Rusya-Ukrayna Savaşı ile Avrupa'nın kapısına geri gelen savaş korkusu, AB ülkelerini, rekor savunma harcamaları yapmaya itti.
Avrupa Savunma Ajansı (EDA), AB'nin 26 ülkesinin, 2021'de savunma harcamalarını bir önceki yıla oranla yüzde 6 arttırarak, 214 milyar Euro'ya yükselttiğini açıkladı. Avrupa, ilk kez 200 milyar Euro'nun üzerinde savunma harcaması yaparak, yeni bir rekora imza attı.
Avrupa Savunma Ajansı (EDA), Ajans'a üye 26 devletin savunma harcamalarını detaylandıran 2020-2021 için yıllık Savunma Verileri raporunu yayınladı. 2021'de toplam Avrupa savunma harcaması, 214 milyar Euro'luk yeni bir zirveye ulaştı ve 2020'de yüzde 6 daha artış gösterdi. Avrupa savunması, 2021'deki artışla art arda 7 kez büyüdü.
EDA'nın raporu, üye devletlerin 2020'ye kıyasla yüzde 16'lık bir artışla savunma ekipmanı alımı ve araştırma ve geliştirmeye her zamankinden daha fazla yatırım yaptığını ve 2021'de toplamda 52 milyar Euro'luk rekor bir rakama ulaştığını ortaya koydu.
Rekor savunma giderleri
Avrupa, 2014 yılında mali kriz nedeniyle ulaşılan tarihi düşük seviyenin ardından, 2015'ten bu yana savunma yatırımlarını düzenli olarak arttırıyor. O tarihten bu yana, savunma harcamaları 52 milyar Euro, yani reel olarak yüzde 32 oranında artış gösterdi. Avrupa'nın 214 milyar Euro ile toplam savunma harcaması, Ajansa üye 26 ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 1,5'ine tekabül ediyor. Harcamalarda 2020'ye kıyasla yüzde 6'lık artış sağlanırken, bu rakam en güçlü yıllık artışa da işaret ediyor.
18 ülke harcamalarını arttırdı
EDA'nın Savunma Verileri raporu, genel harcamalardaki sürekli artışın ulusal rakamlara da yansıdığını ortaya koyuyor. EDA üyesi 26 ülkden 18'i 2021'de savunma harcamalarını arttırdı. En yüksek artışlar, 4 milyar Euro ile İtalya'da gerçekleşti. Savunma yatırımlarını Rusya tehdidinden korkan Finlandiya yüzde 42, Doğu Akdeniz'de Türkiye ile karşı karşıya gelen Yunanistan yüzde 33 ve Slovenya da yüzde 27 oranında en çok arttıran ülkeler oldu. Ancak, sekiz ülke harcamalarını azalttı.
Ancak Avrupa'nın savunma harcamalarının; bütçelerinin yüzde 2'sine yükselebilmesi için 68 milyar Euro daha yatırım yapması gerekiyor. Rapora göre, 2020 yılında, ABD savunma için bütçesinden yüzde 3.5, Rusya 3.7, Çin yüzde 1.6 oranında pay ayırdı. Savunmaya 2021 yılında ise, ABD 686 milyar Euro, Çin 241 milyar Euro, EDA'ya üye 26 Avrupa ülkesi 214, Rusya ise 56 milyar Euro harcadı.
Borrell: "Savaş çoğumuz için sert bir uyanış oldu"
Avrupa Savunma Ajansı (EDA)'nın raporuna ilişkin toplantıda konuşan Borrell, "Üye devletler savunma alanındaki savunma harcamalarını arttırdıkça, işbirliği artık norm haline gelmelidir. Bunu gerçekleştirmek için işbirliği çerçeveleri oluşturduk. Tek başına harcamak yetmez, daha iyi yapmamız lazım, bu da birlikte yapmak demek. Avrupa silahlı kuvvetlerini önümüzdeki zorluklar için etkili bir şekilde donatmanın tek yolu bu" dedi.
Josep Borrell, Ukrayna'daki savaşın Avrupa Birliği'nin silah stoklarını tükettiğini ve bir çatışma durumunda kendisini korumak için "temel yeteneklere" sahip olmadığını gösterdiğini söyledi. Borrell, uzun yıllar barış içinde yaşayan Avrupa'nın silah yatırımlarının yıllarca yetersiz olduğunu belirtti. Borrell, "Kendimizi daha yüksek bir tehdide karşı savunmak için ihtiyaç duyduğumuz yeteneklerden yoksunuz. Gerçek tehditlerle karşı karşıyayız. Tehdit yakında ve muhtemelen daha da kötüye gidecek. Kötü haberi veren kişi olmak istemiyorum ama maalesef gerçek bu. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı "çoğumuz için uykudan sert bir uyanış oldu" diye konuştu.
"Silah stokları neredeyse boşaldı"
AB'nin Ukrayna'ya sağladığı askeri destek nedeniyle kendi ordularının stoklarının hızla tükendiği ve boş olduğu konusunda herkesin hemfikir olduğunun altını çizen Borrell, Ukrayna'ya 9 milyar Euro'luk silah yardımı yaptıklarını açıkladı. AB üyesi ülkelerin Ukrayna'yı desteklemeye devam edebilmek ve kendi geleceklerini de planlamak için işbirliğin gitmesi gerektiğini söyledi.
Savunma harcamalarında 3 acil durum
Raporda, Avrupa savunması için 3 acil durum da belirlendi; Ukrayna'ya yapılan tedarik nedeniyle tükenen mühimmat ve silah stoklarının yenilenmesi, uçaksavar savunma yetenekleri ve Sovyet döneminden kalma eski ekipmanların değiştirilmesi.
Raporda, savunma harcamalarındaki önemli artışın, Avrupa ortak proje işbiliğinde de görüldüğü, ancak yine de üzerinde anlaşılan işbirliği hedeflerinin çok altında olduğu tespit edildi. Üye ülkeler 2021'de, Avrupa savunma ekipmanı tedarik işbirliği projelerine 7,9 milyar Euro'luk rekor bir kaynak ayırdı. Bu rakam, 2020'de kaydedilen 4,1 milyar Euro'nun neredeyse iki katına karşılık geliyor.
AB Yüksek Temsilcisi Borrell, Avrupa'nın savunma işbirliği konusunda uzun bir yol kat ettiğini, ortak projelerde işbirliği için daha fazla harcama yapması gerektiğini söyledi.
