Avrupa Adalet Divanı, Avrupa Komisyonu'nun İrlanda’nın Apple’a sağladığı vergi avantajlarının birlik mevzuatına aykırı olduğu gerekçesiyle Apple'a 13 milyar Euro'luk vergi avantajını geri ödemesini öngören kararını iptal etti. Karar, Brüksel'in vergi cezasına meydan okuyan Apple ve İrlanda için bir zafer, GAFA diye adlandırılan internet devlerine savaş açan Avrupa Komisyonu içinse "büyük bir darbe" anlamına geliyor.
Merkezi Lüksemburg'da bulunan Avrupa Adalet Divanı, İrlanda Hükümeti ve Apple'ın başvurusu üzerine, AB Komisyonu tarafından 2016 yılında alınan kararı inceledi. Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, "AB Komisyonu ve rekabetten sorumlu komiseri Margarethe Vestager, 'seçici bir ekonomik avantajın varlığını' gösterememiştir" denildi.
Avrupa Komisyonu, Apple'a yapılan vergi yardımlarının "yasa dışı devlet yardımı" olduğunu ve bu nedenle iptal edilmesi gerektiğini savunmuştu. AB Komisyonu'nun Amerikan şirketi hakkındaki kararı, AB Komiseri Vestager'i "vergi leydisi" şeklinde niteleyen ABD Başkanı Donald Trump tarafından da şiddetle eleştirilmişti.
İrlanda ve Apple kararı kutladı
İrlanda hükümeti, açıklamanın hemen ardından, Avrupa Adalet Divanı'nın kararını kutlayan ilk taraf oldu. Yazılı bir açıklama yapan İrlanda Maliye Bakanlığı, "Avrupa Adalet Divanı'nın kararını selamlıyoruz. Hiçbir zaman Apple için özel bir muamele olmadı. Apple da diğer şirketler gibi, ülkede yürürlükte olan yasalara göre vergilendirildi" dedi. Amerikan teknoloji devi Apple da bu karardan "memnun" olduklarını açıkladı.
Apple, 2018 yılında İrlanda'ya 13 milyar Euro'yu, faizin de eklenmesiyle, 14,8 milyar Euro olarak ödemişti. Dönemin İrlanda Maliye Bakanı ve şimdiki Eurogroup Başkanı Paschal Donohoe, "Bu para, bizim temyiz sürecimizin sonucunu beklemek için tutulacak" dedi.
Avrupa Adalet Divanı'nın kararı, Hollanda ve Fransa da dahil pek çok AB ülkesinin GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon) şirketlerine daha etkin ve adil bir vergi politikası uygulanması istediği bir dönemde geldi. Kararın Facebook'un "Avrupalı abonelerinin bilgilerini dünyanın diğer bölgelerine aktardığı" gerekçesiyle açılan davanın karar duruşmasından hemen önce gelmesi de Brüksel koridorlarında kaygı yarattı.
Dublin'den Apple'a vergi avantajı
Apple dosyasındaki hukuk mücadelesi 30 Ağustos 2016'ya kadar uzanıyor. Dönemin Avrupa Komisyonu Rekabet Komiseri, şimdiki AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager, İrlanda topraklarında büyük vergi avantajlarından faydalanan Apple’a darbe indirmeye karar verdi ve konuya ilişkin soruşturma başlattı.
Komisyon tarafından yürütülen soruşturma, Apple'ın 2003-2014 yılları arasında, İrlanda ile yaptığı bir anlaşmada elde ettiği avantajlar sayesinde, Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Hindistan'dan topladığı gelirlerine ait vergiyi düşük ödediğini, "hatta neredeyse verginin tamamına yakınını ödemediğini" tespit etti. Bunun "Yasa dışı devlet yardımı" olduğunu belirten AB Komisyonu, uygulamanın diğer firmaların aleyhine ve AB rekabet kurallarına aykırı olduğunu savunarak Apple'ı 13 milyar Euro ödeme cezasına çarptırdı.
Ancak Dublin hükümeti, yasa dışı bir uygulamada bulunmadığını, diğer tüm şirketlere de aynı yasaları uyguladıklarını savunarak, Apple ile birlikte kararı Avrupa Adalet Divanı'na götürdü. İrlanda hükümeti, "AB Komisyonu'nun yetkilerini aştığı ve İrlanda'nın bağımsızlığını ihlal ettiği" iddiasıyla mahkemeye gitti. Apple CEO’su Tim Cook ise, "bunun siyasi bir saçmalık" olduğunu dile getirerek yasal haklarını arayacaklarını açıkladı.
AB içinde şirketlerin ülkesine gelmesi için "avantajlı vergi politikası" uygulayan İrlanda, bu avantaj sayesinde pek çok uluslararası şirkete ev sahipliği yapıyor.
