Hamas'ın elindeki İsrailli rehinelerin aileleri, ABD Başkanı Joe Biden'ın Gazze'deki savaşı sona erdirmek için duyurduğu önerinin tüm taraflarca derhal kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak İsrail yönetimi ateşkes için koşulların halen oluşmadığını öne sürüyor.
ABD Başkanı Joe Biden, Cuma günü İsrail tarafından Hamas'a önerildiğini söylediği üç aşamalı bir anlaşmanın ana hatlarını açıkladı ve çizdi ve Hamas’ın İsrail'e Ekim ayında çatışmaları başlatan saldırı gibi büyük çaplı bir saldırıyı “artık gerçekleştiremeyeceğini” söyledi. ABD Başkanı, Gazze'de uzun süreli bir ateşkes için İsrail ve Hamas'ı, kalan 100 kadar İsrailli rehineyi ve 30 kadar rehinenin cesedini İsrail’e teslim etmeyi sağlayacak bir anlaşmaya varmaya çağırdı.
Ateşkes görüşmeleri geçen ay ABD ve diğer arabulucuların Gazze'nin güneyindeki Refah kentine yönelik geniş çaplı bir İsrail işgalini önleme umuduyla bir anlaşmaya varılması için yaptıkları girişimin ardından durdu.
Gelinen noktada İsrail yönetimi Hamas’ı tamamen ortadan kaldırmadan ateşkes olmayacağına dair ifadeler kullanıyor.
Hamas’ın elinde rehin tuttuğu İsrail vatandaşlarının aileleriyse sıklıkla Netanyahu hükümetini eleştiriyor ve anlaşma çağrısında bulunuyorlar.
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan rehine yakınlarından Gili Roman, “Bu hayat kurtarmak için son şans olabilir” ifadesini kullandı.
Gili Roman'ın kız kardeşi Yarden Roman-Gat rehin alınmış ve Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında serbest bırakılmıştı, ancak Yarden'in baldızı Carmel halen Hamas’ın elinde rehin tutuluyor.
Roman rehinelerin serbest kalması için çağrıda bulundu ve “Herkes için daha iyi bir duruma ulaşmanın başka yolu yok. Yöneticiler bizi hayal kırıklığına uğratmamalı. Ama en önemlisi, tüm gözler Hamas'ın üzerinde olmalı” dedi.
Son olarak rehine aileleri Perşembe günü İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Tzachi Hanegbi ile görüştüler ve hükümetin tüm rehineleri eve getirecek bir anlaşma imzalamaya hazır olmadığını ve bir B planı olmadığını söylemesinin ardından taraflar arasında gerginlik yaşandı.
Tüm ateşkes çağrılarına karşın Hanegbi bu hafta yaptığı açıklamada, Hamas ve daha küçük bir militan grup olan İslami Cihad'ın askeri ve yönetim kabiliyetlerini yok etmek için savaşın yedi ay daha sürmesini beklediğini söyledi.
İsrail Başbakanı Netanyahu da söylemlerinde şu ana kadar Hamas'ı yönetimden de uzaklaştıracak, askeri yapısını dağıtacak ve rehineleri iade edecek “tam bir zafer” sözü verdi.
Cumartesi günü Netanyahu hükümeti, savaşı sona erdirmek için öne sürdüğü koşulların değişmediğini ve bu koşullar yerine getirilmeden kalıcı bir ateşkes ilan edilmesinin mümkün olmayacağını söyledi.
Rehine aileleriyse Netanyahu hükümetini bir anlaşmaya varılması konusunda irade eksikliği ile suçluyor.
Biden’ın açıkladığı önerinin detaylarında neler var?
Biden tarafından açıklanan anlaşmanın ilk aşaması altı hafta sürecek ve “tam ve eksiksiz bir ateşkesi”, İsrail güçlerinin Gazze'nin tüm yoğun nüfuslu bölgelerinden çekilmesini ve yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılması karşılığında kadınlar, yaşlılar ve yaralılar da dâhil olmak üzere bir dizi rehinenin Hamas tarafından serbest bırakılmasını içeriyor.
Önerinin ikinci aşaması da İsrail askerleri de dahil olmak üzere kalan Hamas’ın elindeki tüm rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesini öngörüyor.
Önerinin üçüncü aşaması da İsrail ordusunun çekilmesiyle birlikte Gazze’nin yeniden inşasını gündeme getiriyor.
ABD Başkanı Biden, bu önerilerin uygulamasının zor olacağını ilk aşamadan ikinci safhaya geçmek için yoğun müzakereler gerekeceğini de ifade etti. Biden, Hamas'ın anlaşma kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmemesi halinde İsrail'in askeri operasyonlara yeniden başlayabileceğini söyledi.
Hamas’ın öneriye tepkisi
Hamas Cuma günü yaptığı açıklamada öneriye “olumlu” baktığını belirtti ve İsrail'i kalıcı bir ateşkes, İsrail askerlerinin Gazze'den tamamen çekilmesi, esir takası ve diğer koşulları içeren bir anlaşmaya açık bir şekilde bağlı olduğunu beyan etmeye çağırdı.
Uzmanlar Biden'ın açıklamasını savaşın sona erebileceğine dair umut veren bir gelişme olarak değerlendiriyor. Analistlere göre önceki önerilerden temel fark, savaşı belirsiz bir süre için durdurmaya hazır olunması.
Tel Aviv Üniversitesi Dayan Merkezi Filistin Çalışmaları Forumu Başkanı Michael Milshtein'e göre bu durum, İsrail'e savaşı gerekli bir halde yeniden başlatma ve Hamas'ın yönetim kabiliyetini zamanla azaltma seçeneği bırakıyor.
Uluslararası Topluluklar Örgütü Orta Doğu Direktörü Gershon Baskin de Biden’ın açıklamasıyla ilgili olarak, “Çok iyi bir konuşmaydı. Biden İsrail hükümetini zorlamaya çalışıyor gibi görünüyor, açıkça doğrudan İsrail halkına sesleniyordu” dedi.
Öte yandan Cumartesi günü Mısır resmi TV kanalı Al-Qahera News, Mısır, ABD ve İsrail'den yetkililerin, İsrail'in Mayıs ayı başında Filistin tarafını devralmasından bu yana kapalı olan Refah sınır kapısıyla ilgili görüşmelerde bulunmak üzere hafta sonu Kahire'de bir araya geleceğini duyurdu.
Forum