Corona virüsü krizinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer alan Fransa'da, hükümet ve yöneticilerie yönelik sert eleştiriler yargı ve yasama kurumlarında soruşturuluyor. Paris Baş Savcılığı, 46 ayrı suç duyurusunu birleştirerek, krizin yönetimi konusunda geniş bir soruşturma başlatma kararı aldıklarını açıkladı. Yargıdlu eş zamanlı olarak mecliste kurulan soruşturma komisyonu da ifadelerini almak üzere hükümet üyeleri ve bürokratları meclise çağırdı.
Paris Baş Savcısı Remy Heitz, özellikle "başkalarının hayatını tehlikeye atma, kasıtlı olmayan/istem dışı cinayet" iddialarını birleştiren geniş kapsamlı bir soruşturma başlattıklarını açıkladı. Kendilerine yapılan şikayetlere adli bir yanıt vermek açısından soruşturma açmaya karar verdiklerini kaydeden Heitz, "Biz kamunun ya da politikacıların siyasi veya idari sorumluluklarını tanımlamak için soruşturma yapmayacağız. Eğer ortada cezai bir suç, ihmal varsa bunun ortaya çıkarılması için çalışacağız" dedi.
Savcı, Cumhurbaşkanı hariç diğer hükümet üyelerinin sorumlulukları olduğunun ortaya çıkması belirlenmesi bunun, Fransızlar tarafından 80 ayrı suç duyurusunda bulunulan Cumhuriyet Adalet Divanı'nın görev alanına gireceğinin altını çizdi.
Fransız yargı sisteminde "şapka soruşturma" olarak tanımlanan ve benzer konulara ilişkin suç duyurularını bir çatı altında toplayan mekanizmayı harekete geçiren Paris Savcılığı'na, derneklerden 13, internet üzerinden şahsi başvurulardan da 33 olmak üzere toplam 46 ayrı suç duyurusunda bulunuldu. Savcılık bu suç duyurularını 14 ayrı başlık altında, tek ve kapsamlı bir soruşturma içinde topladı.
Çevreye ve Halk Sağlığına Verilen Zararla Mücadele Merkez Ofisi'ne emanet edilen soruşturmalar, COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana dile getirilen ana şikayetleri gündemine aldı. Soruşturma, "Çalışma mekanlarında korunma eksiklikleri, maske ve test yokluğu, istem dışı/ kasti olmayan cinayet, istemsiz yaralama, başkalarının hayatını tehlikeye sokma, bir felaketle mücadelede başarısız olma, tehlikede olan bir kişiye yardım edememe" iddialarını kapsıyor.
Savcı Heitz, "Yasa bu suçları oluşturan kesin koşulları düzenlemektedir. Buna göre, sadece umursamazlık ve ihmal cezai nitelik oluşturmaz, 'nitelikli bir hatanın' kanıtlanması gerekiyor" sözleriyle soruşturmanın yasal sınırlarını çizdi. Dolayısıyla, bu soruşturmanın gruplandırılmasının, bilimsel bilgilerin durumunu da ortaya koyan 'ortak bir belge zemini' oluşturacağını kaydetti. Heitz, bu tür soruşturmalarda, Ceza Yasası'nın yöneticilerin sahip olduğu bilgilerin seviyesi ve bu bilgiler açısından değerlendirme yapabildiklerini göz önünde tutmak gerektiğini de vurguladı.
Soruşturma ulusal çapta, ancak yaşlı bakımevleri ve huzurevleri gibi yerel kurumlardan yapılan suç duyurularını kapsamayacak.
Fransız hükümetinin Corona virüsü konusundaki ihmaline ilişkin de, soruşturma aşamasında bir ihmal belirlenirse, Anayasa gereği, bu ihmalden dolayı yalnızca Cumhuriyet Adalet Divanı'na başvuru yapılabiliyor. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un yasal dokunulmazlığı bulunurken, Fransızlar, başbakan ve bakanlar aleyhinde Adalet Divanı'na 80 ayrı suç duyurusunda bulundu.
Meclis Soruşturma Komisyonu da devrede
Öte yandan, yargının yanısıra yasama organı Ulusal Meclis'te oluşturulan soruşturma komisyonu da hükümet hakkındaki iddiaları araştıracak. Başbakan Edouard Philippe, Philippe hükümetinde görev yapan iki sağlık bakanı Agnes Buzyn ve Olivier Veran, iki eski sağlık bakanı Xavier Bertrand ve Roselyne Bachelot, Klorokin tedavisini bulan enfeksiyolog Prof. Dr. Didier Raoult ve Halk Sağlığı Kurumu Genel Müdürü Jerome Salomon, Meclis Soruşturma Komisyonu'na ifade verecek.
Komisyon önce üst düzey bürokrat ve doktorları dinleyecek. Fransa'da 28 Haziran'da yapılacak 2. tur yerel seçimlerin hemen ardından, 30 Haziran'dan başlanarak hükümet üyeleri, komisyona ifade vermeye başlayacak. Meclis Sorşturma Komisyonu 6 ay boyunca bakan, bürokrat ve sağlık uzmanlarını dinledikten sonra Nisan 2021'de raporunu Meclis'e sunacak.
Ana muhalefet partisi (LR) Cumhuriyetçiler'in Meclis Grup Başkanı Damien Abad, "Hedefimiz halk mahkemesi kurmak ve bakanları bu mahkemelerde yargılamak değil. Ama politik olarak hatalar, yapısal bozukluklar, işlevsizlikler ve eksikler neler; bunların tespit edilmesi ve bir daha bir krize bu kadar hazırlıksız yakalanılmaması ve hatalardan ders çıkarılması için bu çalışmayı yürüteceğiz" dedi.
