LONDRA —
İran ve P5+1 olarak bilinen Amerika, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın İran’ın nükleer programıyla ilgili olarak yürüttüğü görüşmelerin son turu Viyana’da tamamlandı. Batı, İran’ın nükleer silah elde etmeye çalıştığına inanıyor, İran bu iddiayı reddediyor. Görüşmelere Mayıs ayında devam etmeyi kararlaştıran müzakerecilerin anlaşmaya varma noktasından çok uzak oldukları gözleniyor.
İran ve P5+1 müzakerecileri bu yıl üçüncü kez biraraya geldi.
AB Dış İlişkiler Sorumlusu Catherine Ashton, bazı önemli görüş ayrılıkları olduğunu söyledi:
”Müzakere sürecinin bu aşamasında farklılıkları gidermek için çok yoğun çaba sarfetmek gerekiyor.”
Taraflar, 20 Temmuz’a kadar kapsamlı bir anlaşma imzalamayı umuyor.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ise, İran’ın nükleer programından vazgeçmeyeceği ve hiçbir tesisi kapatmayacağı konusunda ısrarlı.
Ancak Amerika ve AB, İran’ın daha verimli uranyum zenginleştirme teknolojisi geliştirmesine bazı kısıtlamalar getirmek istiyor. Batı’nın amacı, İran’ın nükleer bomba üretme süresini uzatmak. Bu sürenin şu an için 2 ay olduğu sanılıyor.
Dışişleri Bakanı John Kerry, İran nükleer silah elde etme yoluna girdiği takdirde karşısında Amerika’yı bulacağını söyledi:
”İran yapılan anlaşmaları ihlal eder ve nükleer silah amaçlı uranyum zenginleştirmeye devam ederse bunun sonuçlarına katlanmak zorunda. Amerika böyle bir durumda hemen müdahale edecektir.”
İran, nükleer programını kısıtlama karşılığında ekonomisine büyük zarar veren yaptırımların kaldırılmasını istiyor.
Yaptırımlara maruz kalan ülkelere ticaret konusunda danışmanlık hizmeti veren ‘W’ Legal şirketinden Nigel Kushner, birçok Batılı şirketin İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılması konusunda iyimser olduğunu söylüyor:
”Birçok farklı sektörden şirketler İran pazarına giriş yapmak için sabırsızlıkla bekliyor.”
Bu sektörlerden biri de sivil havacılık.
Yıllar süren yaptırımlar nedeniyle İran’ın sivil havacılık filosu eskimiş durumda. 2011’de Tahran’a inişe geçtiği sırada 40 yıllık bir Boeing uçağının iniş takımları açılmadı.
Pilotun hüneri sayesinde olay, ölü ya da yaralı olmadan atlatıldı.
İran Hava Yolları’nın yöneticisi de uçak yedek parçaları üzerindeki yaptırımların kaldırılması için Viyana’daki görüşmelerdeydi. Nigel Kushner’a göre süreç, yavaş ilerliyor:
”Yaptırımların hafifletilmesi sadece İran Hava Yolları için geçerli, örneğin Mohan Hava Yolları bu kapsamın dışında. Ayrıca sadece yedek parça alımı sözkonusu. Yeni uçak satın alamazlar.”
İran’la görüşmeler Viyana’da 13 Mayıs’ta devam edecek.
İran ve P5+1 müzakerecileri bu yıl üçüncü kez biraraya geldi.
AB Dış İlişkiler Sorumlusu Catherine Ashton, bazı önemli görüş ayrılıkları olduğunu söyledi:
”Müzakere sürecinin bu aşamasında farklılıkları gidermek için çok yoğun çaba sarfetmek gerekiyor.”
Taraflar, 20 Temmuz’a kadar kapsamlı bir anlaşma imzalamayı umuyor.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ise, İran’ın nükleer programından vazgeçmeyeceği ve hiçbir tesisi kapatmayacağı konusunda ısrarlı.
Ancak Amerika ve AB, İran’ın daha verimli uranyum zenginleştirme teknolojisi geliştirmesine bazı kısıtlamalar getirmek istiyor. Batı’nın amacı, İran’ın nükleer bomba üretme süresini uzatmak. Bu sürenin şu an için 2 ay olduğu sanılıyor.
Dışişleri Bakanı John Kerry, İran nükleer silah elde etme yoluna girdiği takdirde karşısında Amerika’yı bulacağını söyledi:
”İran yapılan anlaşmaları ihlal eder ve nükleer silah amaçlı uranyum zenginleştirmeye devam ederse bunun sonuçlarına katlanmak zorunda. Amerika böyle bir durumda hemen müdahale edecektir.”
İran, nükleer programını kısıtlama karşılığında ekonomisine büyük zarar veren yaptırımların kaldırılmasını istiyor.
Yaptırımlara maruz kalan ülkelere ticaret konusunda danışmanlık hizmeti veren ‘W’ Legal şirketinden Nigel Kushner, birçok Batılı şirketin İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılması konusunda iyimser olduğunu söylüyor:
”Birçok farklı sektörden şirketler İran pazarına giriş yapmak için sabırsızlıkla bekliyor.”
Bu sektörlerden biri de sivil havacılık.
Yıllar süren yaptırımlar nedeniyle İran’ın sivil havacılık filosu eskimiş durumda. 2011’de Tahran’a inişe geçtiği sırada 40 yıllık bir Boeing uçağının iniş takımları açılmadı.
Pilotun hüneri sayesinde olay, ölü ya da yaralı olmadan atlatıldı.
İran Hava Yolları’nın yöneticisi de uçak yedek parçaları üzerindeki yaptırımların kaldırılması için Viyana’daki görüşmelerdeydi. Nigel Kushner’a göre süreç, yavaş ilerliyor:
”Yaptırımların hafifletilmesi sadece İran Hava Yolları için geçerli, örneğin Mohan Hava Yolları bu kapsamın dışında. Ayrıca sadece yedek parça alımı sözkonusu. Yeni uçak satın alamazlar.”
İran’la görüşmeler Viyana’da 13 Mayıs’ta devam edecek.
