ABD Başkanı Joe Biden, Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC+ ittifakının petrol üretimini azaltma kararı almasının Riyad açısından sonuçları olacağını söyledi. Demokrat Partili Kongre üyeleri de Suudi Arabistan’la işbirliğinin dondurulması çağrısında bulundu.
Danışmanlar, Biden yönetiminin petrol üretiminin azaltılması kararının ardından Suudi Arabistan’la ilişkileri yeniden değerlendirdiğini belirtirken, ABD Başkanı Biden yakın zamanda harekete geçeceği imasında bulundu.
Beyaz Saray yetkilileri, Suudi Arabistan’ın fiili lideri olduğu OPEC+ ülkelerinin petrol üretimini azaltma kararının, ittifakın bir başka üyesi olan Rusya’ya sekiz aydır devam eden Ukrayna savaşını finanse etmesine yardımcı olacağı görüşünde.
Kongre üyelerinden tasarı
Demokrat Partili Senatör Richard Blumenthal ve Temsilciler Meclisi üyesi Ro Khanna, ABD’nin Suudi Arabistan’a tüm silah satışlarının bir yıl boyunca derhal durdurulmasını öngören bir yasa tasarısı sundu.
Tasarı, yedek parça ve destek hizmetlerinin ve lojistik desteğin de durdurulmasını kapsıyor.
Başkan Biden’ın Ortadoğu’da önemli ancak karmaşık bir müttefik olan Suudiler’e karşı rahatsızlığını gösterme konusunda ne kadar ileri gitmeye hazır olduğu henüz belirsiz.
Biden, Suudi Arabistan’ın insan hakları sicili sebebiyle Riyad’la ilişkileri yeniden düzenleme vaadiyle göreve gelmiş; ancak bu yıl başlarında Suudi Arabistan’ı ziyaret etmişti.
ABD Başkanı Biden, CNN’e verdiği röportajda atılacak adımlar konusunda Kongre ile istişarede bulunacağını belirtti; ancak Demokrat Partili Kongre üyelerinin silah satışının durdurulması çağrısına açıkça destek vermedi.
Başkan Biden, “Rusya ile yaptıklarının bazı sonuçları olacak. Neyi değerlendirdiğim ve aklımda neler olduğu konusuna girmeyeceğim. Ancak sonuçları olacak” diye konuştu.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, Başkan Biden’ın Suudi Arabistan’la ilişkileri yeniden değerlendirme ve bu ilişkinin ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarına hizmet ettiğinden emin olmanın zamanının geldiği görüşünde olduğunu söyledi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre de Salı günü yaptığı açıklamada, Beyaz Saray’ın bu konuda net bir takvimi olmadığını ve Başkan’ın da bir danışman atamadığını söyledi.
Yetkililerse Suudi Arabistan’ın Ortadoğu’da daha geniş anlamda ulusal güvenlik kaygılarının giderilmesinde oynadığı önemli rolün altını çiziyor.
Kongre üyeleri Blumenthal ve Khanna’nın sunduğu yasa tasarısı öncesinde, Demokrat Partili Senatör Bob Menendez, OPEC+ ülkelerinin petrol üretimini azaltmaya yönelik adım atarak Rusya’ya Ukrayna savaşında yardımcı olmasının kabul edilemez olduğunu söylemişti.
Menendez, Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı olarak sahip olduğu konumu Suudiler’e gelecekte silah satışının engellenmesi için kullanacağını belirtmişti.
Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, Menendez’in bu konudaki niyetini açıklamadan önce Beyaz Saray’ı uyarmadığını söyledi.
Petrol kararının Rusya’nın elini güçlendireceği endişesi
Rusya ve Suudi Arabistan’ı kapsayan OPEC+ ittifakı, geçtiğimiz hafta petrol üretimini günde 2 milyon varil azaltma kararı aldığını açıklamıştı.
Bu kararın petrol fiyatlarını arttırarak Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in sekiz aydır devam eden Ukrayna işgalini finanse etmesine yardımcı olacağı endişesi var.
Petrol üretiminin azaltılması, Ukrayna savaşının mali olarak Rusya açısından sürdürülemez olmasına yönelik ABD liderliğinde gösterilen çabalara zarar veriyor ve Ukrayna çatışmasıyla istikrarsızlığa sürüklenen küresel ekonomiyi de tehdit ediyor.
