Eski Rus ajanı Sergei Skripal ve kızının İngiltere’nin Salisbury kentinde baygın bulunarak hastaneye kaldırılması ile ilgili Başbakan Theresa May ilk defa konuştu. May, sinir gazı kullanıldığı tespit edilen olayın, Rusya’nın saldırısı olduğuna dair kanıt bulunursa, gereğine uygun karşılığı vereceklerini söyledi.
ITV televizyonuna konuşan May, İngiltere’nin Rus Büyükelçisi’ni sınırdışı edip etmeyeceğinin sorulması üzerine, “Bunun devlet destekli bir vaka olduğu kanıtlanırsa, uygun olan doğru olan neyse yapacağız” dedi.
İngiltere Başbakanı, polise soruşturma için gerekli zaman ve alanın verilmesi gerektiğini de vurguladı.
BBC’ye konuşan İçişleri Bakanı Amber Rudd da, May’le benzer yorumlar da bulundu. Rudd ayrıca, İngiltere’de herhangi bir devlet faaliyetine yanıtlarının yumuşak olmayacağının altını çizdi. “Belki sizin bundan haberiniz olmayacak, ama eyleme geçmemiz gerektiğinde bunu yapacağız” dedi.
Rudd, parlamentoya sunduğu açıklamada da, “İngiltere topraklarında sinir gazı kullanılması küstah ve pervasızca bir eylem. Bu, en açık ve acımasız şekilde bir cinayet girişimidir” dedi.
Ancak bu açıklamalara rağmen, bazı vekiller Rusya’yı işaret etmeye devam ederek, geçmiş yıllarda İngiltere’de ölen ve çoğu istihbarat servisleriyle bağlantılı Ruslarla ilgili soruşturmaların yeniden açılması çağrısı yaptı.
Bu kişiler arasında eski oligark ve Putin muhalifi Boris Berezovsky, pencereden demir parmaklıklara düşen işadamı Scot Young, 2008’de kalp krizinden öldüğü açıklanan Gürcü oligark Bedri Patarkarşişvili, Putin muhalifi Yuri Golubev ve İsviçre’ye yolsuzluk soruşturmasında kanıt sağladıktan sonra Rusya’dan Londra’ya kaçan Alexander Perepiliçny de var.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Rusya uzmanı Mark Edele’ye göre İngiltere’deki soruşturmada, olaydan kimin sorumlu olduğu hiçbir zaman bulunamayabilir.
Melbourne Üniversitesi’nden Edele, “Eğer bunun arkasında Rusya varsa, şüphesiz inkar edecektir. Değilse de zaten inkar edecekler. Kimin sorumlu olduğunu bulmanın tek yolu, yapan kişiyi yakalamaktan geçiyor ki bu da muhtemelen gerçekleşmeyecek” dedi.
66 yaşındaki Skripal ve kızının hastanede yaşam mücadelesi ise sürüyor. Olaya müdahale eden ilkyardım görevlilerinden biri de yoğun bakımda.
Bir görgü tanığı kendinden geçen Yulia Skripal’in ağzından köpükler geldiğini, gözlerinin tamamen açık ama beyaz olduğunu söyledi. Görgü tanığına göre Sergei Skripal bir anda katılaştı, kolları hareket etmeyi bıraktı ve ölü gibi görünüyordu.
Güvenlik kameralarını inceleyen polis ise olay yerinde tespit edilen bir kadın ve erkeğe odaklanmış durumda.
Hükümet yetkilileri kullanılan sinir gazının çeşidini belirlemeyi de başardı. Tedarikçiyi belirlemeye yardımcı olacak bilginin ayrıntıları ise paylaşılmadı.
Rus askeri istihbarat dairesi GRU mensubu olan Sergei Skripal 1990’lı yıllar boyunca İngiltere için casusluk yaptı.1999’da emekli olduktan sonra, Moskova’da Dışişleri Bakanlığı’nda çalışırken de İngiliz dış istihbarat servisi MI6 ile iletişimini sürdürdü.
Yargılanan Skripal, Avrupa’da faaliyet gösteren onlarca Rus casusun gerçek ve kod isimleri ile adreslerini MI6’e sattığını itiraf etti. İngiliz istihbarat yetkilileri Skripal’in 300 Rus casusunu afişe ettiğini söylüyor.
Skripal, 2006’da İngiltere için casusluk yapmaktan suçlu bulunmuş ve 13 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. 2010’da ABD ve Rusya arasındaki bir casus takası neticesinde serbest bırakılan Skripal, İngiltere’ye sığınmıştı. Salisbury’de sessiz bir hayat süren eski Rus ajanı, eşini beş yıl önce kanserden kaybetmişti. BBC Rusça Servisi’ne konuşan bir akrabaları ise, “Daha ilk günden itibaren bu olayın kötü sonuçlanacağını, peşini bırakmayacaklarını biliyordu” dedi.
Rusya’da 2006’da kabul edilen terörle mücadele yasası, istihbarat servislerine Moskova’nın radikal ya da terörist olarak tanımladığı kişilere, yabancı ülkelerde operasyon düzenleme hakkı tanımıştı.
