ABD Senatosu’nda Salı günü yapılan oylamada çoğu Cumhuriyetçi, eski Başkan Donald Trump'ın 6 Ocak'ta ABD Kongre Binası baskınını kışkırtıp-kışkırtmadığı konusunda azil yargılamasına karşı çıktı. Trump’ın azilden aklanması için yeterli oya sahip olabileceği belirtiliyor.
Oylamada azil yargılamasına 45 senatör karşı çıkarken 55 senatör destek verdi. Ancak destek verenlere katılan Cumhuriyetçi senatörlerin sayısı sadece beş oldu. Trump’ın azledilmesi için üçte iki oy gerekiyor ki bu da 9 Şubat’ta başlayacak dava sonunda Demokratlar’ın blok halinde oy kullanması durumunda 17 Cumhuriyetçi’nin Trump’a sırtını dönmesini gerektiriyor.
Trump’a destek veren Kentucky Senatörü Rand Paul, anayasaya aykırı olacağını söylediği duruşmanın usulen bozulması için önerge sundu.
Paul, Senato'nun sivil bir vatandaşı yargılayamayacağını, Trump'ın görev süresinin geçen Çarşamba günü sona ermesinden sonra bu statüde olduğunu iddia etti. Ancak Senato’nun geçmişte sivil vatandaşları yargıladığı biliniyor.
Azil duruşmasında görev yapacak 100 senatörün tamamı, jüri üyesi olarak yemin etti.
20 Ocak'ta Biden'ın göreve başlamasıyla Beyaz Saray'daki dört yıllık görev süresi sona ermesine rağmen, Trump’ın siyasi kaderi hala Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin elinde.
Ancak dünkü oylamadan önce bile, pek çok Cumhuriyetçi senatör, Trump'ı ayaklanmayı kışkırtmaktan mahkum etmekten kaçınıyordu.
Yine de Trump’ın hüküm giymesi gerekiyorsa salt çoğunluk gerektiren ayrı bir oylama ile gelecekte bir daha kamu görevi üstlenmesi engellenebilir.
36 yıllık senatör ve Obama yönetiminde eski başkan yardımcısı olan Biden, Pazartesi günü CNN'e yaptığı açıklamada, duruşmanın yapılmasını desteklediğini ancak mahkumiyet için Trump aleyhine yeterli sayıda Cumhuriyetçi’nin oy vereceğini düşünmediğini söylemişti.
Trump’ı destekleyen ve kendisine azil duruşmaları hakkında danışmanlık yapan Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham ise "Ona karşı oy kullanacak sadece bir avuç Cumhuriyetçi var ve daha da azalıyorlar" dedi.
Cumhuriyetçi birçok senatör, Kongre Binası'nda yaşanan ve ölümü cinayet olarak soruşturulan bir polis memuru da dahil olmak üzere beş kişinin hayatını kaybettiği kargaşa ile ilgili Trump’ın bir kısım sorumluluğu üstlendiğini söylüyor. Trump, o gün Beyaz Saray yakınlarındaki bir mitingde, seçim sahtekarlıkları ile ilgili temelsiz iddialarını sürdürmüş ve destekçilerini Kongre Binası'na yürümeye ve Biden'ın zaferini alt etmek için "savaşmaya" çağırmıştı.
Aradan geçen üç haftada yetkililer, ABD demokrasisinin dünyadaki sembolü olan Kongre binasına hücum eden, ofisleri basan, polisle arbede çıkaran onlarca isyancıyı tutukladı. Onlarca protestocunun eylemleri de hala soruşturuluyor.
Ancak Trump’ı sık sık uyaran birkaç Cumhuriyetçi Kongre üyesi bile dünkü Senato oturumunda, şu anda görevde olmayan bir başkanın neden yargılanacağını sorguladı veya saldırıdan en çok isyancıların kendilerinin sorumlu tutulması gerektiğini öne sürdü.
Cumhuriyetçi Iowa Senatörü Joni Ernst, "(Trump aleyhindeki davayı) dinleyeceğiz, ancak bunun anayasaya uygunluğu ve sivil bir vatandaşı mahkum etmeye çalışırken ortaya koyduğu emsal hakkında hala endişelerim var" dedi.
