Amerika'da polis şiddeti altında yaşamını yitiren ve siyahlara yönelik polis şiddetinin sembolü haline gelen George Floyd'un ardından dünyaya yayılan dalga, Fransa'yı etkisi altına almaya devam ediyor.
Başkent Paris başta olmak üzere Fransa'nın çeşitli kentlerinde toplanan binlerce kişi, polis şiddetini ve polis içinde özellikle siyah yurttaşlara yönelik 'kasıtlı şiddeti' protesto etmek için gösteriler düzenledi. Paris'teki gösterilere 20 binin üzerinde kişi katılırken, aşırı sağcı "Generation İdenditaire" adlı grubun açtığı "Beyaz karşıtı ırkçılığın kurbanlarına adalet" yazılı pankart eylem alanında gergin saatler yaşanmasına yol açtı.
Paris'in ünlü Republique Meydanı'nda polis şiddeti altında 2016 yılında yaşamını yitiren ancak yargıda duruşmaları ilerlemeyen Adama Traore'nin ailesinin çağrısı üzerine 20 bini aşkın kişi toplandı. Bir gün önce Paris sokaklarında ırkçı olmakla suçlanan polislerin eylemlerinde attığı "Polis yoksa, adalet de yok" sloganlarının yerini bir gün sonra bu sefer polis şiddetini protesto eden göstericilerin "Adama için adalet", "Siyahların Hayatları Önemlidir" ve "Adalet yoksa barış da yok" sloganları aldı.
George Floyd'a benzer bir şekilde "nefes alamıyorum" sözleriyle yaşamını yitiren 24 yaşındaki Adama Traore'nin kız kardeşi Assa Traore, gösterinin başında söz alarak kalabalığa hitap etti. Assa Traore, "Kardeşim George Floyd gibi aynı sözleri tekrarlayarak can verdi. Polisin özellikle siyahlara yönelik bu sert tutumunu, kardeşimin maruz kaldığı sosyal şiddeti, ırkçılığı ve polis şiddetini protesto ediyoruz. Adalet bir türlü yerine gelmiyor, 4 yıldır süren davada ilerlenemiyor. Kardeşim için adalet istiyoruz" dedi.
Aşırı sağcı pankart gerginliği
Corona önlemleri nedeniyle yasak olmasına rağmen, İçişleri Bakanı Christophe Castaner'in, "Yaşanan duygusal yoğunluk nedeniyle tolerans göstereceğiz" sözleri üzerine, izinsiz gösteriye müdahale olmadı. Ancak, Republique meydanına bakan bir apartmanın çatısında, Fransız aşırı sağcı "Generation İdentitaire/ Kimlikçi Nesil" adlı grubun açtığı pankart gösteride gerginliklere sahne oldu.
Binanın çatısında zafer işaretleri ile slogan atan aşırı sağcı gençlere, anti-faşist grup "Kahrolsun faşizm", "Herkes faşistlerden nefret ediyor", "Adalet yoksa, barış da yok" sloganları ile karşılık verdi. Bir grup genç binanın girişine doğru koşarak, içeri girip pankartı indirmek istedi. Ancak meydanı tümüyle çeviren polis, gençlerin geçmesine izin vermedi. Çatı katının hemen altındaki apartman sakinleri pankartın kendi katlarına sarkan alt kısmını keserek yere atsalar da, kalabalıkları harekete geçiren pankart gösteri sonuna kadar binanın çatısında kalmaya devam etti. Gösterinin sonlarına doğru binaya ulaşmayı başıran "Anti-fa" adlı faşizm karşıtı grup, aşırı sağ gruba ulaşmayı başararak, pankart açan gençleri binadan indirdi.
Akşam 20.00 sularında polis, aralarında aşırı sağcı Generation İdentitaire grubuna mensup 12 kişi dahil 26 göstericiyi gözaltına aldı.
Yürüyüşe izin verilmedi
İzinsiz olmasına rağmen gösteriye müdahale etmeyen polis, planlandığı gibi saat 14.30'da Opera Meydanı'na doğru yürüyüşe geçilmesine de izin vermedi. Adama Traore'nin ailesinin başında yer aldığı kortej yürüyüşe geçmek için hazırlandı. Ancak polisin geniş meydana açılan tüm yolları kapatması nedeniyle kalabalık Republique Meydanı'nda sıkıştı. Polisle, yolun açılması için süren pazarlıkların başarısız olmasının ardından söz alan Assa Traore, "Yürümemize izin vermiyorlar. Biz de sabaha kadar burada kalırız. Kimse sizden korkmuyor" dedi.
Bir grup gösterici, caddye açılan bir yolu kapatan çevik kuvvet ekibine sert cisimler fırlatınca, polis de biber gazı ile yanıt verdi. Polis ve göstericiler arasında yaşanan gerginlikler gösteri boyunca devam etti. Saatler 17.30'u gösterdiğinde polis ile göstericiler arasında yer yer çatışmalar çıktı.
Fransa'nın Marsilya, Lyon, Nantes, Bordeaux gibi büyük kentlerinde de binlerce kişi "ırkçılık ve polis şiddetini" kınayan gösteriler düzenledi.
Danıştay'dan gösteri yasağına son veren karar
Paris sokaklarında eylemler sürerken, Fransız üst yargısı Danıştay, hükümetin COVID-19 nedeniyle gösterileri yasaklayan kararını iptal etti. Gösteri hakkının Anayasal bir hak olduğunu belirten Danıştay, virüse karşı alınması gereken bariyer önlemleri ve sosyal mesafe kuralları uygulanarak gösteri yapılabileceği görüşünü bildirdi.
Fransa'nın Marsilya, Lyon, Nantes, Bordeaux gibi büyük kentlerinde de binlerce kişi "ırkçılık ve polis şiddetini" kınayan gösteriler düzenledi. Lyon ve Marsilya'da da yer yer polis ile gergin anlar yaşansa da, gösteriler olaysız sona erdi.
