Avrupa'da yoğun Türk nüfusu bulunan ülkelerden Belçika'da Corona virüsü ile mücadele kuralları yumuşatılıyor. Halk aşamalı olarak sokağa çıkmaya, çocukları okullara göndermeye başlıyor. Ülkede ölüm rakamları nüfusa oranla oldukça yüksek.
Avrupa'nın başkenti 11,5 milyon nüfuslu Belçika'da 8.300'ün üzerinde ölü var. Salgın nedeniyle yaşamını yitiren Türk kökenlilerin sayısı 40'a yaklaştı. Ancak uzmanlar, Avrupa'da en gerçekçi rakamları Belçika'nın verdiğini belirtiyor. Belçika'da aile hekimliği yapan ve bir ay boyunca acil dönemde Corona mücadelesinde gönüllü çalışan Dr. Selma Türköz ile Belçika'daki mücadeleyi, Türkler'in durumunu, hükümetin geçtiğimiz hafta başlattığı sokağa çıkma planını ve çocukları okula gönderip göndermeme gibi tüm dünyanın tartıştığı konuları konuştuk.
VOA Türkçe: Belçika'da atmosfer şu anda nasıl?
Dr. Selma TÜRKÖZ: İnsanlar halen daha hazırlanmakta, sokağa çıkma yasağı kalktıktan sonra normalleşmeye çalışıyorlar. Tabii ki bu ilk hafta olduğu için her şeyin tam farkında değiller.
VOA Türkçe: Belçika'da nüfusa oranla rakamlar yüksek ama bir taraftan da Avrupa'da en gerçekçi rakamları Belçika'nın açıkladığı söyleniyor. Siz ne dersiniz?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Burada önemli olan bu rakamların nasıl elde edildiği. Belçika'da yüksek çıkmasının nedeni rakamların paylaşımları arasındaki fark. Diğer ülkeler huzurevlerindeki rakamları önce vermedi, sonra eklemeye başladılar. Tam da vermediler hala. Belçika'da ise başından beri yalnızca Covid pozitif vakaları değil, huzurevlerindeki Covid ölümleri hatta Covid şüphesi olan ölümler bile dahil edildi. Rakamların yüksek görünmesinin nedeni budur.
VOA Türkçe: Bir aydır gönüllü doktor olarak Covid 19 acil servisinde çalıştınız. Neler yaşadınız?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Covid virüsü başladığında, aile hekimi olarak tele konsültasyona başladık. Önce evdeki Covid pozitif hastalarını takip ettik. Ayrıca hastanelerde Covid acil bölümleri oluşturuldu. Ama ben hastalarla bire bir temas istedim. O nedenle gönüllü bir doktor olarak başvurdum. Yoğun bakıma kaldırılmadan önce hastalarla ilgili tedavide karar verilen aşamada çalıştım. Uluslararası bir protokole bağlı olarak hastaları eve gönderdik ya da yoğun bakıma yatırdık. Tedaviler de protokole göre yapıldı. Bu protokoller de bulgularla birlikte sürekli değişti. Romatizma, sıtma, anti viral hastalıklarda kullanılan ilaçlar tedavide kullanıldı.
VOA Türkçe: Bir doktor olarak neler yaşadınız? Belki hastane kapasitesi İtalya, İspanya, Fransa'dan daha rahattı ama neler yaşandı bu süreçte Belçika'da?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Burada en yoğun dönemde bile yoğun bakım kapasitesinin yüzde 50'si kullanıldı. Bazı sıradan olmayan durumlarla karşılaştık. Mesela bazen hasta karşımızda oluyor, klinik olarak ağır hasta olmadığını düşünüyorsunuz, çok sağlıklı görünen bir hasta, bir kaç saat içinde çok kötü duruma düşebiliyordu. Buna çok dikkat ettik ve her birini yakından izledik. Hastalarda daha çok panik ve stres gözlemledik. Nasıl biz bilmiyorsak onlar da bilmiyor ve panik oluyorlardı. Hele şimdi hastalıktan çok panik ve stres kısmı ön planda.