Trump’ın zayıf bir liderlik sergilediğini söyleyen Ernst, ‘’Sanırım hepimiz buna katılıyoruz. Ama Kongre Binası'na gelen bu insanlardı. Bunu bilerek yaptılar. Dolayısıyla sorumluluğu onlar taşıyor" diye konuştu.
Cumhuriyetçi Wisconsin Senatörü Ron Johnson, "Bunu neden yapıyoruz? Başkan çoktan gittiğine göre, azil davası düzenlemekten daha bölücü ve sağlıksız bir şey düşünemiyorum. Bu sadece intikam amaçlı. Bu çok saçma" ifadelerini kullandı.
Florida Senatörü Marco Rubio da Pazar günü katıldığı bir televizyon programında, "Son beş yıldır yaşadıklarımızı bir dava ile geri getireceğiz ve bu ülke için kötü olacak. Bu bir ceza davası değil. Bu siyasi bir süreç ve ülkeyi felç eden bu bölünmeleri körükler" şeklinde konuştu.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer ise Cumhuriyetçiler’in Trump'ın başkanlık dönemi sona erdiği için yargılanmaması gerektiği yönündeki önerilerini reddetti.
Demokrat Partili Schumer, Cumhuriyetçiler’in, eski başkanın kötü yönetimiyle boğuşmak yerine, usul gerekçesiyle görevden alınmasına karşı çıkabileceklerine dair bazı umutları olsa da bu durumun ortadan kalkmayacağını kesin bir dille söyledi.
Washington Post ve New York Times gazetelerinin anketlerine göre Cumhuriyetçi senatörler arasında Trump'ın mahkum edilmesine geniş bir muhalefet var. Washington Post, 50 senatörden 29'unun eski başkanın mahkumiyetine karşı çıktığını, New York Times ise bu kişi sayısının 27 olduğunu yazdı.
Mahkumiyet kararı için gereken 67 oy ise Trump'ın kaderini az sayıda Cumhuriyetçi’nin eline bırakıyormuş gibi görünüyor. Ancak Trump’ı Kongre baskını ile ilişkilendiren daha fazla kanıtın ortaya çıkması, bu Cumhuriyetçiler’i davayı yeniden değerlendirmeye zorlayabilir.
Bununla birlikte bazı Cumhuriyetçiler mahkumiyet için oy kullanma olasılığına açık. Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell ve 2012 seçimini kaybeden Cumhuriyetçi başkan adayı ve geçen yılki ilk azil duruşmasında Trump'ı mahkum etmek için oy veren tek Cumhuriyetçi olan Utah Senatörü Mitt Romney, bu isimler arasında.
Romney, Trump’ın azli için oy vermeyi taahhüt etmemekle birlikte, Pazar günü CNN'e yaptığı açıklamada "Ayaklanmaya kışkırtmanın aşılmaz bir suç olduğuna inanıyorum. Değilse, nedir?" demiş ve eski başkanın ABD demokrasisine eşi görülmemiş bir saldırıda suç ortağı olduğuna inandığını söylemişti.
Romney, dün azil duruşmasından yana oy kullanan beş Cumhuriyetçi’den biriydi. Ancak McConnell, duruşmaya karşı Trump'ın yanında yer aldı.
Senato'da Trump'a karşı davayı sunacak olan azil savcısı görevindeki Temsilciler Meclisi üyesi Madeleine Dean, CNN'e yaptığı açıklamada, Trump'ın yeniden seçilmek için uydurduğu "büyük yalana" karşı "çok zorlayıcı bir dosya" oluşturacaklarını söyledi.
Trump'ın ayaklanmayı kışkırtmasını "olağanüstü, iğrenç bir suç’’ olarak niteleyen Dean, ‘’Amerikan halkı ne olduğunu gördü. Bu, başkanın kışkırttığı korkunç bir andı. Bu cevapsız kalamaz" dedi.
Ancak duruşma nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın Trump, görevden ayrıldıktan sonra azil davasıyla karşılaşan ilk kişi olmasına rağmen, ülkenin 245 yıllık tarihinde iki kez azli istenen tek ABD başkanı olarak tarihe geçti.
