PARİS - Fransa Senatosu'nun ardından, Fransa Ulusal Meclisi'nin "Ermenistan'a yönelik saldırıların devam etmesi durumunda Azerbaycan'a yaptırım uygulaması" çağrısı içeren kararı, iki ülke arasında diplomatik krize yol açtı.
Azerbaycan hükümeti, "Ermenistan ile yakınlaşma sürecini baltalayan bu kararı" reddederek, Fransa'ya nota verdi.
Muhalefetin çoğunlukta olduğu Fransa Senatosu'nda 15 Kasım'da kabul edilen kararın ardından, aynı karar Çarşamba günü de Fransa Ulusal Meclisi'nde görüşüldü.
Bağlayıcılığı olmayan ancak oylamaya katılan 256 milletvekilinin oybirliğiyle kabul ettiği kararla, Fransız vekiller hükümetten "Azerbaycan ordusunun, 13-14 Eylül tarihlerinde Ermeni asker ve sivillere karşı işlediği iddia edilen suiistimallere ilişkin uluslararası bir soruşturma başlatılması için çalışması" istendi.
Fransız milletvekilleri kararlarında, "Ermenistan Cumhuriyeti'nin egemen topraklarına yönelik saldırılar ve işgal devam ederse, kişisel ekonomik yaptırımların uygulanmasının değerlendirilmesi" çağrısında da bulundu.
Kararda ayrıca, "Ermenistan'a insani yardımların arttırılması ve savunma kapasitelerini güçlendirmenin incelemeye alınması" talebi dile getirildi.
Ulusal Meclis tarafından kabul edilen karar aynı zamanda hükümeti iki ülke arasında "uluslararası bir müdahale gücünün konuşlandırılması" için BM bünyesinde çalışmaya da davet ediyor.
Fransa hükümetinden yaptırım talebine olumsuz yanıt
Hükümet adına görüşmelere katılan Kalkınma ve Frankofoni Bakanı Chrysoula Zacharopoulou, kararda dile getirilen "ekonomik yaptırım" çağrısına katılmadıklarını söyledi.
Zacharopoulou, "Müzakere edilmiş bir çözümden geçen barış için bir fırsat olduğuna inanmaya devam ediyoruz. Ermenistan'ın söylediklerini dikkatlice dinlemeye ve Azerbaycan ile diyaloğu sürdürmeye çalışıyoruz. Böyle bir adım, Ermenistan'ın bizden oynamamızı istediği arabuluculuk rolünü oynamaktan bizi mahrum bırakır. Özellikle ekonomik yaptırım talepleri olmak üzere, dile getirilen belirli önlemlere katılmıyorum" diye konuştu.
Görüşmelerin yapıldığı oturuma, Meclis'i oluşturan 577 milletvekilinden yalnızca karara destek veren 256'sı katıldı. Diğer milletvekilleri oylamaya katılıp oy kullanmayı değil, salona gelmemeyi tercih etti. Görüşmelerin ardından karar, katılan vekillerin oybirliği ile kabul edildi.
Bakü ve Paris arasında diplomatik kriz
Senato'nun ardından, gündemini Fransız hükümetinin belirlediği Ulusal Meclis'ten de böyle bir karar çıkması, Bakü ve Paris arasında diplomatik krize yol açtı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, yazılı bir açıklama ile "Kararın, adil bir arabuluculuk yapma konusundaki Fransa'nın acizliğini gösteren bir başka provokasyon" olarak nitelendirdi.
Açıklamada bu kararın, "Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşme sürecini baltalamayı amaçladığı" da belirterek, "Azerbaycan karşıtı karar yalan ve iftiralarla doludur. Normalleşme sürecine ve bölgede barış ve istikrarın tesis edilmesine yönelik çabalara zarar vermeyi amaçlamaktadır. Bu karar uluslararası hukuk norm ve ilkelerine de aykırıdır" denildi.
Açıklamanın ardından Fransa'nın Bakü Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Julien Le Lan, Bakanlığa çağırılarak, "Azerbaycan aleyhine kabul edilen yanlış ve iftira niteliğindeki kararla ilgili" nota verildi. Maslahatgüzar Le Lan da Ulusal Meclis kararının, hükümetin resmi tutumunu yansıtmadığını vurgulayarak, Azerbaycan'ın tutumunu ilgili makamlara ileteceğini ifade etti.
Azerbaycan, Brüksel toplantısını iptal etti
Azerbaycan yönetimi, Erivan tarafından Brüksel'de yapılması planlanan barış görüşmelerine katılması ısrarla talep edilen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un "Ermeni yanlısı" tutum aldığını belirterek, barış görüşmelerini iptal ettiğini duyurdu.
Fransa Dışişleri Bakanlığı sözcülüğü ise, "Güçlerin ayrılığı ilkesi çerçevesinde tümüyle özel bir girişim sonucu bağımsız olarak benimsenen karar, hükümetin resmi tutumunu oluşturmaz. Fransız hükümetinin pozisyonu biliniyor ve görüşmelerde Bakan tarafından birçok kez ifade edildi. Fransa, tarafları barış fırsatını değerlendirmek için bu müzakerelerde ilerlemeye teşvik etmeye devam ediyor" açıklamasını yaptı.
Barış çabaları
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel 6 Ekim'de Prag'da ilk kez bir dörtlü zirvede bir araya gelmişti.
Bu görüşmede, sınırın Ermenistan tarafında bir AB sivil gözlem misyonu konuşlandırılması kararlaştırılmıştı. Misyon, Ekim ayı ortasında göreve başlamıştı.
Ermenistan ve Azerbaycan, Moskova, Washington veya Brüksel himayesinde ilişkilerini normalleştirme amaçlı birkaç aydır düzenli toplantılar yapıyor.
Ukrayna ile savaşan Rusya, bir yandan da Kafkasya'daki statüsünü koruma amaçlı, çatışmanın çözümünde aktif rol alma stratejisi izliyor.
Vladimir Putin, 31 Ekim'de Soçi'de 3'lü zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve Ermenistan Başbakanı ile bir araya gelmişti.
