Çok zor bir haftayı geride bırakan Amerikan piyasalarını daha da zor bir hafta bekliyor. Çin’le ABD arasındaki ticaret savaşında Başkan Donald Trump’ın 200 milyar dolarlık Çin ithal ürününe uygulanan gümrük vergilerini yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkarmasının ardından Çin de Amerikan ürünlerine uyguladığı vergileri arttıracağını açıkladı. Bu açıklamalar piyasalarda ciddi kaygıya yol açtı.
Geçtiğimiz hafta Washington’da yapılan görüşmeler daha tamamlanmadan Başkan Trump’in Cuma günü gümrük vergilerini arttırması piyasalarda sert düşüşlere yol açmıştı. Bank of America Merrill Lynch analistlerine göre geçtiğimiz hafta 2019 yılında küresel hisse piyasalarından en çok para çekilen hafta oldu. Piyasalardan 21 milyar dolar çekildi. Bunun 14 milyar doları ABD piyasalarından, 2,5 milyar doları Avrupa piyasalarından, 1,4 milyar doları da gelişmekte olan piyasalardan çekildi. Endeksler Aralık ayından bu yana en kötü haftalarını tamamladı, S&P 500 %2,2, Nasdaq %3, Dow Jones ise %2,1 oranında değer kaybetti. Bu hafta da volatilitenin yüksek olması bekleniyor ve başta tarım sektörü olmak üzere, Çin’le iş yapan birçok Amerikan şirketinin hisse değerlerinin düşmesi bekleniyor.
Çin ve Amerika arasındaki savaşın bu yeni boyutu sadece piyasaları değil, Başkan Trump’ı destekleyen Amerikan çiftçilerini de ciddi şekilde etkileyecek. Çinli yetkililer bu sabah Amerika’nın 200 milyar dolarlık ürününün gümrük vergilerini yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkardı, 1 Haziran’dan itibaren 60 milyar dolarlık Amerikan ürününe ekstra gümrük vergisi getireceğini açıkladı. Bu ürünlerin başında tarım ürünleri geliyor.
Geçtiğimiz haftayı “week from hell” yani “cehennem haftası” olarak tanımlamıştı yatırımcılar ama bu hafta bir önceki haftaya oranla daha da kötü bir hafta olmaya doğru hızlı bir başlangıç yaptı. Sabah seans başlamadan önce Dow Jones 457 puan düştü, S&P 500 %1,5 Nasdaq endeksi de %2,2 oranında geriledi. Bu sabah tarım makineleri de üreten Caterpillar hisseleri %3,5, Apple hisseleri %4,4 ve Boeing uçak şirketi hisseleri de %3 oranında değer kaybetti.
Fakat bazı analistlere göre hala iki ülke arasında anlaşmaya varmak için bir şans var. Alpine Macro yatırım şirketinin global stratejistlerinden Chen Zhao’nun CNCB’e de çıkan röportajına göre Başkan Trump’ın bu hareketinin amacı Çin’i biraz daha dize getirmek, Çin’inse Amerika gibi büyük bir pazarı kaçırma şansı olmadığı için biraz daha dirense de sonunda iki ülke anlaşmaya varmak zorunda kalacak.
Hafta sonunda Beyaz Saray’dan gelen açıklamalar da bu yorumda gerçek payı olduğuna işaret ediyor. Pazar günü Başkan Trump’in baş ekonomik danışmanı Larry Kudlow, Başkan Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Haziran ayında Japonya’da yapılacak olan G-20 zirvesinde görüşmeyi planladıklarını, ama henüz bunun kesinleşmediğini söyledi.
Piyasalarda düşüşler devam ederken, hammadde, özellikle de petrol fiyatları artıyor. Amerika’nın Venezuela ve İran’a uyguladığı yaptırımlar, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC’in üretim azaltma kararının ardından yükselen petrol fiyatları, bu hafta sonunda Suudi Arabistanlı yetkililerin iki petrol tankerinin Birleşik Arap Emirlikleri açıklarında saldırıya uğradığını açıklamasının ardından yükseldi. Henüz tankerden denize bir sızıntı olup olmadığı açıklanmadı ama petrol ihracatında kullanılan iki tankerin hasar görmesi ticareti etkileyeceği için fiyatlar yükselmeye başladı bile. Bu haberin ardından petrol fiyatları ve borsalarda işlem gören petrol şirketi hisseleri de yükseliyor.