"Covid nedeniyle 39 Türk hastamızı kaybettik"
VOA Türkçe: Bir Türk doktor olarak çokça Türk hastanız olmuştur. Belçika'daki Türk toplumu ile ilgili durum nasıldı?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Hem Covid bölümünde hem de aile hekimi olarak Türk vatandaşları ile sık karşılaştım. An itibariyle 8.339 vaka var, bu vakaların 39'u Türkler (6 Nisan). Limbourg bölgesi Belçika'nın madenci bölgesi, Türkler yoğun yaşıyor. Orada Türkler arasındaki ölüm oranı daha fazla. Vaka olarak baktığımızda ise Türkler'in diğerleriyle bir farkını görmedim. Yalnız taleplerinde farklılık gördük. Bana en çok çarpıcı gelen, Covid hastalığıyla ilgili daha çok Türkiye'deki televizyonları izledikleri için Türkiye'deki protokolleri bilmeleri ve bu protokollerin uygulanmasını istemeleriydi. Önce onları dinledik, sonra da anlattık. "Burada protokoller farklı, korkmayın, eve de gitseniz, burada da olsanız biz sizi takip edeceğiz, yanındayız, yalnız bırakmayacağız" diyerek onları rahatlattık.
"Çocuklar okula başlamalı"
VOA Türkçe: Bütün Avrupa yeniden açılmaya başlıyor. Siz hem bir doktor hem bir anne olarak sokağa çıkma ve çocuğunuzu okula gönderme konusunda ne düşünüyorsunuz?
Dr. Selma TÜRKÖZ: İlk tepki, bazıları artık çıkmak istiyor. Yeter artık diyen bir kesim var. Bir de kaygılı korkulu bir kesim var. Çocuklarını okula göndermek istemiyorlar, 'neden bu kadar erken gönderiyoruz' diyorlar. Belçika'da okullar, Flaman bölgesinde 15 Mayıs'ta, Wallon bölgesinde 18'inde başlayacak. Doktor bir anne olarak sokağa çıkmaktan yanayım, okulların açılması taraftarıyım. Çünkü çocukların sağlığı kadar eğitimi ve psikolojik gelişimi de çok önemli bu süreçte. Ve bu virüs ortadan kalkmayacak. Bizim bununla yaşamayı çocuklarımıza da öğretmemiz gerekiyor. Tabii ki her yerde olduğu gibi burada da ikinci dalga riski var. Ne zamanki bu rakamlar tekrar yükselirse, tekrar hafifletilmiş karantinaya dönme riski var tabi. Bunlar hesaplanıyor.
VOA Türkçe: Sizce okullar ve sokak buna hazır mı?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Bu karantina döneminde belli bir yaşam tarzını öğrenmek durumundaydık. Bunu öğrendik. Şimdi bu virüsle birlikte nasıl yaşamamız gerektiğini öğrenmeliyiz. Çocukların da okullarda önlem alınması şartıyla gitmeleri gerekir. Elbete kademeli olmalı, birden değil. Önlemler alınarak dönülmeli. Okullarda da tabii giriş çıkış kontrollü olacak, öğrenci sayısı kısıtlanmalı, mesafe olmalı, maske takılmalı, sınıflar havalandırılmalı. Bunlara dikkat ederek tekrar başlanması taraftarıyım.
VOA Türkçe: Dünyanın en güzel mesleğini yapıyorsunuz. Nasıl hissettiniz bir doktor olarak?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Biraz ikilemde oluyor insan. Aslında biz işe gittiğimizde diğer hastalıklar gibi, normal işinizi yapıyorsunuz. Çalışma koşulları daha stresli. Eve döndüğünüzde başka bir dünyada olduğunuzu anlıyorsunuz. Hastanede bunun farkına pek varmıyorsunuz. Her zamanki gibi işinizi yapıyorsunuz. O giydiğiniz ekipmanı her hastadan sonra dezenfekte etmek gerekiyordu. Nerelere dokunduk nereye bulaştı. Sürekli dikkat etmek lazımdı. Benim çalıştığım, 6 saatlik küçük vardiyalardı. 6 saat boyunca hiç oturmadan sürekli ayakta çalışıyorsunuz.
VOA Türkçe: Eve mikrop götürmekten korktunuz mu?
Dr. Selma TÜRKÖZ: Evet ama doktorum ben. Hastalarla doğrudan teması seçtim. Evde her şeyi belirledik. Yatağım ayrıldı, masada oturacağım yer, salonda oturduğum yer, hepsi ayrıldı. Ailemden uzak oturmaya, mesafeyi korumaya çok dikkat ettim. Eve gelince bahçede üzerimi çıkarıp hemen duş aldım. Yani başlamadan önce her şeyi ayırmıştım. En zoru tabii oğlumdan ve eşimden uzak olmaktı.