Petrol üretiminin azaltılması ABD’de Kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesinde bir süredir düşüşe geçen petrol fiyatlarının yeniden yükselmesiyle Demokratlar ve Biden açısından siyasi olarak sorun yaratabileceği belirtiliyor.
Suudi bakan: “Petrol kararının gerekçesi tamamen ekonomik”
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan El Suud, Suudi Arabistan denetimindeki El Arabiya’ya Salı günü yaptığı açıklamada, hükümetinin petrol üretimini azaltma kararı almasının tamamen ekonomik olduğunu söyledi.
Biden ve Avrupalı liderler, petrol fiyatları üzerindeki baskının hafifletilmesi ve Moskova’nın Ukrayna savaşı sebebiyle cezalandırılması için petrol üretiminin arttırılması çağrısında bulunmuştu.
Rusya Cumhurbaşkanı Putin, enerjiyi Rusya’nın Ukrayna işgaline karşı çıkan ülkelere karşı bir silah olarak kullanmakla suçlanıyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Jean-Pierre, “Rusya ile aynı çizgiye geliyorlar. Zaman Rusya ile aynı çizgide olma zamanı değil” dedi.
Senatör Blumenthal, “Terörist bir hasım devlete yakın duran bir ülkeye son derece hassas silah teknolojisi satmaya devam edemeyiz” ifadelerini kullandı.
Suudiler’in İran’a karşı oynadığı role dikkat çekiliyor
Ancak Beyaz Saray, Riyad’a silah satışlarının, nükleer bir güç olma yönünde hızla ilerleyen İran’a karşı bölgede önemli bir ağırlık olarak işlev görmesine hizmet ettiğine dikkat çekiyor.
John Kirby, “Suudi Arabistan’da şu anda 70 bin Amerikalı yaşıyor. Bölgedeki diğer askerlerimizi saymıyorum bile. O nedenle bölgedeki füze savunmasının daha entegre ve işbirliğine dönük olması yalnızca bizim çıkarımıza değil, bölgedeki müttefik ve ortaklarımızın da çıkarına” ifadelerini kullandı.
Biden artan petrol fiyatları gölgesinde Suudi Arabistan’ı ziyaret etmişti
Ancak yine de Biden üzerindeki baskı artıyor. Joe Biden başkan adayıyken Suudi Arabistan’ın politikalarına muhalefet eden gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Başkonsolosluğu’nda öldürülmesi sebebiyle Suudi yöneticilerin bedel ödeyeceğinin sözünü vermişti.
Biden, petrol zengini Suudi Arabistan’ın dışlanmasını amaçlayacağını söylemişti.
Ancak Temmuz ayında tüm dünyada petrol fiyatlarının artması sebebiyle Biden, Suudi Arabistan’ı ziyaret etmeye karar verdi.
Ziyaret sırasında bir dönem Kaşıkçı cinayeti sebebiyle uzak durduğu Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la görüştü.
ABD istihbaratı, Muhammed bin Selman’ın büyük ihtimalle Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesine onay verdiği sonucuna varmıştı. Muhammed bin Selman ise bu konuda bir rolü olduğu iddialarını yalanlamıştı.
Suudi Arabistan, Yemen’de uzun süredir devam eden savaşta sivillerin öldüğü hava saldırıları ve ülkede açlık yaşanmasına sebep olan ambargolar nedeniyle de uluslararası toplum tarafından eleştirilmişti.
Demokrat Partili Kongre üyesi Khanna, “Suudi Arabistan’ın petrol üretimini günde 2 milyon varil azaltmaya yönelik korkunç kararı Riyad’ın ABD’ye zarar vermeyi amaçladığını net şekilde ortaya koyuyor ve ABD-Suudi Arabistan ilişkilerinin yeniden değerlendirilmesi ihtiyacını teyit ediyor” dedi.
Kongre üyesi, “ABD’nin Yemen’de sayısız sivili öldüren, Washington’da yaşayan bir gazeteciyi doğrayarak öldüren ve şimdi de Amerikalılar’a benzin şantajı yapan bir rejime yaltaklanması için bir sebep yok” sözleriyle Riyad’ı sert şekilde eleştirdi.
