Corona virüsüne karşı aşılama programları Amerika’da da dünyanın çeşitli yerlerinde de hız kazanıyor. Ancak sağlık uzmanları, aşı olanların bunu nasıl ispat edecekleriyle ilgili sorunları tartışıyor.
Amerika’da aşı olan kişi önce kısa bir form dolduruyor, birkaç sağlık sorusunu yanıtlıyor, ardından hemen aşı oluyor ve sonra da bu kişiye bir aşı kartı veriliyor. Amerika’da bir kişi aşı olduğunda izlenen prosedür bu.
Aşı kartı, profesyonel sağlık çalışanlarının imzaladığı, küçük bir kağıt parçası. Maryland eyaletinde yaşayan eğitmen Maral Sivaslian da bu kartlardan almış.
Sivalian, “Aşı kartı veren sağlık çalışanı bana kartı kaybetmememi söyledi. İkinci doz aşıyı olurken de bu kartı göstermem gerekecek” diyor.
Aşı kartı, aşı olan kişiye hem üç hafta sonra ikinci dozun yapılacağını hatırlatmak için hem de ulusal aşı kaydı veritabanına eklenmesi için veriliyor.
“Şu an sahte bir aşı sertifikası hazırlamak çok kolay”
“Amerika’da hangi eyalette olursa olsun aşı olanlarla ilgili bilgi dijital olarak aşı kayıt sistemine giriliyor” diyen Aşı Eylemi Koalisyonu Strateji Sorumlusu Litjen Tan, sahte bir aşı sertifikası hazırlamanın çok kolay olduğuna da dikkat çekiyor ve Dünya Sağlık Örgütü’nün planladığı yeni sistemi tercih ediyor.
Tan’a göre, “Resmi bir onay süreci olmalı. Bu nedenle de Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği şekilde dijital bir akıllı sertifika daha güvenli olur.”
Dünya Sağlık Örgütü daha önce ‘Sarı Kart’ adıyla bir uygulama başlatmıştı. Kişiler bu aşı kartıyla belirli ülkelere giriş yapabiliyor. Benzer bir uygulamanın Corona virüsü aşısıyla ilgili olarak da devreye sokulması gündemde. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği ise mobil bir aşı uygulaması öneriyor.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği Başkan Yardımcısı Nick Careen bununla ilgili olarak, “Bahsettiğimiz seyahat geçiş kartı aslında akıllı telefonlarda kullanılabilecek bir uygulama. Bu Apple, Google ya da Android uygulaması da olabilir, havayollarının kendi uygulaması da olabilir. Sonuç itibariyle amaç müşterinin aşı statüsünü dijital olarak kanıtlamasını sağlamak” şeklinde konuştu.
“Akıllı telefona dayalı aşı kartı uygulamaları adil değil”
Uluslararası Ekonomik Forumu uzmanları da ‘Ortak Geçiş’ anlamına gelen ‘Common Pass’ adlı bir dijital uygulama geliştirmeye çalışıyor.
Bilgisayar sektörünün devlerinden IBM de Watson süper bilgisayarını kullanarak kendi uygulamasını geliştiriyor.
IBM Watson’den Eric Piscini üzerinde çalıştıkları sistemi şöyle anlatıyor: “Amerika’da tüm aşı faaliyetlerinin eyalet yönetimlerine bildirilmesi gerekiyor. Ve eyalet yönetimleri de bu bilgiler ışığında kayıt sistemi oluşturuyor. Bizim şu an üzerinde çalıştığımız, uygulamayla bu kayıt sistemleri arasında bağlantı sağlayıp bu bilgileri yeniden kullanıcıya ulaştırmak.”
Ancak herkes akıllı telefon sahibi olmadığından insan hakları savunucuları söz konusu uygulamaların eşitsizlik yaratacağına dikkat çekiyor.
Bu konuya dikkat çeken Küresel Sağlık Politikası Merkezi’nden Michele Goodwin, “Aşı sürecini pahalı akıllı telefonlara bağlamak ne medeni özgürlükler ne de medeni haklar ilkelerine uygun” dedi.
Üzerinde çalışılan mobil uygulamaların 2021 yılının sonunda kullanıma hazır olması bekleniyor. Yetkililer, birçok şeyin aşılamanın dünyada ne kadar hızlı bir şekilde ilerlediğine ve ülkeler arası sınırların ne zaman açılacağına bağlı olduğunu vurguluyor.
