Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO), Türkiye'nin milletvekilleri, hakimler ve savcılar arasında rüşvet ve yolsuzluğun önlenmesini amaçlayan tavsiyelerine Türk yetkililerin uyumunun yetersiz olduğu tespitinde bulundu.
GRECO’nun bugün yayınladığı ara uyum raporunda, grup tarafından önerilen 22 tavsiyeden üçünün uygulandığı, dokuzunun kısmen uygulandığı, 10’unun ise uygulanmadığı belirtildi.
Raporda, Türkiye’nin yasama ve yargı organlarında yolsuzluğun önlenmesi için attığı adımların yetersiz olduğu tespitinde bulunuldu.
VOA Türkçe’nin edindiği raporda, “GRECO, tavsiyelere mevcut uyumun halen genel anlamda tatmin edici olmadığı sonucuna varmıştır” denildi.
Yasama sürecinin şeffaflığının arttırılması yönünde tavsiyelerin hatırlatıldığı raporda, “sivil toplum örgütleri ve vatandaşlar bakımından kamuoyunda istişarelerde bulunulmasına yönelik kuralların geliştirilmesi gerektiği” belirtildi.
Yasa tasarılarının, “kamuoyunda istişare edilerek ve Meclis’te tartışılarak geçmesi için adım atılması; çok sayıda birbiriyle ilgisiz yasal düzenlemenin tek bir paket olarak hazırlanmasından kaçınılması ve yeterli zaman dilimi içerisinde sunulmasının sağlanması” gerektiği de kaydedildi.
GRECO, “hediyeler ve diğer avantajlar, yan faaliyetler, görev süresi bitimi sonrasında çalışma durumu, lobi faaliyetlerinde bulunan kişiler dahil olmak üzere, milletvekillerinin üçüncü taraflarla iletişim kurma gibi durumlarda uygulaması gereken etik davranış ilkelerinin belirlenmesi” yönünde tavsiyede bulundu.
Raporda, milletvekillerinin mal beyanında bulunma gerekliliğine ilişkin bölümde ise kuralların ihlal edilmesine karşı etkin, orantılı ve caydırıcı yaptırımlar getirilmesi, mal beyanının doğruluğu ve gerçekliğini teyit eden bir sistemin eklenmesi ve Meclis’e sunulduktan hemen sonra bu beyanların içeriğinin kamuoyuna açıklanması önerildi.
Yasama dokunulmazlığının kaldırılması sürecine ilişkin de, dosyaların öncelik sırasına göre ele alınmasının ve milletvekilleri hakkında rüşvet suçlamasıyla yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesinin sağlanması amacıyla tedbirlerin alınması gerektiği vurgulandı.
Yargı mensuplarına görev süresi teminatı
GRECO Raporu’nun hakim ve savcılar bölümünde ise atılması beklenen adımların atılmadığına, grubun tavsiyelerinin yerine getirilmediğine vurgu yapıldı.
Yargının, yürütme erkinden ve siyasi etkiden bağımsız olmasına yönelik muhtemel tehditlerle ilgili olarak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) bağımsızlığının güçlendirilmesi için kararlı tedbirler alınması için tavsiyede bulunuldu.
Raporda ayrıca, hakim ve savcıların yerlerinin rızalarına aykırı değiştirilmesinin azaltılarak, yargı mensuplarının görev sürelerine ilişkin teminatın önemli oranda güçlendirilmesi gerekliliği vurgulandı. Ayrıca Adalet Bakanlığı’nın geçici görevlendirmelerle ilgili sürece müdahil olma yetkilerinin kaldırılması önerildi.
GRECO, adalet bakanının, hakim ve savcıların görev dokunulmazlıklarının kaldırılabilmesine ilişkin izin verebilme yetkisinin yargıya (örneğin, üst düzey hakimlerden oluşan bir heyete veya HSYK’ya) devredilmesinin ve bu hususun mevzuatta açık bir şekilde belirtilmesinin de gerekli olduğuna dikkat çekti.
Üst düzey heyet teması önerisi
GRECO, Türkiye Delegasyon Başkanlığı’ndan, tavsiyeleri yerine getirmek üzere alınan tedbirlere dair en geç 30 Haziran 2024’e kadar bir rapor sunmasını istedi.
Türkiye'deki üst düzey yetkililerden, raporda vurgulanan mevzuat ve politika değişikliklerini hızlandırmanın yollarını yerinde tartışmak üzere sorumluluk alması talep edildi.
GRECO son olarak, Türk makamlarından bu raporda vurgulanan yasama ve politika değişikliklerini hızlandırma yollarını ilgili tüm paydaşlarla yerinde değerlendirmek üzere üst düzey bir heyeti kabul etmesini istedi.
Forum