Avrupa'nın Rus yakıtına olan bağımlılığı nedeniyle giderek derinleşen enerji krizine yanıt olarak Almanya, doğalgaz ithal eden Uniper şirketini kamulaştırma kararı aldı. İngiltere ise şirketlerin enerji faturalarının yarı yarıya azaltılacağını açıkladı.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin kısmi seferberlik ilan ederek 24 Şubat'ta Ukrayna'nın işgaliyle başlayan savaşta en ciddi tırmanışa işaret etmesi, yükselen enerji fiyatları üzerindeki baskıyı arttırdı.
Düşünde kuruluşu Bruegel'in araştırmasına göre Avrupa hükümetleri, vatandaşlarını ve şirketleri hızla artan gaz, yakıt ve elektrik fiyatlarına karşı korumak amacıyla son bir yıl içinde yaklaşık 500 milyar Euro ayırdı.
Alman Uniper, enerji krizi nedeniyle en çok kayıp veren şirketlerin başında geliyor. Almanya'dan bugün yapılan açıklamada 29 milyar Euroluk kurtarma paketine ilaveten 8 milyar Euro daha ayrılacağı bildirildi.
Fransa ise enerji firması EDF'nin kamulaştırılması için 9 milyar 700 milyon Euro ayıracak.
İngiltere de şirketlere yardım etmek için hazırlanan yeni planın maliyetinin "milyarlarca sterlin" olacağını kaydetti.
İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng, 1 Ekim tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi beklenen şirketlere elektrik ve yakıt toptan satışına tavan fiyat uygulaması konusunda, "Şirketlerin çökmesini engellemek, istihdamı korumak ve enflasyonu sınırlamak için müdahalede bulunduk" dedi.
20'den fazla İngiliz enerji şirketi, hükümetin uyguladığı tavan fiyata bağlı olarak artan maliyetleri müşterilere yansıtamaması nedeniyle iflas etti.
Uniper'in kamulaştırılması, Alman hükümetinin Finlandiya enerji şirketi Fortum'u da satın alarak şirket hisselerinin yüzde 99'unu ele geçirmesi anlamına gelecek.
Düşünde kuruluşu Bruegel'dan Simone Tagliapietra, Avrupa'daki enerji krizi konusunda, "Kamu maliyesi açısından bu durum sürdürülebilir değil" dedi.
Simone Tagliapietra, "Daha fazla mali imkana sahip olan hükümetler, kış aylarında sınırlı enerji kaynaklarına ulaşmada bazı komşularıyla rekabette daha avantajlı konumda olarak enerji kriziyle daha iyi başa çıkabilecek" şeklinde konuştu.
Bu kış enerji kesintilerini engellemek için Uniper'in kamulaştırılmasını ve diğer adımları açıklayan Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, "Devlet, şirketleri daima piyasada tutabilmek için mümkün olan her şeyi yapacak" dedi.
Alman hükümetinden bir sözcü, Uniper'in kamulaştırılmasının Alman hükümetine Rusya'daki bazı varlıkları kontrol etme imkanı vereceğini söyledi.
Almanya, Rus doğalgazına Avrupa'daki birçok ülkeden daha çok bağımlıydı. Bu gazın çoğu Kuzey Akım 1 doğalgaz boru hattından tedarik ediliyordu. Rusya, Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımların gaz nakliyatını engellediği gerekçesiyle Kuzey Akım 1 hattından gaz akışını kesti.
Alman hükümeti, devlet kontrolundaki Rus enerji firması Gazprom'un alt kuruluşu olan Gazprom Germania'nın idaresini bir mütevelli heyetine devrederek fiili olarak şirketi kamulaştırmıştı. Uniper'in kamulaştırılmasıyla birlikte Alman hükümetinin enerji şirketlerini kurtarmak için harcadığı tutar 40 milyar Euro'ya çıktı.
Petrol şirketlerine ilave vergiler gündemde
Öte yandan enerji krizi nedeniyle rekor düzeyde kar elde eden petrol şirketlerinin tüketicilerin hızla yükselen enflasyonla başa çıkabilmesi için ilave vergi ödeyip ödememesi gerektiğine ilişkin tartışma, Avrupa'da giderek kızışıyor.
Fransız enerji firması Total'in CEO'su Patrick Pouyanne, bugün yaptığı açıklamada, AB'nin petrol ve doğalgaz firmalarına ilave vergi uygulanmasına ilişkin tasarısının onaylanması durumunda, 1 milyar Euro'dan fazla vergi yükümlülüğüyle karşı karşıya kalabileceklerini söyledi.
Avrupa'da doğalgaz fiyatları bugün megavat saat başına 212 Euro'ya çıktı. Bu fiyat bu yılki rekor olan 343 Euro'nun altında olsa da bir önceki fiyata kıyasla yüzde 200'den fazla artışa işaret ediyor.
Emtia piyasalarına ilişkin veri analizi yapan Kpler firmasından ham petrol uzmanı Viktor Katona, "Rusya'daki kısmi seferberlik, Ukrayna'daki savaşın uzaması riskini arttıracağı için" enerji fiyatlarında artış öngörüyor.
Rusya'dan Avrupa'ya Ukrayna üzerinden gaz akışı bugün hala istikrarlı sürerken, Almanya üzerinden Polonya'ya Yamal-Avrupa hattından akış kesildi.
ABD’de ise Demokrat ve Cumhuriyetçi Partili senatörler dün, G7 ülkelerinin Rus petrolüne tavan fiyat uygulanması planını güçlendirmek için, Biden yönetiminin uluslararası bankalara ikincil yaptırımlar getirmesi önerisinde bulundu.
Moskova, tavan fiyat uygulamasına gidilmesi durumunda Batı'ya petrol ve gaz akışının kesileceğini bildirmişti.
Bazı ülkeler Rus ham petrolü ve yakıtının ithal edilmesini yasaklasa da Moskova, Asya ülkelerine yaptığı satışlarla enerjiden elde ettiği geliri sabit tutmayı başardı.
