ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin'in Tayvan'ı hedef alan askeri tatbikatlarının ve Japonya'nın münhasır ekonomik bölgesine fırlatılan füzelerin "gerginliğin ciddi şekilde tırmandırılması" anlamına geldiğini söyledi ve Pekin'i geri adım atmaya çağırdı.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti ve verdiği dayanışma mesajları Pekin’in tepkisine neden olmuş, Çin kendi hakimiyetindeki ada etrafında kapsamlı bir askeri tatbikat başlatmıştı.
Kamboçya'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesi sırasında gazetecilere konuşan Blinken, Pelosi'nin ziyaretinin barışçı olduğunu ve ABD’nin Tayvan politikasında bir değişikliği temsil etmediğini söyledi.
Blinken, Çin'i, Pelosi'nin ziyaretini Tayvan Boğazı'nda ve civarında kışkırtıcı askeri faaliyetleri arttırmak için bahane olarak kullanmakla suçladı.
ABD Dışişleri Bakanı, son durumun, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'de yapılan Doğu Asya Zirvesi sırasında "hareketli iletişime" yol açtığını söyledi. Zirveye Blinken dışında Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, ASEAN üyesi ülkeler ve Rusya katıldı.
Bakan Blinken, "Son günlerde kamuoyuna açıkladığımız ve Çinli yetkililere doğrudan ilettiğimiz unsurları yeniden vurguladım ve (Pelosi'nin Tayvan'a yaptığı) ziyareti savaş, gerginliği tırmandırma, kışkırtıcı adım atma gibi eylemler için bir bahane olarak kullanmamaları gerektiğinin altını çizdim. Yaptıklarının hiçbir gerekçesi olamayacağını dile getirerek bu eylemleri durdurma çağrısında bulundum" dedi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang ile bire bir görüşme yapmayan Blinken, Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaret edebileceği olasılığını Bali'deki görüşme sırasında Wang'e ilettiğini ve Amerika'nın tavrını açıkça ortaya koyduğunu söyledi.
Çin’den Pelosi’ye yaptırım
Öte yandan Çin, Tayvan ziyareti gerekçesiyle Pelosi'ye yaptırım uygulanacağı açıklamasında bulundu. Yaptırımların kapsamı hakkında ayrıntı verilmedi. Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Pelosi'nin Çin'in kaygılarını göz ardı ettiğini belirtti.
Tayvanlı yetkililerin yabancı hükümetlerle iletişimine karşı çıkan Çin, Amerika'yı, Pelosi'nin ziyaretiyle mevcut durumu bozmakla suçladı.
Washington ise "tek Çin" politikasında bir değişiklik olmadığı konusunda ısrar ediyor, ancak Taipei ile gayriresmi ilişkilere ve savunma bağları kurulmasına izin veriyor.
Blinken, Çin'in Pelosi'nin Tayvan ziyaretine verdiği saldırgan tepkiye rağmen Amerika'nın ”bölgedeki müttefiklerinin güvenliğine verdiği taahhüdü” değiştirmeyeceğini söyledi.
Blinken, ABD Savunma Bakanlığı'nın uçak gemisi USS Ronald Reagan'a "durumu takip etmek üzere bölgede kalma" talimatı verdiğini kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı, "Uluslararası hukukun izin verdiği her yerde uçacağız, denize açılacağız ve hareket edeceğiz. Müttefiklerimiz ve ortaklarımızla işbirliği çerçevesinde seyrüsefer özgürlüğünü korumak amacıyla Tayvan Boğazı'ndan standart hava ve deniz geçişi sağlamaya devam edeceğiz" diye konuştu.
Lavrov’dan Tayvan yorumu
Doğu Asya Zirvesi açılışında Çin Dışişleri Bakanı Wang'in toplantı salonuna girişte kendi yerine geçmeden önce, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a el sallaması, Lavrov'un da buna aynı şekilde karşılık vermesi dikkat çekti.
Salona son giren Blinken ise Lavrov ve Wang'e bakmadı.
Lavrov, toplantıdan sonra gazetecilere, Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin etkileri konusunda "ateşli açıklamalar" yapıldığını söyledi.
Lavrov, "Destek verdiğimiz Çinli ortaklarımızdan sert açıklamalar geldi. Amerika ve Japonya buna tepki gösterdi ve tek Çin ilkesini savunmanın Tayvan'ı ziyaret etmek için Pekin'in iznini istemek anlamına gelmediği kaydedildi. Tuhaf bir mantık" ifadelerini kullandı.
Blinken VOA Kmer Bölümü’ne röportaj verdi
Öte yandan Blinken, Kamboçya’daki temasları sırasında VOA Kmer Bölümü'ne röportaj verdi. Muhabir Sun Narin, Phnom Penh'de ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'le yaptığı söyleşide Bakan'a ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Tayvan ziyareti hakkında ne düşündüğünü sordu.
Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin hükümetin eşit ve bağımsız kollarından biri olan yasama kolundan olduğunun altını çizen Bakan Blinken, Tayvan'ı bu yıl ziyaret eden diğer Kongre üyeleri gibi Pelosi'nin de Tayvan'ı ziyaret etme hakkının bulunduğunu kaydetti.
Blinken, "Ancak bundan bağımsız olarak Çin'in tepkisi o kadar orantısız ve o kadar tehlikeli ki, ziyaret hakkında ne hissederlerse hissetsinler, Tayvan üzerinden de olmak üzere 11 balistik füze fırlattılar ve tüm gemileri Tayvan civarına gönderdiler. Fırlatılan füzelerden beşi Japonya yakınlarına düştü" dedi.
Bölgedeki ülkelerin ve bir açıklama yayınlayan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği'nin (ASEAN) bu eylemlerin istikrarı bozucu ve tehlikeli olduğunu dile getirdiğini söyleyen Blinken, sorumlu bir şekilde adım atmanın çok önemli olduğunun altını çizdi.
"Amerika kışkırtıcı bir adım atmayacak. Denizlerdeki durum sükunete kavuşturulmalı" şeklinde konuşan Blinken, Tayvan Boğazı'nın bölgedeki tüm ülkeler için hayati önem taşıdığını, bu sularda yoğun ticaret yapıldığını ve ticari faaliyetlerin aksamasının küresel ekonomi üzerinde korkunç bir etkisi olacağını kaydetti.
Blinken, "Tüm ülkeler, Amerika ve ayrıca Çin, sorumlu davranmalı ve Kongre'mizin bir üyesinin ziyaretini olası tehlikeler ve istikrarsızlaştırıcı eylemler içeren adımlar atmak için bahane olarak kullanmamalı" dedi.
