması aslında devlet başkanlığı görevinden istifa etmesi anlamına da geliyor. Görevde olabildiğince uzun kalmaya çalışıyor.”
Birçok uzman, Washington ve Kabil arasında anlaşmaya varılacağına, şimdiki Afgan hükümeti olmasa bile yeni hükümetin anlaşmayı imzalayacağına kesin gözüyle bakıyor.
Amerikan askerleri, planlandığı üzere Afganistan’dan çekiliyor. Ancak eğitim ve barış sağlamak için geriye küçük bir grup Amerikan ve NATO askeri bırakma planının geleceği, hala belirsiz.
Bunun nedeni, Afgan Hükümeti’nin ikili güvenlik anlaşmasını imzalamayı şimdiye kadar reddetmiş olması. Devlet Başkanı Hamit Karzai, Amerika’nın, Taleban’la yapılacak barış görüşmelerinde kilit rol oynamayı garanti etmesini ve Afgan halkın evlerine gece baskınlarını durdurmasını istiyor.
Amerika’nın Afganistan eski temsilcisi Peter Tomsen’e göre her iki gerekçe de geçerli değil:
”Karzai, gerçek niyetini gizliyor çünkü Amerika’nın Pakistan’ı Taleban’la dürüst bir şekilde müzakere etmeye zorlayamayacağını biliyor. Gece baskınları konusundaysa elimizden geleni yaptık.”
Washington’daki Amerikan Barış Enstitüsü’nden Scott Smith ise Karzai’nin niyetine ilişkin farklı bir yorum yapıyor:
”Karzai, kendisini derinden etkileyen bazı sıkıntılarla karşılaştı. Bunlardan biri, ulusal egemenliği ihlal eden ev baskınları ve uluslararası güçlerin yol açtığı sivil ölümleri. İkili güvenlik anlaşması karşısında takındığı tavır, bu konulardan duyduğu rahatsızlığı sürekli dile getirmesine rağmen gözardı edilmesinden kaynaklanıyor.”
Amerika’nın Sesi’nden Akmal Dawi, devlet başkanlığı seçimlerine hazırlanan adaylarla görüşmek ve Afgan halkının nabzını tutmak üzere kısa süre önce Afganistan’daydı.
Akmal Dawi: ”Bu anlaşmanın Afganistan’ın geleceği için son derece kritik olduğuna, 2014‘ten sonra Afgan güçlerinin kendi başına militanlarla mücadele etmeyi beceremeyeceğine dair yaygın bir inanç var. İkili güvenlik anlaşmasının ve NATO’yla yapılacak bir başka anlaşmanın, Taleban’ın Afganistan’ı ele geçirmesini engelleyeceğine ve ülkenin geleceğini garanti altına alacağına inanıyorlar.”
Peki eğer bu anlaşma Afgan halkı için bu kadar önemliyse, Karzai anlaşmayı niçin imzalamıyor?
Peter Tomsen: ”Karzai’yi liderlik seviyesine Amerika çıkarttı. Afgan halkı, yabancılar tarafından seçilen liderlere olumlu bakmıyor. Görevi bırakmaya hazırlanan Karzai’nin üzerinde hala bir sis perdesi var. Karzai bu perdeyi aralamak istiyor.”
Bazı uzmanlarsa Karzai’nin karar verme sürecinde sonuna kadar söz sahibi olmak istediği için anlaşmayı imzalamaya isteksiz olduğu görüşünde.
Scott Smith: ”İkili güvenlik anlaşması, Karzai’nin Amerika ve uluslararası topluma sunabileceği son şey. Bu anlaşmayı imzalaması aslında devlet başkanlığı görevinden istifa etmesi anlamına da geliyor. Görevde olabildiğince uzun kalmaya çalışıyor.”
Birçok uzman, Washington ve Kabil arasında anlaşmaya varılacağına, şimdiki Afgan hükümeti olmasa bile yeni hükümetin anlaşmayı imzalayacağına kesin gözüyle bakıyor.
