Amerika’nın Irak’taki İran destekli Şii milisleri hedef alan hava harekatına Irak hükümetinden sert tepki geldi. Irak Başbakanı, ABD’nin operasyonunu “tehlikeli sonuçları olacak kabul edilemez bir saldırı” olarak niteledi. Irak Milli Güvenlik Kurulu'ndan da "Uluslararası koalisyonla işbilriğini gözden geçirmek zorunda kalacağız" mesajı geldi.
Geçtiğimiz Cuma günü Irak’ın kuzeyindeki Kerkük kentinde askeri bir üsse düzenlenen roket saldırısında Amerikalı sözleşmeli bir personel hayatını kaybetmiş, dört ABD askeri de hafif yaralanmıştı. ABD Cumartesi günü saldırıdan sorumlu tuttuğu Hizbullah Tugayları’nın kritik öneme sahip noktalarındaki 5 ayrı hedefi vurmuştu. Bu hedeflerin üçü Irak’ta, ikisi de Suriye’deydi. Iraklı kaynaklara göre ABD’nin hava harekatında 25 kişi öldü, 55 kişi de yaralandı.
"Koalisyonla işbirliğini gözden geçirmek zorunda kalırız"
Irak Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, ABD’nin hafta sonu düzenlediği harekat, “tehlikeli sonuçlar doğurabilecek hain ve kabul edilemez bir saldırı” olarak nitelendi. Pazartesi günü toplanan Irak Milli Güvenlik Kurulu’ndan yapılan açıklamada da, ABD’nin düzenlediği hava saldırılarının Irak’ı, IŞİD’e karşı ABD liderliğindeki uluslararası koalisyonla işbirliğini gözden geçirmek durumunda bırakacağının altı çizildi. Irak Dışişleri Bakanlığı, Bağdat’ın rahatsızlığını iletmek üzere ABD’nin Bağdat Büyükelçisi’nin bakanlığa çağrılacağını açıkladı.
Irak’ın bölgedeki iki önemli müttefiki ABD ve İran arasındaki gerginlik, Başkan Donald Trump’ın 2015 yılında imzalana nükleer anlaşmadan çekildiğinden beri giderek tırmanıyor.
Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran’ı, Tahran’ın ya da destekçilerinin Amerikalılar'a ya da müttefiklerine zarar verecek herhangi bir saldırısına Amerika tarafından kararlı bir şekilde karşılık verileceğini belirtmişti.
İran ise ABD güçlerine yönelik saldırılarla ilgisi olmadığını savunarak, ABD misillemesini terör saldırısı olarak kınadı. İran Hükümet Sözcüsü Ali Rabiey, “kanıta dayalı olmayan bir iddiayla insanları bombalamanın uluslararası hukuka aykırı olduğunu” söyledi.
Haşdi Şabi komutanı: “Cevabımız çok sert olacak”
ABD’nin hava saldırıları, Irak’ta yaklaşık üç aydır devam eden hükümet karşıtı protestolarla sokakların dolup taştığı bir döneme denk geldi. Basra’da Hizbullah Tugayları’nı destekleyen 400 kişilik bir grup ABD hava saldırılarını protesto etti.
Irak’ta ABD hava saldırıları misilleme tehdidini de beraberinde getirebilir. Irak’ta Şii milislerin şemsiye örgütü konumundaki Irak Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) komutanlarından Ebu Mehdi El Mühendis adıyla da bilinen Jamal Jafaar İbrahimi “Cevabımız çok sert olacak” tehdidinde bulunmuştu.
İran’ın Irak’taki en güçlü müttefiklerinden biri olan İbrahimi, Kataib-i Hizbullah’ın da kurucusu ve lideriydi. Bu örgüt dahil olmak üzere Irak’taki milisleri eğiten İran Devrim Muhafızları’ndan da “İntikam almak Irak ulusunun ve Irak’ı savunan bu grupların en doğal hakkıdır” açıklaması geldi.
Irak’ta Haşdi Şabi adıyla da bilinen Halk Seferberlik Güçleri, ülkede IŞİD’le mücadele sırasında sahada örgüte karşı savaşan gruplar arasındaydı. Şii milislerden oluşan bu grup daha sonra Irak ordusuna resmi olarak dahil olmuş, Irak siyasetinde de söz sahibi olmaya başlamıştı.
Sistani: “Bazı tarafların hukuk dışı hamleleri Irak’ın egemenliğine müdahale için bahane olmamalı”
Iraklı Şii lider Ayetullah Ali El Sistani, saldırıların hukuka aykırı olduğunu savundu, Amerika’yı Irak’ın egemenliğine saygı duymaya çağırdı. Sistani’nin ofisinden yapılan yazılı açıklamada, ‘bazı tarafların gerçekleştirdiği hukuk dışı hamlelerin Irak’ın egemenliğine müdahale etmek için bahane olarak kullanılmaması gerektiğine vurgu yapıldı.
Ancak Sistani, İran destekli milislerin ABD güçlerini hedef almasına da tepki gösterdi, “Bu tür eylemlerle başa çıkma ve engellemek için gerekli önlemleri alma yetkisi Iraklı yetkililere aittir” mesajını verdi. Şii lider Iraklı yetkililere, benzer saldırıları engelleme ve Irak’ın gerek bölgesel gerekse uluslararası hesaplaşmaların olduğu bir ülke haline gelmesini önleme çağrısında bulundu.
Irak Başbakanı Abdülmehdi, hükümetinin Irak’ı bölgesel ittifak ve savaşlardan uzak tutan bir politika izlediğini söyledi. Gerginliğin daha da tırmanmasının bölgede ABD ve İran arasında bir vekalet savaşına uygun bir zemin hazırlayabileceği uyarısı yapılıyor.
İsrail: “Önemli operasyondan dolayı ABD’yi kutluyoruz”
İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ofisinden açıklamada ise, “ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’yu bölgede “İran ve onun destek verdiği unsurlara yönelik bu önemli operasyondan dolayı” kutladıkları belirtildi.
İsrail’in bölgede bir tehdit olarak gördüğü Lübnan Hizbullah’ı ise, ABD’nin Irak’ta İran destekli grupları hedef almasını kınayan gruplar arasında yer aldı.
Sadr: “ABD’nin varlığına son vermek için milis gruplarla işbilriğine hazırım”
ABD’nin hava saldırılarına bir sert tepki de Iraklı Şii lider Mukteda el Sadr’dan geldi. Sadr, Irak’taki ABD askeri varlığını siyasi ve hukuki yollarla sona erdirmek için, siyasi rakipleri olmasına karşın, İran destekli milis gruplarla işbirliğine hazır olduğunun mesajını verdi. Sadr, bu işe yaramadığı takdirde ABD birliklerini bölgeden çıkarmak için başka adımlar atacağını belirtti.
Sadr’ın yönetimindeki milis güçleri, ABD’nin 2003’te ülkeyi işgali sonrası yıllarca ABD askerlerine karşı savaşmıştı. Kendisini hem İran hem de ABD nüfuzunu reddeden bir ulusalcı olarak tanımlayan Sadr, yaptığı açıklamada İran destekli milislere de Irak’a saldırı düzenlenmesini haklı çıkarabilecek sorumsuz davranışlardan kaçınmaları çağrısında bulundu.
