Avrupa’dan Türkiye’deki referandum sonuçlarına ilişkin olarak yapılan yorumlar kutlama içeriğinden çok temkinli tonlarıyla dikkat çekti. Gerek Türkiye’nin adayı olduğu Avrupa Birliği’nden gerekse tam üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden gelen açıklamalarda uzlaşı ve uygulama vurguları öne çıktı.
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Avrupa Birliği Komisyonu’nun Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn imzasını taşıyan ortak açıklamada, referandum sonuçlarının not edildiği belirtilerek, “AGİT/ODİHR Uluslararası Gözlem Misyonunun değerlendirmelerini, iddia edilen usulsüzlüklerle ilgili olanları da dâhil olmak üzere, bekliyoruz” denildi.
Yazılı açıklamada, “Anayasal değişiklikler ve özellikle de bunların uygulamada getirdikleri, Avrupa Birliğine aday bir ülke ve Avrupa Konseyi’nin bir üyesi olarak Türkiye’nin taşıdığı sorumluluklar ışığında değerlendirilecektir” ifadelerine yer verildi.
Türkiye’nin, Avrupa Konseyi’nin, olağanüstü hal ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere, Avrupa Konseyi’nin endişe ve tavsiyelerini dikkate alması doğrultusunda teşvik edildiği açıklamada, “Birbirine çok yakın referandum sonuçları ile anayasal değişikliklerin getireceği kapsamlı neticeler dikkate alındığında, bu değişikliklerin uygulanmasında, olabilecek en geniş ulusal uzlaşıyı aramaları hususunda da Türk makamlarına çağrıda bulunuruz” denildi.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland da açıklamasında, “evet” ve “hayır” oylarının yakınlığına dikkat çekerek, Türk hükümetinden bundan sonraki adımlarını “dikkatli şekilde değerlendirmesi gerektiği” vurgusuna yer verdi.
Jagland, yazılı açıklamasında, “Yakın sonuçlar ışığında Türk liderliği bundan sonraki adımlarını dikkatli şekilde değerlendirmelidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde kutsal kabul edilen hukukun üstünlüğüne uygun olarak yargının bağımsızlığının güvence altına alınması son derece önemlidir” denildi. Jagland, AK’nin tam üyesi olan Türkiye’yi bu süreçte desteklemeye hazır olduğunu belirtti.
Türkiye ile ilişkilerin en gergin olduğu Avrupa kurumlarının başında yer alan Avrupa Parlamentosu ise daha önce aldığı karar çerçevesinde referandum sonuçlarına ilişkin olarak şu ana kadar kurumsal bir açıklama yapma yoluna gitmedi. Avrupa Parlamentosu Başkanı Antonio Tajani, sosyal medya aracılığıyla verdiği mesajında, AGİT raporunun beklediğini belirtip bir aday ülke olarak Türkiye’nin hukukun üstünlüğüne ve temel haklara saygı göstermesini istedi.
Avrupa Parlamentosu’nda yer alan gruplardan gelen açıklamalar ise daha sert nitelikleri ve müzakerelerin askıya alınmasına yönelik çağrılar içermesiyle dikkat çekti.
