İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in yeğeni Feride Muradhani, rejimi eleştiren sözleri nedeniyle tutuklandı. Muradhani, hükümet karşıtı protestoları şiddetle bastıran Tahran'la bağlarını kesmesi için dünya halklarına, hükümetlerine baskı yapmaya çağırıyor.
Fransa’da yaşayan erkek kardeşinin internette yayınladığı videoda Feride Muradhani, "dünyanın vicdanlı insanlarını" İranlı protestocuları desteklemeye çağırdı.
Merkezi ABD’de bulunan aktivist haber ajansı HRANA'ya göre video, Muradhani‘nin 23 Kasım'da tutuklandığının bildirilmesinden sonra bu hafta internette paylaşıldı.
Uzun süredir aktivist olan Muradhani’nin hayatta olmayan babası, Hamaney'in kız kardeşiyle evli muhalif bir isimdi. Muradhani, dini liderin ailesinin tutuklanan en yakın üyesi.
Ailenin bu kolu onlarca yıldır Hamaney'e karşı çıkıyor. Muradhani, daha önce de eylemleri nedeniyle hapse atılmıştı.
Muradhani videodaki açıklamasında, "Dünyanın vicdanlı insanlarından yanımızda durmalarını ve hükümetlerinden boş sözler ve sloganlarla değil, gerçek eylemle tepki vermelerini ve bu rejimle her türlü ilişkiyi durdurmalarını rica ediyorum" diyor.
Üçüncü ayına giren protestolar, gösterileri bastırmak için gerçek mühimmat, plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanan İran güvenlik güçlerinin acımasız müdahalesiyle karşı karşıya. HRANA'ya göre 63'ü çocuk en az 451 kişi öldürüldü, 18 bin 173 kişi de gözaltına alındı.
Baskılara rağmen devam eden gösteriler birçok şehre yayılmış durumda. Ayaklanmalar, Tahran'da İslam Cumhuriyeti'nin katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği için gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin polis nezaretindeyken hayatını kaybetmesiyle alevlendi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani dün yaptığı açıklamada, protestolara yönelik ölümle sonuçlanan müdahaleleri soruşturmak için herhangi bir BM bilgi toplama misyonuyla işbirliği yapmayacağını söyledi.
Kenani, "İran İslam Cumhuriyeti, 'bilgi toplama komisyonu’ adı verilen siyasi komite ile hiçbir şekilde işbirliğine girmeyecek" dedi.
BM İnsan Hakları Konseyi geçen hafta İran hükümetinin gösterilere sert müdahalesine ilişkin soruşturma misyonu oluşturulması kararı almıştı.
BM yetkilisi idam cezasının artmasından kaygılı
Öte yandan Birleşmiş Milletler'in İran için atadığı bağımsız uzman Cavid Rahman, protestoların bastırılması faaliyetlerinin arttığını ve yetkililerin göstericileri idam cezasına çarptırma kampanyası başlattıklarını belirtti.
BM'ye göre İran'daki gösterilerde şimdiye kadar 300'den fazla kişi hayatını kaybetti, 14 bin kişi gözaltına alındı.
İran uzmanı Cavid Rahman, "Korkarım İran rejimi İnsan Hakları Konseyi'nin kararına şiddetle karşılık verecek ve bu da göstericilere daha fazla şiddet ve baskı uygulamalarını tetikleyebilir" dedi. BM İnsan Hakları Konseyi gösteriler karşısında İran hükümetinin geçen hafta uyguladığı baskının soruşturulmasını oylama ile kabul etmişti. Tahran ise soruşturmayı reddetmiş ve işbirliği yapmayacağını söylemişti.
Rahman, "Şimdi yetkililer protestoculara idam cezası kampanyası başlattı" diyerek daha fazla sayıda cezanın verilmesini beklediğini kaydetti.
Cavid Rahman, gösteriler kapsamında gözaltına alınanlardan 21'inin şimdiden idam cezasına çarptırıldığını, bunlar arasında muğlak ve geniş kapsamlı adli suçlar kapsamında suçlanan bir kadının da olduğunu aktardı.
BM kararı, kurumu delilleri toplama, birleştirme ve analiz etmeye teşvik eden en güçlü kararlarından biri olarak görülüyor.
Geçmişte yapılan bazı soruşturmalar konseyin savaş suçları davaları açmasına neden olmuş, bu da eski bir Suriyeli yetkilinin devlet destekli işkence suçlamasıyla Almanya'da yakalanarak hapse atılmasına kadar varmıştı.
Rahman, karar kapsamında oluşturulan misyon ile suçluların listesinin oluşturulmasını ve bunun ulusal ve bölgesel yetkililerle paylaşmasını bekliyor.
BM belgelerinde misyonun 15 çalışanının ve 3 milyon 670 bin dolarlık bütçesinin olduğu belirtiliyor.
