İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin anlaşmanın bu geceyarısına kadar tamamlanabilmesi için görüşmeler son hızla sürüyor. Ortadoğu uzmanları, anlaşmayla ilgili son sözü İran’ın 75 yaşındaki dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in söyleyeceğini belirtiyor.
İran’daki güç dengelerini elinde tutan Ayetullah Hamaney, silahlı kuvvetleri komuta ediyor, yargı sistemini, devlete ait radyo ve televizyon kurumlarını yönetiyor.
Dini liderin her konuda söz sahibi olduğuna şüphe yok.
Washington Yakın Doğu Enstitüsü’nde araştırmacı Patrick Clawson, Ayetullah Hamaney’in İran’daki en önemli kişi olduğunu ve nükleer müzakereler konusunda da son sözün Hamaney’a ait olacağını söyledi.
Şimdiye kadar müzakerecilere destek verdi Hamaney, görüşmelerde elde edilen ilerlemeyi ve yapılacak iyi bir anlaşmayı desteklediğini, bildirdi. Ayrıca İran’ın gururu, saygınlığı ve çıkarlarını koruyacak bir anlaşmayı kamuoyunun da destekleyeceğine inandığını söyledi.
Uzmanlara göre yaptırımlar ekonominin elini kolunu bağladığı için İran halkının büyük çoğunluğu nükleer anlaşmayı destekliyor.
Tahran pazarlarındada alışveriş yapan halk, İran’ın yaptırımlardan önce ekonomik durumumuz çok daha iyi olduğunu, şimdi ise herşeyin fiyatının iki, hatta üç kat arttığını söylüyor.
Uzmanlara göre bu durum, anlaşmayı onaylaması için Hamaney’in üzerinde baskı oluşturuyor.
Demokrasilerin Savunması Vakfı’nda uzman Ali Alfone, iflasın eşiğinde İran’ın acil olarak nakit paraya ihtiyacı olduğunu ve yaptırımların bir an önce kalkmasının gerektiğini söylüyor.
Uzmanlar, dini lider olarak göreve gelen Hamaney’in Devrim Muhafızları’yla yakın ilişki kurmak için yıllarını verdiğine dikkati çekiyor.
Uzmanlar, Tahran Hükümeti nükleer programının barışçı amaçlı olduğunda ısrar ederken silah üretilmesini isteyen tarafın Devrim Muhafızları olduğu görüşünde.
Öte yandan Hamaney’in sağlığıyla ilgili farklı duyumlar alınıyor. Devlet televizyonu geçen Eylül ayında prostat ameliyatı olan Hamaney’in hastanede çekilmiş fotoğraflarını yayınlamıştı.
Dini lideri seçmekle görevli olan İran Uzmanlar Konseyi ise kısa süre önce yeni başkanını belirledi. Konsey, eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani yerine 83 yaşındaki aşırı muhafazakar din adamı Muhammed Yazdi’yi seçti.
Uzmanlara göre Hamaney’in halefi olmadığı için İran’da yeni dini liderin belirlenmesi süreci oldukça çekişmeli geçebilir.
