İran, Pazartesi gecesi Şam'daki büyükelçilik yerleşkesinde iki İranlı generalin ve beş askeri danışmanının ölümüne neden olan hava saldırısının intikamını alacağını açıkladı. Saldırı, Ortadoğu'daki çatışmaların daha da tırmanması riskini arttırdı.
Sözkonusu saldırı, İsrail'in Gazze savaşı Ortadoğu'ya yayılırken İran'a ve desteklediği gruplara karşı uzun süredir yürüttüğü askeri harekâtı hızlandırdığı Suriye'deki İran hedeflerine yönelik şimdiye kadarki en önemli saldırılardan biri oldu.
İran şimdiye kadar doğrudan çatışmaya girmekten kaçınırken müttefiklerinin İsrail ve ABD hedeflerine yönelik saldırılarını destekledi.
İsrail, lüks Mezzeh semtindeki ana elçilik yerleşkesine bitişik bir konsolosluk binasını yerle bir eden ve İran Devrim Muhafızları'nın yedi üyesinin ölümüne neden olan saldırının sorumluluğunu üstlenmedi.
Ancak adının açıklanmaması kaydıyla Reuters'e konuşan üst düzey bir İsrail hükümet yetkilisi, saldırıya uğrayanların "İsrail ve Amerikan varlıklarına yönelik birçok saldırının arkasında olduğunu ve başka saldırı planları olduğunu" söyledi; elçiliğin "hedef olmadığını" kaydetti.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ise intikam sözü verdi ve "Siyonist rejim cesur adamlarımızın elleriyle cezalandırılacaktır. Onu bu suçundan ve işlediği diğer suçlardan pişman edeceğiz" dedi.
Hamaney'in siyasi danışmanı Ali Şamhani, X'te yaptığı bir paylaşımda ABD'nin "bu saldırıyı gerçekleştirme niyetinden haberdar olsun ya da olmasın doğrudan sorumlu olmaya devam ettiğini" söyledi.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamadaysa Amerika'nın İran'ın Şam'daki büyükelçilik yerleşkesine yönelik İsrail hava saldırısıyla hiçbir ilgisi olmadığı bildirildi.
Birleşmiş Milletler Sözcüsü, Genel Sekreter Antonio Guterres'in saldırıyı kınadığını ve "ilgili herkesi azami itidal göstermeye ve zaten istikrarsız olan bölgede daha geniş çaplı çatışmalara yol açabilecek gerginlikten kaçınmaya" çağırdığını söyledi.
İran devlet medyası, ölü sayısının 6’sı Suriyeli olmak üzere 13 olduğunu açıkladı. Lübnan'daki iki güvenlik kaynağı saldırıda, İran destekli Lübnanlı grup Hizbullah'ın en az bir üyesinin öldüğünü söyledi.
Suriye sivil savunma ekipleri Salı günü hala enkazı temizlemek için çalışırken ambulanslar da yakınlarda park halindeydi.
Saldırıda yara almayan İran'ın Suriye Büyükelçisi Hüseyin Ekberi, yerle bir olan binanın kendi konutu olduğunu söyledi. Büyükelçi, Salı günü korumalarıyla birlikte ana elçilik binasından çıkarken görüldü.
İran'ın Birleşmiş Milletler misyonu, saldırının "diplomatik ve konsolosluk binalarının dokunulmazlığına ilişkin temel ilkenin" ihlali olduğunu söyledi.
Ekberi Reuters'e yaptığı açıklamada, bunun uluslararası hukuka tamamen aykırı olduğunu, hem İran hem de Suriye'nin karşılık verme hakkı bulunduğunu söyledi.
Mezzeh sakinlerinden Wafa Badr, büyük bir patlama sesi duyduğunda evde mutfakta olduğunu söyledi ve "Yaklaşık 10 dakika boyunca baygınlık geçirdim, olanlara çok şaşırdık. İki arabamız da tahrip oldu" dedi.
'Tahran'dan caydırıcı tutum'
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Julien Barnes-Dacey, saldırının, İsrail'in İran devlet çıkarlarına yönelik, daha önce Suriye'de görülenden daha açık bir saldırı olduğunu söyledi.
Barnes-Dacey, "Tahran daha geniş bir savaşın içine çekilmekten kaçınmak istese de bölgedeki caydırıcı tutumunun güvenilirliğini korumak için daha güçlü bir karşılık vermek zorunda hissedebilir" dedi. İran devlet medyası, Tahran'ın, saldırının hedefinin, öldürülen tuğgenerallerden biri olan Muhammed Rıza Zahedi olduğuna inandığını bildirdi.
Hizbullah'ın El Manar kanalı tarafından paylaşılan bir biyografide Zahedi'nin 2008'den 2016'ya kadar Kudüs Gücü'nde görev yaptığı belirtiliyor.
Zahedi, daha sonra 2016 ve 2019 yılları arasında Devrim Muhafızları'nın operasyonlarını yönetti ve bu yıla kadar Lübnan ve Suriye operasyonlarında görev yapmak üzere Kudüs Gücü'ne geri döndü.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, saldırıya atıfta bulunmadan, İsrail'in kendisini tehdit edenlere bedel ödetmek için Ortadoğu'nun her yerinde "çok cepheli bir savaşta" faaliyet gösterdiğini söyledi.
Fransa'yı ziyaret etmekte olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Washington'un Şam'daki İran elçiliğine yapılan saldırıyla ilgili gerçekleri tespit etmeye çalıştığını söyledi.
Rusya ise saldırının düşmanca bir eylem olduğunu söyledi ve İsrail'i bu tür "kesinlikle kabul edilemez" eylemleri durdurmaya çağırdı.
Saldırı, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin 2020'de Bağdat'ta bir ABD insansız hava aracı saldırısında öldürülmesinden bu yana Devrim Muhafızları'na vurulan en ağır darbelerden biri oldu.
İran, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırarak Gazze savaşını başlatmasından bu yana bölgede çatışmaya giren grupları destekliyor. Hizbullah Lübnan'dan saldırılar düzenlerken Iraklı gruplar, Suriye ve Irak'taki ABD güçlerine ateş açtı ve Yemen'deki Husiler Kızıldeniz gemilerini hedef aldı.
Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat da on yılı aşkın süredir devam eden iç savaşta İran'dan askeri yardım almıştı.
Forum