Türkiye'nin "Finlandiya ve İsveç'in üyeliklerini ayrı ele alalım" önerisinin ardından, Finlandiya NATO sürecini hızlandırdı. Fin parlamentosu, NATO üyeliğine ilişkin yasa tasarısı görüşmelerini tamamladı. Görüşmelerin ardından üyelik yasa tasarısı yarın öğleden sonra oylanacak.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Helsinki'ye giderek, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve parti temsilcileriyle biraraya geldi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinin ardından, Türkiye ile iki İskandinav ülkesi arasındaki temasların yeniden başladığını belirterek, "Artık bu iki ülkenin taahhütlerini yerine getirdikleri çok açık. Anlaşmayı onaylamanın vakti geldi" dedi. Stoltenberg, Ukrayna'nın da "uzun vadede" NATO'ya üye olacağını söyledi.
Jens Stoltenberg, Helsinki'de, İskandinav Sosyal Demokratlar (SAMAK) toplantısına katılarak, sosyal demokrat SDP Genel Başkanı Başbakan Sanna Marin ile ortak bir basın açıklaması yaptı.
Marin’in davetlisi olan Stoltenberg, SAMAK toplantısında bir konuşma yaptıktan sonra, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto ve Dışişleri Bakanı Pekke Haavisto ile de görüştü.
Stoltenberg'i İskandinav liderlerle Helsinki'de düzenlenen zirvede karşılayan Finlandiya Başbakanı Sanna Marin, Ukrayna'daki durum ile Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğinin, zirve gündemin ilk sıralarında yer aldığını söyledi.
Başbakan Marin, Finlandiya'nın Ukrayna'nın yanında olduğunu ve silah desteği vermeye devam edeceğini açıkladı.
Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunda ilerleme kaydettiklerini belirten Stoltenberg de iki ülkenin Madrid'de imzalanan mutabakattaki şartları yerine getirdiğini ve "artık üyelik anlaşmalarını onaylanmasının zamanının geldiğini" söyledi.
Türkiye ve Macaristan'ın Haziran ayındaki zirvede, tıpkı diğer üyeler gibi katılım protokolleri imzaladığına dikkat çeken Stoltenberg, "Elbette bu egemen parlamentoların kararı. Bu iki ülkenin taahhütlerini yerine getirdikleri açık. Şimdi artık onaylamanın zamanı geldi. Birkaç hafta önce Ankara'da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüm. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın müzakereleri yeniden başlatmayı kabul etmesinden memnunum" dedi.
Cumhurbaşkanı Danışmanı İbrahim Kalın başkanlığındaki heyetin, 9 Mart'ta Brüksel'de İsveç ve Finlandiya heyetleriyle yapacağı görüşmeye atıfta bulunan Genel Sekreter, "İlerleme kaydedileceğine inanıyorum" dedi.
Finlandiya basını tarafından yöneltilen, "ülkelerinin ne zaman gerçekçi bir şekilde NATO'nun tam üyesi olabileceği" sorusuna Stoltenberg, "Kesin bir tarih veremem, ancak bunun mümkün olan en kısa sürede olmasını umuyoruz. NATO olarak ve ben şahsen elimizden geleni yapıyoruz. Macaristan onaylayacağını bildirdi. Benim mesajım; ‘şimdi artık onaylama vakti geldi, her iki ülkenin de NATO'ya katılım anlaşmaları bir an evvel onaylanmalıdır’ şeklinde. Kesin gün veremem ama en kısa sürede olması için her şeyi yapıyoruz" yanıtını verdi.
"Vilnius zirvesinden önce olmasını istiyoruz"
Başbakan Sanna Marin de, "NATO'nun Vilnius zirvesinden önce olmasını istiyoruz. Ancak ne zaman olur bilmiyoruz. Bu şimdi onların elinde" dedi.
Sanna Marin, Macaristan'ın onay süreciyle ilgili bir soruya da onay için kendilerine bir talep gelmediğini belirterek, "Her ülkenin kendi gündemi ve takvimi olduğundan, onay için belirttikleri zamanın gelmesini bekliyoruz" dedi.
Onay tarihini sürekli erteleyen Macar Hükümeti, son olarak oylamanın Mart ayında yapılacağının sinyalini vermişti.
"Ukrayna uzun vadede NATO üyesi olacak"
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın "uzun vadede ittifakın bir üyesi olacağını" da söyledi. Ancak acil meselenin "Ukrayna'nın Rusya'nın işgali karşısında bağımsız bir ulus olarak kalması" olduğunu vurguladı.
Stoltenberg, "NATO müttefikleri, Ukrayna'nın ittifakımızın bir üyesi olacağı konusunda anlaştılar, ancak bu aynı zamanda uzun vadeli bir perspektif" dedi.
Finlandiya tek başına ilerliyor
Türkiye'nin "Finlandiya'yı onaylamaya hazırız" mesajının ardından, Helsinki'nin tek başına NATO'ya üyelik süreci daha da hızlandı.
Türkiye Büyükelçiliği binası önünde Kuran yakılması dahil Stockholm'de düzenlenen protestolar, İsveç'in onay olasılığını azaltmış durumda.
Geçen Haziran ayında Madrid zirvesinde alınan Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılması kararına, NATO’ya üye 28 ülke kendi ulusal parlamentolarında katılım anlaşmalarına onay verdi.
Türkiye ve Macaristan ise farklı gerekçelerle üyelik anlaşmalarının onayını henüz kendi parlamentosundan geçirmedi. Macaristan önce Aralık ayında, ardından Subat ayında onaylayacağını açıklarken, son olarak Mart ayında onaylayacağının sinyallerini verdi.
Ankara, özellikle İsveç'in Madrid'de imzalanan mutabakat muhtırası ile taahhhüt ettiği adımları atmadığını ileri sürerek, anlaşmaya onay vermiyor. Uzlaşma için üçlü görüşme Brüksel'de 9 Mart'ta yapılacak.
Finlandiya'da 2 Nisan'da seçim
Helsinki yönetimi, yeni bir hükümetin gelmesi olasılığını da göz önünde bulundurarak, ülkede 2 Nisan'da yapılacak seçimlerden önce, bu onayın sağlanması için çalışıyor.
Finlandiya Parlamentosu bu hafta NATO üyeliğini içeren tasarıyı gündeme alıyor. Mayıs ayındaki ilk üyelik teklifi parlamentodaki 200 üyeden 188'i tarafından desteklendiğinden, yasanın fazla muhalefet olmadan geçmesi bekleniyor.
Tasarının geçmesi, Finlandiya'nın Türkiye ve Macaristan tarafından onaylandıktan sonra otomatik olarak NATO'ya katılacağı anlamına gelmemekle birlikte, ne kadar bekleyeceği konusunda bir son tarih belirliyor.
Finlandiya Adalet Bakanı Tuomas Poysti de tasarının parlamento tarafından onaylanmasının ardından, cumhurbaşkanının yasayı imzalamak için en fazla üç ay bekleyebileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto geçen hafta gazetecilere verdiği demeçte, yasayı "Parlamento tarafından onaylanır onaylanmaz" imzalamayı planladığını söylemiş, "Pratik nedenler varsa bekleyebilirim" diyerek Türkiye'nin onayını bekleyeceğini ima etmişti.
Finlandiya solu, hükümetin bu anlaşmayı ancak İsveç ile koordineli olarak imzalayabileceğini savunuyor. Ancak Şubat ayı başında yapılan bir ankete göre, Fin halkının çoğunluğu İsveç'in üyeliği ertelense bile, ülkelerinin NATO'ya katılmasını istediğini dile getiriyor.
