Uluslararası ilişkiler uzmanı Prof. Dr. İlhan Uzgel, ABD'nin Türkiye'ye hedef olarak IŞİD'i gösterdiğini ve sınır ötesindeki operasyon için sınır çizdiğini söyledi. Uzgel, “ABD ‘Sizin yapacağınız operasyonun hedefi PYD değil, IŞİD’dir’ demiş oldu. Türkiye ise bunu ilk aşamada IŞİD, ancak ileriki süreçte PYD’yi hedefleyen bir operasyon sürecinin ilk aşaması olarak görüyor” dedi.
Uzgel, VOA Türkçe'ye ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye’deki Amerikan askerlerini Türkiye sınır bölgesinden çekme kararını değerlendirdi. Uzgel, Pazar gecesi Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki telefon görüşmesiyle şekillen son durumu “Ankara’nın diplomatik baskılarıyla aldığı sonuç” olarak yorumladı. Ancak burada Ankara – Washington hattında halen fikir birliği olmadığı görüşünde olan Uzgel’e göre; Ankara her halükarda askeri kontrol bölgesini PYD-YPG unsurlarını sınır bölgesinden tamamen uzaklaştıracak şekilde genişletmeyi planlıyor. Washington ise, Ankara’ya PYD yerine IŞİD’i terörle mücadele amaçlı operasyon için hedef gösteriyor. Buna rağmen Ankara, Washington’un gösterdiği IŞİD ile birlikte PYD-YPG unsurlarına yönelik operasyonel hazırlık ve girişimlerini sürdürüyor.
“ABD zor durumda kalırsa Türkiye’yi desteklerim” demiş oldu
Uzgel, “Türk-Amerikan ilişkilerinden en sorunlu alanlardan biri Fırat'ın doğusu meselesiydi. Türkiye çok uzun süredir bu konuda hem askeri olarak sınıra yığınak yaptı hem de Amerika üzerinde diplomatik baskılarını çok arttırdı. Dolayısıyla Amerika'da bu pürüzü biraz gidermek, Türkiye'nin Amerika üzerindeki baskısını azaltmak için ısrarını azaltmak için bir orta yol bulma yoluna gitti. Bu da şudur. Nasıl olsa Amerika burada IŞİD ile mücadele için bulunduğunu söylüyordu yani varlığını öyle meşrulaştırıyordu. Şimdi ise burada yakalanan IŞİD militanlarını artık Türkiye’nin kontrol etmesi gerektiğini söyleyerek, hani artık bizim bunlarla uğraşmanıza gerek yok diyerek, Türkiye’ye de aslına bakarsanız bir operasyon sınırı çizmiş oldu. Yani bu sizin yapacağınız operasyonun hedefi PYD değil, IŞİD’dir demiş oldu. Türkiye ise bunu ilk aşamada IŞİD ama ileriki süreçte belki sınırları zorlayarak daha geniş bir alanda, yani PYD’yi hedefleyen bir operasyon sürecindeki ilk aşama olarak görüyor. Böyle anlıyoruz” dedi.
ABD’nin neden şimdi böyle bir karar aldığını da sorduğumuz Uzgel, “İlişkilerdeki bir sorunu müzakere masasından kaldırmak istiyor belli ki. Amerika’nın başka sorunları var ortada. Özellikle İran meselesi var. Şimdi enerjisini çok fazla burada (Suriye meselesinde) harcamak istemiyor belli ki. Her ne kadar Suriye meselesi İran ile ilişkili de olsa. Dolayısıyla da Suriye’de bir tür iki müttefiki arasında Türkiye’ye daha fazla ağırlık verdiğini göstermiş oldu. Şimdi Türkiye, Amerika’nın formel müttefiki. PYD ise de facto bir müttefik. Çünkü tanınmış bir aktör değil. Türkiye, PYD’yi terör örgütü olarak tanımlıyor. Dolayısıyla da ilişkilerdeki mevcut aşamada Amerika, ‘Türkiye çok zor durumda kalırsa PYD’yi değil Türkiye’yi desteklerim’ demiş oldu. Türkiye de ‘Ben zor durumda kalırsam Amerika Türkiye’nin yanında yer almalı’ demiş oldu. Bu durum tabii SDG’nin tepkisine yol açtı” diye konuştu.
Fırat’ın doğusundaki hamleye karşılık İdlib’te hamle gelebilir mi?
Fırat’ın doğusuna yapılacak askeri operasyon ile ne gibi sonuçlar çıkabileceğini sorduğumuz Uzgel, olası askeri operasyonu Suriye’de bugüne değin yapılmış diğer askeri operasyonlardan farklı değerlendirmek gerektiğini söyledi. Uzgel, “Çünkü burası PYD’nin gerçekten daha geniş bir coğrafyayı kontrol ettiği bir bölge. Türkiye bir defa giderek daha fazla yerleşmeye başladı Suriye’ye. Bunun bölgesel etkileri oluyor. Özellikle Suriye, Rusya ve İran üçlüsünün tepkisi gelebilir. Mesela İdlib’de bir karşı hamle gelebilir. Dolayısıyla bu tür sorunlarla da Türkiye bundan sonra tabii bir kazanım elde etmiş gibi görünüyor. Fakat devamında başka sorunlarla karşılaşacak bölgesel baskı biraz daha artabilir Türkiye üzerinde” ifadesini kullandı.
