Dünya kamuoyunun dikkati, borç krizini atlatmak için mücadele veren Yunanistan’a çevrilmişken, uzmanlar, özellikle gelişmekte olan ülkelerde borç seviyesinin tehlikeli boyutlara ulaştığı uyarısında bulunuyor. Amerika’nın Sesi Londra’da muhabiri Henry Ridgwell, faaliyetleri denetlenmeyen özel yatırımcıların kazanç sağlamak amacıyla borçlu ülkelere kredi verdiklerini söylüyor.
Yunanistan’da bankaların iflasın eşiğine geldiği ve ülkenin Euro bölgesinde kalmaya çalıştığı bugünlerde, bütün dünya Yunanistan’a odaklanmış bulunuyor. Ancak uzmanlara göre, dünyadaki birçok gelişmekte olan ülke, ciddi bir borç kriziyle karşı karşıya.
Tim Jones, “Özellikle dünyanın en yoksul ülkelerinde şu anda büyük bir borçlanma görüyoruz. Bu ülkeler, gerekli önlemler alınmazsa, yeni bir krizle karşı karşıya kalabilir” diyor.
Borç krizine karşı en kırılgan olarak tanımlanan 20 ülke arasında Mozambik başı çekiyor.
Jones, “Mozambik ekonomisinde patlama yaşanıyor. Ancak, büyük miktarda kredi almasına rağmen, Mozambik’te yoksulluk ve eşitsizlik hızla artmaya devam ediyor. Bu da, alınan kredilerin ülke sorunlarıyla mücadelede işe yaramadığını gösteriyor” şeklinde konuşuyor.
Jubilee Borç Kampanyası adlı örgüt, ülkelerin altyapılarını geliştirmek için aldıkları borcu yanlış yerlere harcadığını söylüyor. 20 ülkenin zaten borç krizi batağına saplanmış olduğunu söyleyen gruba göre, ekonomik çalkantıya karşı savunmasız olan başka ülkeler de var.
Yunanistan’dan Skype aracılığıyla konuştuğumuz Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü’nden Judith Tyson’a göre, herşey son mali krizle bağlantılı: “Başta Avrupa ve Amerika’daki yatırımcılar, ekonomimizdeki düşük faizlerden yararlanarak yeni yatırımlar arıyor. Bu yatırım arayışı da karşımıza borç dalgalanması olarak çıkıyor çünkü bu yatırımcılar, gelişmekte olan ülkelere devlet borcu karşılığında büyük miktarlarda para sağlıyor.”
Jamaika’yı örnek gösteren Jones, birçok ülkenin yıllardır yüksek borç yükü taşıdığını söylüyor: “1990’lardan beri ekonomisi kar eden Jamaika’nın hala çok borcu var. Borç ödemeye çalışan ekonomi, faizlerin çok yüksek olması yüzünden sıkıntı çekiyor.”
Yunan hükümeti de aynı tezi savunuyor. Ancak Almanya tarafından yönetilen Avrupa, harcama kesintilerinin ve reformların ekonomiyi canlandıracağında ısrarcı.
Gelişmekte olan borçlu ülkeler için ek riskler mevcut.
Tim Jones, “Bütün borçlar dolar veya euro gibi yabancı para birimi üzerinden. Para birimlerinde devalüasyon yapıldığı için de bu ülkelerin aldığı borçlar iyice artıyor” diyor.
Kredilendirmeye sıkı düzenlemeler getirilmesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, ayrıca, ekonomik kriz yaşayan ülkelerin borçlarının da silinmesi gerektiğini savunuyor.
